Reklama.
Reklama.
Reklama.
Stres w młodym wieku to problemy na starość
Specjaliści w ostatnim badaniu dowiedli, dlaczego stres i zapominalstwo tak często idą w parze. Jak zauważyli, hormon stresu – kortyzol – może powodować zaburzenia pamięci krótkotrwałej. Wraz z wiekiem problem ten staje się coraz poważniejszy.
Reklama.
Kortyzol a problemy z pamięcią
Niestety kortyzol jest potrzebny organizmowi do prawidłowego funkcjonowania, więc niemożliwe jest całkowite jego wyeliminowanie. Hormon ten pozwala nam reagować skuteczniej w wielu trudnych i potencjalnie niebezpiecznych sytuacjach. Gdy stres mija, poziom kortyzolu spada. Przewlekły stres powoduje jednak, że substancja pozostaje w organizmie znacznie dłużej, niż powinna. To właśnie nadmiar hormonu przyczynia się do problemów z pamięcią krótkotrwałą – tłumaczą naukowcy. Ich zdaniem zależność ta najbardziej widoczna jest wśród osób po 65 roku życia.
Niestety kortyzol jest potrzebny organizmowi do prawidłowego funkcjonowania, więc niemożliwe jest całkowite jego wyeliminowanie. Hormon ten pozwala nam reagować skuteczniej w wielu trudnych i potencjalnie niebezpiecznych sytuacjach. Gdy stres mija, poziom kortyzolu spada. Przewlekły stres powoduje jednak, że substancja pozostaje w organizmie znacznie dłużej, niż powinna. To właśnie nadmiar hormonu przyczynia się do problemów z pamięcią krótkotrwałą – tłumaczą naukowcy. Ich zdaniem zależność ta najbardziej widoczna jest wśród osób po 65 roku życia.
Badanie, opublikowane na łamach czasopisma „Journal of Neuroscience”, tłumaczy, w jaki sposób kortyzol stopniowo redukuje synapsy w przedczołowej korze mózgowej, czyli obszarze odpowiedzialnym za pamięć krótkotrwałą. Im jesteśmy starsi, tym dłużej trwa ekspozycja synaps na kortyzol i większe szkody ponosimy. W rezultacie wraz z wiekiem pojawiają się problemy z pamięcią krótkotrwałą. W szeregu badań przewlekły stres powiązano z tyciem, problemami trawiennymi i wyższym ciśnieniem tętniczym.
Walka ze stresem receptą na pamięć?
Badanie nie przyniosło jedynie negatywnych wniosków. Zdaniem jednego z jego autorów, Jasona Radleya, wyniki mogą przyczynić się do skuteczniejszego leczenia osób szczególnie podatnych na wyższy poziom kortyzolu, na przykład cierpiących na depresję. W świetle badania niższe stężenie hormonu znacznie obniża bowiem ryzyko problemów z pamięcią. W eksperymencie przeprowadzonym na myszach ukazano, że zwierzęta z niskim poziomem kortyzolu mają lepszą pamięć niż młodsze, ale narażone na stres myszy.
Badanie nie przyniosło jedynie negatywnych wniosków. Zdaniem jednego z jego autorów, Jasona Radleya, wyniki mogą przyczynić się do skuteczniejszego leczenia osób szczególnie podatnych na wyższy poziom kortyzolu, na przykład cierpiących na depresję. W świetle badania niższe stężenie hormonu znacznie obniża bowiem ryzyko problemów z pamięcią. W eksperymencie przeprowadzonym na myszach ukazano, że zwierzęta z niskim poziomem kortyzolu mają lepszą pamięć niż młodsze, ale narażone na stres myszy.
Niestety hormon stresu nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na pogorszenie pamięci w podeszłym wieku. Do sytuacji tej przyczynia się także niedobór witamin, problemy z tarczycą, nadużywanie alkoholu i odwodnienie. W świetle badania relaks powinien okazać się skuteczną bronią przeciw zaburzeniom pamięci. Jednak walka ze stresem nie jest tak prosta, jak może się wydawać. Pomóc w niej mogą regularne ćwiczenia, kontakty społeczne i stosowanie racjonalnej diety.
Zdaniem badaczy z Loma Linda University skutecznym sposobem na stres może się okazać także śmiech. Naukowcy pokazali zabawny, 20-minutowy film grupie zdrowych osób starszych i grupie osób starszych z cukrzycą. Następnie poddano analizie ich pamięć i zdolność uczenia się. W badaniu udział wzięła także kontrolna grupa seniorów, którzy nie oglądali filmu. Okazało się, że u osób, którym wyświetlono film, poziom kortyzolu spadł. Wykazywali oni także lepszą pamięć niż ludzie z grupy kontrolnej. Zmiany w poziomie hormonu najwyraźniejsze były wśród diabetyków, podczas gdy najlepszą pamięć odnotowano u zdrowych seniorów.
Jak hormon stresu wpływa na mózg?
Gdy znajdujemy się w stresującej sytuacji, współczulny układ nerwowy aktywuje odpowiedź „walcz lub uciekaj”, czyli biologiczną reakcję na niebezpieczeństwo. W jej wyniku procesy, takie jak trawienie, zostają spowolnione, a rytm serca przyspiesza. Po pojawieniu się stresora, nadnercza uwalniają kortyzol. Gdy organizm postrzega stres jako poważne zagrożenie lub stres przedłuża się, nadmiar kortyzolu staje się aktywny w mózgu. Nadmierna jego ilość może wpływać w negatywny sposób na hipokamp, czyli obszar mózgu odpowiedzialny za przekształcenie pamięci krótkotrwałej w długotrwałą.
Gdy znajdujemy się w stresującej sytuacji, współczulny układ nerwowy aktywuje odpowiedź „walcz lub uciekaj”, czyli biologiczną reakcję na niebezpieczeństwo. W jej wyniku procesy, takie jak trawienie, zostają spowolnione, a rytm serca przyspiesza. Po pojawieniu się stresora, nadnercza uwalniają kortyzol. Gdy organizm postrzega stres jako poważne zagrożenie lub stres przedłuża się, nadmiar kortyzolu staje się aktywny w mózgu. Nadmierna jego ilość może wpływać w negatywny sposób na hipokamp, czyli obszar mózgu odpowiedzialny za przekształcenie pamięci krótkotrwałej w długotrwałą.
Gdy w mózgu pojawia się nadmiar kortyzolu, hormon wpływa na działanie hipokampu. Jako część reakcji „walcz lub uciekaj”, glukoza we krwi, będąca źródłem energii, kierowana jest z hipokampu do mięśni. Co więcej, kortyzol wpływa na funkcje neuroprzekaźników, zaburzając procesy związane z pamięcią. Jeżeli stres jest zjawiskiem długoterminowym (ma to miejsce na przykład w zespole stresu pourazowego), kortyzol upośledza umiejętność tworzenia nowych wspomnień i utrudnia dostęp do istniejących.
Reklama.