W bieżącym roku dwa niezależne zespoły badawcze przedstawiły wyniki swoich badań, sugerując, że możliwe jest złagodzenie bólu pooperacyjnego i zmniejszenie ilości przyjmowanych przez pacjenta leków przeciwbólowych. Jedna z zaprezentowanych metod terapeutycznych wykorzystuje proste, jednak niestandardowe narzędzie, a mianowicie okłady z lodu. Druga polega na podawaniu leków przy użyciu nanotechnologii. Dotychczas, standardową procedurą było podawanie pacjentom opioidów, takich jak morfina. Tymczasem leki takie mogą prowadzić do licznych skutków ubocznych, obejmujących senność, zaparcia i – w przypadku długotrwałego przyjmowania – uzależnienie. Badacze coraz częściej dowodzą, że nie są one najlepszym sposobem na radzenie sobie z bólem pooperacyjnym.
Reklama.
Lód w terapii bólu pooperacyjnego
Od dawna wiedziano, że krioterapia – stosowanie okładów z lodu na rany operacyjne – jest bezpieczną i skuteczną metodą łagodzenia bólu po niektórych typach zabiegów, np. ortopedycznych. Jednak dotychczas nie przyjrzano się skutkom wykorzystania lodu u pacjentów poddawanych poważniejszym zabiegom, wymagającym wykonania większych nacięć w okolicy brzucha – tłumaczy profesor urologii Viraj A. Master z Uniwersytetu Emory.
W badaniu naukowcy zastosowali okłady z lodu u 27 pacjentów po otwartej operacji brzucha, podczas gdy w przypadku 28 innych pacjentów nie użyli krioterapii. Jeżeli chodzi o pierwszą grupę badanych, mogli oni korzystać z lodu w preferowanych odstępach czasu przez co najmniej 24 godziny po operacji. Mogli oni także przyjmować opioidy, które były jedyną metodą łagodzenia bólu u pozostałych pacjentów. Wszyscy uczestnicy 2 razy w ciągu dnia określali intensywność bólu w skali od 0 (brak bólu) do 100 (silny ból).
Okazało się, że pacjenci poddani krioterapii doświadczali bólu mniejszego nawet o połowę niż ci przyjmujący leki. Co więcej, pierwszego dnia po operacji zużyli oni o 22,5% mniej opioidów niż grupa kontrolna – część z nich w ogóle nie potrzebowała leków przeciwbólowych. Zdaniem prof. Mastera, chirurdzy powinni zalecać pacjentom po otwartych operacjach brzucha stosowanie okładów z lodu na rany i usuwanie ich, gdy staną się zbyt zimne. Metoda ta jest bezpieczna i niedroga – okład można wykonać samodzielnie, bez pomocy specjalistycznych urządzeń.
Innowacyjny żel wydłużający działanie leków
W drugim badaniu wykorzystano nanocząsteczki, dzięki którym możliwe było stworzenie kontrolowanego systemu uwalniania lidokainy zawartej w nieopioidowym leku łagodzącym ból. Podczas gdy zastrzyki lidokainy zwykle dają krótkotrwałe rezultaty, naukowcom z Instytutu Badawczego w Houston udało się wydłużyć czas uwalniania leku – efekt redukcji bólu trwał przez 7 dni od operacji.
Zespół badawczy pod przewodnictwem dra Jeffreya L. Van Epsa stworzył hydrożel zawierający lidokainę w postaci zastrzyku. Żel został także wzbogacony o mikroskopijne sfery biodegradowalnego polimeru (nazywanego kopolimerem kwasu mlekowego i glikolowego), który dodatkowo usprawnił proces działania lidokainy. Jak podkreśla dr Van Eps, nanotechnologia w połączeniu z kopolimerem tworzą idealny system dozowania leku, pozwalając na wydłużenie procesu dystrybucji związku znieczulającego. Zdaniem autorów badania, metoda ta ogranicza lub całkowicie eliminuje skutki uboczne.
Po pierwszej fazie badań w laboratorium, zespół badawczy rozpoczął testy na zwierzętach. Naukowcy ocenili poziom odczuwanego bólu poprzez obserwację reakcji szczurów na siły mechaniczne oddziałujące na okolice rany chirurgicznej. Okazało się, że zwierzęta, które korzystały z lidokainy uwalnianej dzięki nowemu systemowi dystrybucji wykazywały niemalże dwukrotnie większą odporność na ból niż te, którym nie podano leków przeciwbólowych. Badacze zauważyli także, że lidokaina w żelu była skuteczniejsza niż dzienna terapia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.
Od zbadania skutków terapii na pacjentach dzieli naukowców pomyślne przejście fazy testów na większych zwierzętach. Mimo wszystko, autorzy badania nazywają technologię ekscytującą, potencjalną metodą leczenia bólu pooperacyjnego, stanowiącego największą barierę na drodze do udanej opieki pooperacyjnej nad pacjentem.