Co zrobić, aby lekarze rzadziej sięgali po receptę na antybiotyki?
Anna Zwolińska
30 października 2014, 12:11·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 30 października 2014, 12:11
Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce państw, w których najczęściej przepisuje się antybiotyki. Badania pokazują, że połowa leków z recept na przypadłości związane z układem oddechowym nie pomoże chorym wrócić do zdrowia. Sytuacja w innych krajach wcale nie jest lepsza – niedawno w Stanach Zjednoczonych społeczność lekarska stworzyła listę 45 leków i badań, które powinny być przez lekarzy ograniczone. Inicjatywa ma na celu skłonić medyków do nieprzepisywania leku, który nie będzie miał wpływu na poprawę zdrowia pacjenta.
Reklama.
Dlaczego lekarze przepisują antybiotyki?
Na liście stworzonej przez lekarzy znajdują się m.in. antybiotyki, które przepisywane są na przeziębienie lub łagodne zapalenie zatok. Większość infekcji górnych dróg oddechowych jest powodowanych przez wirusy, które po kilku dniach same znikną. Jednak przynajmniej połowa ze 100 milionów recept przepisywanych na antybiotyk rocznie dotyczy przypadłości dróg oddechowych, na które lek nie będzie miał wpływu.
Przepisywanie antybiotyku na infekcję wirusową jest nie tylko rozrzutne, ale może też wyrządzić krzywdę pacjentowi. Ponad 140 tysięcy osób rocznie ląduje na izbie przyjęć z powodu poważnej reakcji na antybiotyk. Niemalże 9 tysięcy z nich wymaga hospitalizacji.
Dlaczego więc lekarze przepisują antybiotyki? Większość robi to, aby zadowolić pacjenta. Rodzic przyprowadzający dziecko do pediatry spodziewa się, że wyjdzie z gabinetu z receptą. Sporo czasu zajmuje lekarzowi wyjaśnianie, dlaczego antybiotyk nie wyleczy choroby, a może nawet mieć szkodliwy wpływ na zdrowie.
Podobnie wygląda sytuacja ze zlecaniem badań. Większość rezonansów magnetycznych zlecanych z powodu nieskomplikowanego bólu krzyża nie pomoże w diagnozie ani przebiegu leczenia. Przyniesie ono jedynie zysk szpitalowi lub praktyce lekarskiej, która posiada taki sprzęt. Równie niepotrzebne wydają się tomografie komputerowe czy badania rezonansem w przypadku większości bólów głowy.
Jeśli pacjent czuje się źle lub jest przeziębiony, chciałby dostać lek, który szybko poprawi jego stan. Wiele osób zakłada, że potrzebuje antybiotyku, ale przepisywany jest on na infekcje bakteryjne, a przeziębienie powodowane jest przez wirusy. Zażywanie antybiotyku bez potrzeby nie tylko nie pomoże w tej sytuacji, ale może być niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ podnosi odporność na antybiotyk. Oznacza to, że kiedy pacjent będzie miał infekcję bakteryjną, leczenie będzie utrudnione – lek nie zadziała odpowiednio lub wcale. Co więcej, niepotrzebne zażywanie antybiotyków doprowadziło do powstania nowych, odpornych na nie szczepów bakterii. Z tego i innych powodów, ważne jest, aby zażywać te leki tylko, jeśli są one wymagane.
Antybiotyki konieczne są w przypadku infekcji i chorób wywoływanych przez bakterie, takich jak bakteryjne zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, zapalenie gardła, bakteryjne zapalenie ucha i ostre zapalenie spojówek (o ostrym zapaleniu spojówek dowiesz się więcej: http://portal.abczdrowie.pl/zapalenie-spojowek-co-warto-wiedziec). Odpowiednio użyty antybiotyk może ocalić życie.
Czasami zdarza się, że infekcja bakteryjna wystąpi po przeziębieniu. Jej objawem może być ból wokół twarzy i oczu, który pogarsza się podczas pochylania oraz wykasływana gęsta żółta lub zielona wydzielina. Takie symptomy mogą wystąpić także w przypadku przeziębienia, ale jeśli trwają dłużej niż tydzień lub są bardzo nasilone, może to być infekcja bakteryjna wymagająca leczenia antybiotykiem.
Odporność na antybiotyki
Odporność na antybiotyki to jeden z największych problemów zdrowia publicznego. Kiedy bakterie są ciągle wystawiane na działanie antybiotyku – w sytuacjach, kiedy zażywa się je na przeziębienie lub po prostu zbyt często – mogą zmieniać się tak, aby przetrwać lub uodpornić się na lek. Kiedy tak się dzieje, choroba nie przemija i nie odczuwa się oznak poprawy. Choroba może się też pogorszyć – wtedy wymagana jest hospitalizacja i leczenie różnymi rodzajami antybiotyku podawanymi przez kroplówkę.