Wątróbka jest uważana za zdrowy produkt, bogaty w witaminy, minerały oraz białko, zawiera też wysokie dawki witaminy A w postaci retinolu, obecnej również w innych produktach zwierzęcych, takich jak jaja czy mleko. Zbyt duża ilość witaminy A w tej formie może prowadzić do wad płodu, zwłaszcza w pierwszych miesiącach ciąży.
Reklama.
Zdrowa dieta w ciąży, czyli jaka?
Porcja wątróbki wołowej może zawierać nawet trzykrotną maksymalną dzienną dawkę witaminy A w potraci retinolu. Zaleca się spożywanie nie więcej niż 10,000 IU retinolu dziennie, a porcja wątróbki to około 30,000 IU.
Wątróbka to nie jedyny produkt, którego przyszłe mamy powinny się wystrzegać. Lekarze zalecają, aby wykluczyć z diety sery pleśniowe i oscypek, który przygotowywany jest z mleka niepasteryzowanego oraz ryby bałtyckie, a zwłaszcza śledzie i łososie, które mogą być skażone zanieczyszczeniami niebezpiecznymi dla płodu. Kobiety w ciąży powinny również dokładnie myć warzywa i owoce oraz zadbać o odpowiednie gotowanie jajek i mięsa, aby zmniejszyć ryzyko zatrucia pokarmowego.
Innym rodzajem witaminy A jest prowitamina A – tak zwane karotenoidy, które występują w owocach i warzywach. W przeciwieństwie do retinolu nie ma żadnych ograniczeń, jeżeli chodzi o karotenoidy w diecie przyszłej mamy.
Należy pamiętać też, że więcej nie znaczy zawsze lepiej. Przyjęło się, że kobieta w ciąży powinna porządnie zjeść. Jednak dietetycy twierdzą, że w pierwszym trymestrze kaloryczność nie powinna ulegać zmianie. Dopiero w drugim trymestrze powinno się ją zwiększyć o około 400 kalorii, a w trzecim o 500. Nadmierna ilość kalorii, podobnie jak niedożywienie, zaburza prawidłowy rozwój płodu oraz ma negatywny wpływ na zdrowie matki.
Kobieta spodziewająca się dziecka powinna zadbać przede wszystkim o bogactwo warzyw i owoców w diecie oraz o odpowiednią ilość wapnia. Najczęściej konieczna jest też suplementacja kwasu foliowego (http://portal.abczdrowie.pl/kwas-foliowy) i żelaza. Brak witaminy B9, czyli właśnie kwasu foliowego, może prowadzić do wad cewy nerwowej, takich jak rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie. U noworodków z rozszczepem kręgosłupa, gdzie następuje niezamknięcie części grzbietowej cewy nerwowej, dochodzi do uszkodzenia nerwów i niedowładu nóg. W przypadku bezmózgowia następuje zgon płodu, ponieważ mózgowie rozwija się częściowo lub wcale.
Odpowiednia dawka kwasu foliowego zarówno przed, jak i podczas ciąży, zwłaszcza podczas pierwszego trymestru, zapobiega większości wad cewy nerwowej. Zaleca się 0,4 mg dziennie w postaci pożywienia zawierającego kwas foliowy lub suplementu (przeczytaj więcej o suplementach w ciąży: http://portal.abczdrowie.pl/suplementy-w-ciazy). Produkty z wysoką zawartością kwasu foliowego to szpinak, bób, brokuł, sok pomarańczowy czy otręby pszenne.
Powszechne wady płodu, i co jeść, by im zapobiec
Przyszłe mamy, które stosują dietę z niską zawartością ryboflawiny (witaminy B2) oraz niacyny (witamina B3), są narażone na urodzenie dziecka z wadami serca, zwłaszcza jeżeli spożywają dużą ilość nasyconych tłuszczy. Nabiał z niską zawartością tłuszczu oraz zielone liściaste warzywa są dobrym źródłem witaminy B2, a kurczak, ryby, orzechy i produkty pełnoziarniste dostarczą potrzebnej witaminy B3.
Uboga dieta to czynnik, który może przyczynić się do wytrzewienia – wady wrodzonej polegającej na rozszczepie powłok brzusznych dziecka. Dzieje się tak, kiedy kobieta spożywa za mało białka lub cynku oraz kiedy ma niskie BMI. Poza nieodpowiednią dietą palenie papierosów także może powodować wytrzewienie.
Niedobór witaminy B12, witaminy E, wapnia, retinolu i selenu zwiększa ryzyko wrodzonej przepukliny przeponowej. Wada charakteryzuje się przemieszczeniem narządów jamy brzusznej do klatki piersiowej ze względu na ubytek w przeponie. Dobre źródła witaminy B12 to głównie produkty mięsne, ryby, jaja czy mleko; witaminy E: olej słonecznikowy, orzechy, migdały, jaja, kiełki pszenicy; selenu: ryż brązowy, owies, pestki dyni.
Zażywanie suplementów w ciąży znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia wad wrodzonych, przedwczesnych porodów czy ryzykownej ciąży. Szczególnie ważne dla rozwijającego się dziecka jest zażywanie suplementu z żelazem i wapniem. Przyszłe mamy powinny pamiętać, że jedzą za dwoje i zaplanować dietę wpływającą pozytywnie na zdrowie maleństwa.