W Wielkiej Brytanii wykryto przypadek małpiej ospy. To zakaźna choroba odzwierzęca, która bardzo rzadko występuje poza granicami Afryki. Jak rozpoznać objawy małpiej ospy? Czy małpia ospa jest groźna? Czy może się rozprzestrzeniać? Ekspert uspokaja, że ta choroba tak łatwo się nie roznosi.
Brytyjczycy alarmują, że w Anglii zdiagnozowano rzadką infekcję wirusową - ospę małpią, którą prawdopodobnie zaraził się jeden z turystów podróżujących do Afryki Zachodniej.
Małpia ospa to rzadka infekcja wirusowa przypominająca ludzką tzw. ospę prawdziwą, która została wyeliminowana w 1980 roku. Małpia ospa jest znacznie łagodniejsza niż ospa prawdziwa, a większość zakażonych osób wraca do zdrowia w ciągu kilku tygodni. W rzadkich przypadkach może być śmiertelna. Dotyczy to głównie pacjentów w Afryce, którzy nie otrzymują żadnego leczenia antywirusowego.
Czy choroba może zagrażać Europie? Czy w Polsce powinniśmy się jej obawiać?
Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog, mikrobiolog, diagnosta laboratoryjny, doktor habilitowany nauk medycznych, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zdecydowanie uspokaja i podkreśla, że nie było do tej pory w Europie potwierdzonego przypadku przeniesienia choroby z człowieka na człowieka.
Wszystkie dotychczasowe przypadki dotyczyły osób, które przyjechały z krajów afrykańskich i zaraziły się właśnie tam od małpy lub sprowadziły do hodowli małpy z Afryki.
Jak dodaje, ryzyko przenoszenia się tego wirusa z człowieka na człowieka jest niemal zerowe. - Nie stwierdzono do tej pory przypadku transmisji człowiek-człowiek - wyjaśnia.
Dodaje, że tylko osoby, które wyjeżdżają do krajów afrykańskich i mają tam kontakt z zakażoną małpą lub decydują się na hodowanie w warunkach domowych małpy przywiezionej z Afryki, mają szansę na zakażenie wirusem ospy małpiej.
Przypadki choroby mogą więc zdarzyć się w Europie, ale jest to bardzo rzadkie. Jak mówi nam dr Dzieciątkowski to średnio jeden przypadek na 5 - 10 lat.
Małpia ospa zwykle trwa od 2 do 14 tygodni, a pierwsze symptomy pojawiają się w ciągu 5 - 21 dni od momentu zakażenia.
Objawy zwykle zaczynają się od:
Gdy pojawia się gorączka, to z reguły po kilku dniach, u pacjenta pojawia się też kluczowy objaw małpiej ospy, czyli ostra wysypka. Może początkowo wystąpić na twarzy, a następnie rozprzestrzenia się także na inne części ciała.
Wysypka ta zmienia swoją postać. Zaczyna się od plamek, wypukłych grudek, które zamieniają się w pęcherzyki wypełnione płynem. Te z kolei przechodzą w ropne krosty, które pokrywają się strupkami i w końcowej fazie odpadają.
Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa Zdrowia (UKHSA) wydała oświadczenie, w którym poinformowała o przypadku zakażenia małpią ospą. Zakażona jest osoba, która niedawno podróżowała do Nigerii i tam zaraziła się tą chorobą.
W oświadczeniu podano, że zakażony pacjent jest obecnie leczony w specjalistycznej jednostce do spraw chorób zakaźnych i izolacji w Guy's and St Thomas' NHS Foundation Trust w Londynie.
Wystąpiły u niego takie objawy jak gorączka, ból głowy, mięśni i pleców, obrzęk węzłów chłonnych, dreszcze i wyczerpanie. UKSHA zapewnia, że prewencyjnie skontaktuje się ze wszystkimi, którzy mogli mieć w ostatnim czasie kontakt z zakażonym pacjentem.
- Ospa małpia jest rzadką chorobą wirusową, która nie rozprzestrzenia się łatwo między ludźmi, a zagrożenie, które niesie dla ogółu populacji, jest bardzo niskie – powiedział Colin Brown, dyrektor ds. klinicznych i infekcji w UKHSA.
National Health Service przypomina, że ospa małpia jest przenoszona głównie przez dzikie zwierzęta w zachodniej lub środkowej części Afryki. Od zwykłej ospy odróżnia ją obrzęk węzłów chłonnych.
Wirusem można się zakazić głównie w wyniku ugryzienia lub zadrapania przez zarażone zwierzę, lub po zjedzeniu mięsa takiej małpy.
Wirus może przedostać się do organizmu poprzez zmiany skórne, drogi oddechowe lub błony śluzowe (oczy, nos, usta).
"Małpia ospa jest raczej łagodną, samoograniczającą się chorobą, a większość ludzi wraca do zdrowia w ciągu kilku tygodni" - uspokajająco informuje Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa Zdrowia.
Objawy są łagodniejsze niże w przypadku ospy prawdziwej, ale zdarzają się przypadki zgonów. Śmiertelność jest wyższa wśród dzieci i młodych dorosłych, a na ciężki przebieg zakażenia narażone są głównie osoby z obniżoną odpornością.
Obecnie nie ma określonego leczenia zalecanego w przypadku małpiej ospy. Choroba ustępuje zwykle samoistnie. Pacjentom można podawać leki przeciwwirusowe.
Wirus małpiej ospy po raz pierwszy odkryto w 1958 roku. U małp laboratoryjnych wykryto dwa ogniska choroby podobnej do ospy występującej u ludzi.
Choroba ta występuje głównie w regionach tropikalnych lasów deszczowych w środkowej i zachodniej Afryce.
Z kolei pierwszy przypadek zakażenia u człowieka odnotowano w 1970 roku w Demokratycznej Republice Konga. Poza Afryką, pierwsze przypadku u ludzi stwierdzono w USA w 2003 roku. Jej ofiarą padło wówczas 47 Amerykanów. Wszyscy kupili pieski preriowe od dostawcy z Chicago, który sprowadził zakażone osobniki z Afryki.
Przypadki małpiej ospy występowały też już wcześniej w Wielkiej Brytanii. Były to w sumie cztery zakażenia tym wirusem - w latach 2018 i 2019.
W lipcu ubiegłego roku przypadek małpiej ospy potwierdzono także w USA u mężczyzny, który podróżował samolotem z Nigerii do Teksasu.
Dr Tomasz Dzieciątkowski
wirusolog, mikrobiolog, Warszawski Uniwersytet Medyczny