Najwyższy czas ucywilizować klauzulę sumienia

Komitet potwierdził, że lekarze i pielęgniarki mają prawo do klauzuli sumienia, ale też - wynikające z niej obowiązki, m.in. muszą wskazać pacjentce, gdzie może wykonać zabieg, i poinformować dyrektora o tym, że oni go nie wykonają. Natomiast dyrektor placówki musi zapewnić pacjentce możliwość wyegzekwowania usługi. W przypadku, gdy wszyscy zatrudnieni lekarze powołują się na klauzulę sumienia, dyrektor musi mieć podpisany kontrakt z lekarzem, który będzie wykonywał tego typu zabiegi. Tym samym Komitet potwierdza, że prawo lekarza do klauzuli sumienia nie może być stawiane ponad prawem pacjentki do należnego jej świadczenia medycznego.

Kolejną niezwykle istotną sprawą jest fakt, że lekarz może powołać się na klauzulę sumienia tylko w przypadku procedur, w których sam uczestniczy, jak np. przerywanie ciąży, natomiast w innych przypadkach, jak np. wypisanie recepty na środki antykoncepcyjne czy skierowania na badania prenatalne, powoływanie się na klauzulę sumienia nie ma uzasadnienia. Z tego samego powodu klauzula sumienia nie przysługuje farmaceutom. Te rekomendacje stanowią niezwykle ważne wytyczne, którymi powinny kierować się środowiska medyczne od lat nadużywające klauzuli sumienia.

Najwyższy jednak czas, żeby polski rząd przestał dłużej tolerować łamanie praw kobiet w dostępie do świadczeń zdrowotnych i praw reprodukcyjnych. Rekomendacje Komitetu powinny skłonić rządzących do wprowadzenia systemu kontroli i procedur regulujących stosowanie klauzuli sumienia. Rząd musi w końcu podjąć odpowiednie kroki, bo panująca dziś „wolna amerykanka” w stosowaniu klauzuli sumienia prowadzi do łamania praw kobiet, którym odmawia się należnych im praw i możliwości decydowania o własnej rozrodczości i zdrowiu. Trudno nie zauważyć, że choć w teorii stosowanie klauzuli sumienia dotyczy różnych świadczeń medycznych, to jednak praktyka pokazuje, że są to przede wszystkim świadczenia, z których korzystają kobiety. Jej nadużywanie prowadzi do pogłębienia dyskryminacji kobiet w dostępie do służby zdrowia. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu zwracały nam też uwagę na to, że państwo polskie nie zapewnia pacjentom należnych im świadczeń medycznych i narusza postanowienia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Rząd nie może dłużej ignorować zobowiązań wobec obywateli.