Bakterie mogą stymulować nerwy do odczuwania bólu, co oznacza, że reakcje immunologiczne organizmu nie są jedynym czynnikiem wpływającym na nadmierną czułość zakażonych ran. Co więcej, w zainfekowanych gronkowcem obszarach ciała, oznaki bólu spostrzec można na długo przed dotarciem w to miejsce komórek odpornościowych – donosi Isaac Chiu ze Szpitala Dziecięcego w Bostonie (Boston Children’s Hospital) i Harwardzkiej Szkoły Medycznej (Harvard Medical School).
Reklama.
Rola gronkowca w powstawianiu bólu
Większość ludzi zakłada, że ból pojawiający się w czasie infekcji spowodowany jest działaniem układu odpornościowego – podkreśla współautor badania Isaac Chiu. Rzeczywiście, w trakcie walki z mikroorganizmami chorobotwórczymi komórki immunologiczne uwalniają powodujące ból cząsteczki, jednak w ostatnich latach naukowcy zaczęli podejrzewać, że uczucie bólu może wynikać także z aktywności bakterii.
Chiu wraz ze współpracownikami wpadł na pomysł zgłębienia zależności między bakteriami a uczuciem bólu po tym, jak udało im się wyhodować komórki odpornościowe oraz komórki odpowiedzialne za ból w jednym naczyniu laboratoryjnym. Pragnęli oni aktywować komórki immunologiczne poprzez dodanie do roztworu bakterii, jednak, ku ich zdziwieniu, obecność patogenów spowodowała natychmiastową odpowiedź komórek nerwowych. W ten sposób zrodziło się przypuszczenie, że komórki nerwowe wyczuwają obecność bakterii.
Aby zgłębić zaobserwowaną zależność, zespół badawczy przyjrzał się skutkom obecności w organizmie bakterii Staphylococcus aureus, czyli gronkowca złocistego, który odpowiedzialny jest za bolesność ran u człowieka. Naukowcy postanowili określić stopień wrażliwości zainfekowanego miejsca. Okazało się, że bolesność była największa, gdy liczba komórek zakażonych bakterią była najwyższa, czyli 6 godzin po infekcji. Odpowiedź układu immunologicznego następowała 48 godzin po zdarzeniu, kiedy ból był już znacznie łagodniejszy. Co więcej, zespół badawczy zidentyfikował dwa białka uwalniane przez gronkowca złocistego, które mogą prowadzić do stymulacji komórek nerwowych.
Komórki nerwowe i immunologiczne a ból
Naukowcy przypuszczają, że jeżeli chodzi o mechanizmy powstawania bólu, wspomniane czynniki wydają się być ważniejsze niż odpowiedź układu odpornościowego, gdyż, jak zauważyli, organizm, w którym reakcje immunologiczne były upośledzone, i ten, w którym przebiegały normalnie, były równie wyczulone na ból. Z drugiej strony, Chiu podkreśla, że układ odpornościowy może odgrywać znacznie ważniejszą rolę w innych rodzajach infekcji. Okazuje się bowiem, że nie wszystkie bakterie równie skutecznie jak gronkowiec złocisty unikają ataku ze strony komórek immunologicznych.
Zespół badawczy podejrzewał, że nerwy pomagają zaalarmować układ odpornościowy o obecności bakterii, jednak po przeprowadzeniu szczegółowych testów okazało się, że w rzeczywistości miejsce ma zupełnie odwrotna sytuacja. Jak tłumaczy Chiu, gdy pozbawiono organizm komórek nerwowych „odczuwających” ból, do zainfekowanego miejsca ruszało jeszcze więcej komórek immunologicznych. Zjawisko to sugeruje, że komórki nerwowe osłabiają odpowiedzi układu odpornościowego.
Co spowalnia układ immunologiczny?
Chiu nie potrafi wytłumaczyć, dlaczego ból tłumi reakcje obronne organizmu na pojawiające się w nim patogeny, jednak przypuszcza, że po tym, jak wskutek urazu uszkodzeniu ulegają tkanki ciała, nadmiernie pobudzony układ immunologiczny musi zostać powstrzymany. W ten sposób bakterie, takie jak gronkowiec złocisty, korzystają z okazji, unikając wykrycia przez komórki odpornościowe. Jednak dokładny mechanizm powstawiania bólu pozostaje zagadką – mówi Chiu.
Kevin Tracey, immunolog i prezes Instytutu Badań Medycznych Feinsteina w Manhasset (Feinstein Institute for Medical Research), podkreśla, że wyniki najnowszego badania są zgodne z jego własnymi spostrzeżeniami, dotyczącymi wpływu sygnałów nerwowych na zahamowanie odpowiedzi układu odpornościowego. Jak tłumaczy, jest to bardzo ważne odkrycie, które ukazuje, że w celu lepszego zrozumienia mechanizmów rządzących układem immunologicznym konieczne jest zgłębienie działania układu nerwowego.
Więcej o funkcjach układu nerwowego, immunologicznego i pozostałych układów w organizmie człowieka dowiesz się na abcZdrowie.pl.