Liczba diabetyków na całym świecie rośnie w zatrważającym tempie. W Polsce w ciągu zaledwie 14 lat (w latach 1986-2000) liczba chorych na cukrzycę typu 2 podwoiła się, a w Stanach Zjednoczonych odsetek cukrzyków wzrósł aż trzykrotnie przez ostatnie 30 lat. Dotychczas wiadomo było, że cukrzyca typu 2 może prowadzić do schorzeń narządu wzroku, mózgu, nerek, serca i układu nerwowego. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego wykazały jednak, że insulinooporność charakterystyczna dla cukrzycy może mieć również związek z osłabieniem kości.
Reklama.
Słabe kości u cukrzyków
Oporność na insulinę u osób chorych na cukrzycę typu 2 wiąże się z nieprawidłowym użytkowaniem tego hormonu przez organizm. O ile u zdrowych osób insulina pomaga w regulacji stężenia glukozy (cukru) we krwi, u diabetyków – w związku z insulinoopornością – trzustka wytwarza więcej insuliny, a jej stężenie we krwi staje się nadmiernie wysokie. Stan ten zwiększa ryzyko wielu chorób.
Niepodjęcie działań zmierzających do obniżenia poziomu insuliny we krwi może skutkować wzrostem ciśnienia tętniczego, otyłością i innymi powikłaniami, które składają się na tak zwane zaburzenia metaboliczne. Mogą one zwiększać ryzyko choroby serca oraz udaru. Insulina nie pozostaje obojętna również dla kości, mimo iż gęstość mineralna kości u diabetyków jest nierzadko większa niż u osób zdrowych.
Wysoka gęstość kości nie chroni przed złamaniem?
Fakt, iż cukrzyca typu 2 przyczynia się do wzrostu podatności na złamania kości nie uszedł uwadze amerykańskich naukowców, którzy postanowili ocenić wpływ insulinooporności na siłę kości. Za pomocą specjalnego badania rentgenowskiego określili gęstość kości uczestników badania, obliczyli siłę ich kości i skorelowali wyniki z insulinoopornością poszczególnych osób. Okazało się, że za każdym razem, gdy oporność na insulinę ulega podwojeniu, siła kości zmniejsza się aż o 10-14%. Co ciekawe, osłabienie kości u diabetyków ma związek z wysokim stężeniem tego hormonu, a nie z poziomem glukozy we krwi.
Przeprowadzone badania potwierdzają stosunkowo niedawne ustalenia, zaprzeczające panującemu wcześniej poglądowi, że siła kości rośnie wraz z ich gęstością. Eksperci podkreślają, że odporność kości na urazy i złamania to dużo bardziej złożone zagadnienie niż jej gęstość mineralna. Właśnie z tego powodu pomiar gęstości kości (który można wykonać np. w gabinecie ortopedy) nie odzwierciedla jej siły. Nie zmienia to jednak faktu, że w kwestii profilaktyki złamań zaleca się poprawę stanu kości poprzez zwiększenie ich gęstości mineralnej.
Jak wzmocnić kości?
Osteopenia, czyli niska gęstość kości, może zwiększać ryzyko osteoporozy. Prawdopodobieństwo rozwoju tego schorzenia można odpowiednio zmniejszyć dzięki działaniom profilaktycznym, obejmującym dietę i ćwiczenia fizyczne. Aby zapobiec utracie masy kostnej i poprawić gęstość mineralną kości, należy zadbać o właściwą podaż wapnia i witaminy D. Zaleca się również ograniczenie spożycia soli, kofeiny i alkoholu. Zdrowa, zbilansowana dieta to jednak tylko pierwszy krok do mocnych kości. Osoby z niską gęstością kości powinny znaleźć czas także na ćwiczenia, zwłaszcza takie, które wzmacniają dolne partie ciała (np. chodzenie, taniec). Warto odważyć się na niszowe ćwiczenia, takie jak joga, tai chi i pilates, które dodatkowo poprawiają siłę mięśni tułowia i poczucie równowagi.
Jak powinien wyglądać trening wzmacniający kości? Zacznij od ćwiczeń na równowagę, na przykład od jogi. Następnie podnoś ciężarki – stopniowo zwiększaj obciążenie oraz liczbę powtórzeń. Jeśli nie dokuczają ci stawy lub mięśnie, skacz na skakance lub wykonuj zwykłe podskoki. Te proste ćwiczenia wymagają włożenia wysiłku w walkę z grawitacją, dzięki czemu wzmacniają kości. Nie zaniedbuj także ćwiczeń wzmacniających kręgosłup. Jeśli nie masz pewności, czy wykonujesz je prawidłowo, poradź się trenera lub fizjoterapeuty.
Zdrowa dieta i treningi wymagają nieco wysiłku – najprostszym sposobem na poprawę gęstości kości wydawać się więc mogą środki farmakologiczne. Ich przyjmowanie może jednak wiązać się z ryzykiem działań niepożądanych, takich jak zgaga, wrzody żołądka, osłabienie kości szczęk oraz... zwiększenie podatności na złamania kości.