Coraz więcej dzieci zakażonych wirusem HIV. Jak wygląda ich codzienność?

W Polsce żyje przynajmniej 113 dzieci ze zdiagnozowanym wirusem HIV, dokładna liczba osób zarażonych nie jest jednak znana – może być ich nawet kilkaset. Większość z nich nie powiadamia otoczenia o swoim stanie zdrowia w obawie przed stygmatyzacją. Dzieci dyskryminowane są nie tylko przez rówieśników czy ich rodziców, ale też przez przedszkola czy szkoły w procesie rekrutacji lub zapisach na zajęcia pozalekcyjne.

Większość chorych dzieci zostaje zarażona przez matkę podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią. HIV rozwija się u niemowląt szybciej, a bez leczenia 1/3 z nich umiera na AIDS, zanim skończy 1. rok życia. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby wszystkie dzieci, u których zdiagnozowano HIV, rozpoczęły leczenie antyretrowirusowe bez względu na objawy czy poziom CD4. Dzieci mogą żyć jak ich rówieśnicy poza możliwością pojawienia się skutków ubocznych kuracji, np. nieproporcjonalnym odkładaniem się tkanki tłuszczowej, co przeradza się w deformację.

Dzieci będące nosicielami wirusa HIV są izolowane, ponieważ rodzice rówieśników boją się zarażenia własnych dzieci, nawet wśród opiekunów czy nauczycieli pojawiają się nieuzasadnione obawy. W Polsce wciąż panuje błędne przekonanie, że do zakażenia wirusem HIV może dojść przez wspólne korzystanie z toalety i innych przedmiotów, co sprawia, że na wieść o chorym dziecku osoby w jego otoczeniu wpadają w panikę. W rzeczywistości nie jest to uzasadnione – HIV zarazić się można tylko w bezpośrednim kontakcie z krwią chorego (np. w zranieniu) lub błoną śluzową oraz w kontaktach seksualnych.

Dzieci są w tym wszystkim ofiarami, gdyż często same jeszcze nie wiedzą, że są chore i mogą się o tym dowiedzieć nie od rodzica, a od kogoś z otoczenia w szkole. Czasami rodzice czują się w obowiązku poinformować opiekunów czy nauczycieli, co może, choć nie powinno, skutkować rozpowszechnieniem tej poufnej informacji. W świetle prawa jednak osoby zarażone wirusem HIV nie mają obowiązku informowania o swoim stanie zdrowia nikogo poza partnerem seksualnym, co oznacza, że chore dzieci czy ich rodzice nie muszą powiadamiać szkoły, nauczyciela czy nawet lekarza.

Specjaliści zwracają uwagę na delikatną psychikę dziecka, które nie jest jeszcze emocjonalnie rozwinięte. Maluchom ciężej poradzić sobie z niechęcią ze strony otoczenia, odtrąceniem czy izolacją. W przypadku nastolatków, którzy są już świadomi swojego stanu zdrowia, także mogą pojawić się problemy psychiczne, np. próba wyparcia choroby ze świadomości. Szczególną rolę odgrywa tutaj wsparcie rodziców, psychologów czy nauczycieli. Rodzice powinni zadbać o samoocenę dziecka i dać mu to, czego potrzebuje, czyli miłość i ciepło. Na nauczycielach spoczywa odpowiedzialność za edukację dzieci na temat możliwości zakażenia wirusem HIV.