Gwałtowna reakcja alergiczna, nazywana wstrząsem anafilaktycznym, może zakończyć się śmiercią. Jej objawy pojawiają się po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach od ekspozycji na alergen, taki jak konkretny składnik pokarmowy u dzieci lub lek i jad owadów u dorosłych. O sytuacji chorego decydować mogą sekundy, dlatego należy wiedzieć, po czym rozpoznać i jak postępować w przypadku ostrej reakcji uczuleniowej.
Reklama.
Objawy wstrząsu anafilaktycznego
Pierwszym objawem wstrząsu anafilaktycznego jest spadek ciśnienia krwi. Następnie wystąpić może bladość, potliwość, osłabienie, problemy z komunikacją i utrzymaniem równowagi oraz szybkie bicie serca. Skutkiem gwałtownej reakcji alergicznej jest niewystarczająca dystrybucja tlenu w organizmie – mówi ratownik medyczny, Marcin Gizicki.
Wstrząs anafilaktyczny u dziecka pojawić się może wskutek spożycia konkretnych pokarmów, takich jak jaja, owoce morza, orzechy, ryby, mleko krowie, przyprawy i konserwanty. Jeżeli chodzi o dorosłych, najczęstszymi przyczynami reakcji nadwrażliwości są użądlenia i leki. Silne reakcje alergiczne rzadko pojawiają się w wyniku kontaktu z pyłkami i innymi wdychanymi alergenami. W ponad 30% przypadków nie można stwierdzić przyczyny problemu.
Jak dochodzi do gwałtownych reakcji alergicznych?
Anafilaksja ma miejsce, gdy układ odpornościowy wykształca przeciwciała (immunoglobuliny E lub IgE) zwalczające określony alergen. Prowadzi to do niewłaściwej lub przesadzonej reakcji na substancję, która w normalnych warunkach nie jest groźna. Czasem organizm nie reaguje na nią przy pierwszym kontakcie, jednak kolejna z rzędu ekspozycja prowadzi do produkcji przeciwciał. W rezultacie po przyłączeniu alergenu do przeciwciała w organizmie pojawia się większa ilość białka nazywanego histaminą, co prowadzi do wspomnianych powyżej objawów.
Na wstrząs anafilaktyczny najbardziej narażone są osoby, które już doświadczyły podobnego problemu. Kolejne reakcje mogą mieć poważniejszy przebieg niż pierwsza. Na anafilaksję szczególnie podatne są także osoby cierpiące na alergię lub astmę.
Pomoc w przypadku wstrząsu anafilaktycznego
W przypadku rozpoznania typowych symptomów wstrząsu anafilaktycznego konieczne jest wezwanie pomocy medycznej. Zanim na miejsce dotrą specjaliści, należy udzielić takiej osobie pierwszej pomocy. Jak tłumaczy Marcin Gizicki, należy unieść nogi pacjenta pod kątem ok. 30°. Jeżeli nastąpi zatrzymanie krążenia, konieczne okaże się uciskanie klatki piersiowej (30 uciśnięć, 2 wdechy) lub wykonanie masażu klatki piersiowej.
Osoby, które świadome są swojego problemu, często mają pod ręką strzykawkę z adrenaliną. Hormon ten prowadzi do obkurczenia naczyń krwionośnych, redukuje obrzęk i podnosi ciśnienie, a wiec cofa objawy wstrząsu. Aby pomóc pacjentowi, po wystąpieniu charakterystycznych symptomów należy wstrzyknąć adrenalinę bezpośrednio do mięśni uda. Zbyt późne podanie hormonu jest najczęstszą przyczyną śmierci chorych.
Jak uniknąć gwałtownych reakcji alergicznych?
Aby zapobiec wstrząsowi anafilaktycznemu należy unikać substancji (np. pożywienia), które w przeszłości wywoływały reakcje alergiczne. Gdy osoba taka je posiłek poza domem, powinna zapytać o jego skład. Ważne jest także dokładne czytanie etykiet na produktach spożywczych. Jeżeli w przeszłości doświadczaliśmy gwałtownych reakcji alergicznych, powinniśmy nosić przy sobie odpowiednie leki, np. strzykawkę z adrenaliną. Zastrzyku takiego nie należy jednak wykonywać innej osobie, ponieważ lek może oddziaływać w negatywny sposób na niektóre schorzenia, takie jak choroby serca.
Jeżeli mamy do czynienia z dzieckiem, które uczulone jest na poszczególne pokarmy, nowe produkty wprowadzajmy pojedynczo i w małych ilościach. W ten sposób przekonać się można, czy nieznane dotąd pożywienie doprowadzi do reakcji alergicznej.
W przypadku, gdy gwałtowna reakcja alergiczna powodowana jest ukąszeniami owada, należy zachować szczególną ostrożność w jego pobliżu. Wskazane jest noszenie ubrań z długim rękawem i spodni z długą nogawką, a także unikanie sandałów i chodzenia boso po trawie. Aby nie wabić owadów, należy wystrzegać się jaskrawych kolorów i perfum. Gdy znajdujemy się w pobliżu kąsającego owada, zachowajmy spokój. Najlepiej powoli się wycofać i nie starać się go uderzyć.