Bogdan Fabiański: Do radia wszedłem przez okno. I tak się zaczęła przygoda

(śmiech) To chyba była rozmowa z zespołem Skaldowie. I to był chyba rok... 1967 albo 1968 rok. Pracowałem wówczas w Studiu Studenckim „Akademik”, zaczynałem grać w klubach. I jakoś tak przypadkiem nawinęli mi się właśnie Skaldowie. Byłem wtedy tak podekscytowany, że mało nie dostałem zawału serca. 

Jak debiutowałem w klubie w roli DJ-a też byłem tego bliski. Na pierwszy front poszła Stodoła, która wtedy jeszcze mieściła się na Nowowiejskiej. Na tą imprezę przyszło tyle ludzi, że wchodziłem przez okno. Udało się, bo to był parter. Skakałem z tym singlami pod pachą i dopchałem się jakoś do sceny. I też miałem wtedy tremę jak cholera. Potem tak wielka pojawiła się dopiero wtedy, kiedy okazało się, że gram przed Niemenem.

Taki jeden facet. Nazywa się Dave Matthews. Świetny amerykański muzyk. W Stanach występuje z zespołem jako Dave Matthews Band i na ich koncerty zawsze przychodzą tłumy. Ja sam wielokrotnie się na nie wybierałem, ale jakoś nigdy nie zgrały mi się terminy.

Przyjeżdżają w końcu do Europy. W październiku będą grali w trójmiejskiej Ergo Arenie, może uda mi się z nimi pogadać.

(śmiech) Tak, ale nie mogę powiedzieć nazwiska osoby, o którą chodzi.

Bo to była kobieta, więc wyszłoby nieelegancko.

Zadawałem jej pytania a ona to lekceważyła, więc zapytałem jej wprost : po co tu przyszłaś? I powiedziałem grzecznie, że jak nie ma ochoty ze mną rozmawiać to może wyjść ze studia albo ja wyjdę.

Na żywo.

Wszyscy, którzy nas wtedy słuchali.

Przeprosiła i potem już rozmawiało nam się świetnie. Po kilku latach znów przyszła do mnie na wywiad i wtedy już była naprawdę grzeczna. Może już wyparowała z niej woda sodowa.

Uważała po prostu, że jestem w tej pięknej materii jaką jest język polski wielkim abnegatem. Jak chciała mi wstawić lufę – a chciała regularnie – pytała mnie z jakiejś lektury.

Czasem bo lektury czytałem tylko te, które mnie interesowały. 

No właśnie. Kiedyś chciała mnie już tak całkowicie dobić, bo tych pał trochę było, i poprosiła mnie o fragment „Pana Tadeusza”. A ja bezczelnie...

Cytowałem przez dobrych piętnaście minut. Tak mi się podobała ta lektura. Szczęka jej wtedy opadła. Może dlatego pojechała potem do sanatorium (śmiech) i przejął nas dyrektor. I on, trzeba przyznać, bardzo we mnie i w moją radiową karierę wierzył. 

Tak (śmiech), to mi pozwoliło opanować umiejętność szerszego postrzegania świata.

Jak mi się zamarzyło to poszedłem do tej rozgłośni. Tam pani redaktor czy nawet nadredaktor spojrzała na mnie i spytała „Chłopcze, czego Ty tu szukasz?”. Więc ja jej mówię wprost „zajęcia szanowna pani redaktor”. Spytała mnie jeszcze co i gdzie robię i oznajmiła „nie”.

Nie powiedziała. Więc wróciłem do mojego studenckiego studia. A potem jakoś tak się złożyło, że zacząłem dorabiać przy myciu okien w budynkach Polskiego Radia na Myśliwieckiej. Fajnie to brzmi nie?

Nie, tym razem nie poszło tak prosto (śmiech). Tak naprawdę, na serio, odkryło mnie małżeństwo reżyserów, którzy mnie szkolili, uczyli. Potem dostałem propozycję etatu spikerskiego, ale nie mogłem go przyjąć, bo jeszcze studiowałem. A wtedy studentów nie przyjmowali. Czytałem więc sobie różne tekst na zlecenie, od rolniczych po poezję. I jakoś tak w międzyczasie otworzyła się przede mną jeszcze jedna furtka – na jednej z imprez poznałem Anię Arendt, która zaproponowała mi robienie wstawek do swoich programów muzycznych. Pół roku później poszła na macierzyński i zostawiła mi te swoje programy. Powiedziała tylko, że oddaje je mi, bo wie, że jak wróci to nie będę pazerny i jej część tych programów oddam z powrotem (śmiech).

No pewnie, przyjaźnimy się do dzisiaj. Później naprawdę dużo się działo, w radiu, w telewizji też. Prowadziłem wtedy przecież Telewizyjną Listę Przebojów.

I taką ciekawostkę Ci powiem, że pod koniec lat 70, gdy pracowałem już w Polskim Radiu, dostałem telefon z Rozgłośni Harcerskiej. Od tej samej pani redaktor, która mnie swego czasu odprawiła z suchym „nie” i z kwitkiem. Zaproponowała mi prowadzenie Listy Przebojów właśnie.

Zgodziłem się, ale nie omieszkałem jej przypomnieć jak mnie kiedyś spławiła. Nie mogła sobie tego oczywiście przypomnieć (śmiech). Ale tak, tę Listę Przebojów prowadziłem potem aż do stanu wojennego.

To wszystko specyfika czasów. Ja, z perspektywy czasu mogę tylko powiedzieć, że jest jedna rzecz, której mi brakuje a która zawsze wychodziła na plus.

Taka, że wtedy przyjmowano do pracy fachowców. Zobacz sama – Marek Niedźwiecki, Paweł Sztompke, Marysia Szabłowska, Marek Gaszyński, Witek Pograniczny. Wtedy jak się wchodziło do redakcji muzycznej trzeba było naprawdę być kimś, mieć wiedzę. Wszystkie te audycje były przecież autorskie. Wiedza i predyspozycje były niezbędne.

Tak, to radio było naprawdę na topie w latach '90. Powiedziałbym, że do 1996 roku.

Wiesz, to było do przewidzenia, że po 1989 roku, po transformacji, rozgłośnie prywatne będą powstawać jak grzyby po deszczu. Kiedy likwidowali a właściwie zmieniali profil programu II, który przez wcześniejsze lata był takim bardzo rozrywkowym kanałem, zaproponowałem Stefanowi Zajączkowskiemu, ówczesnemu dyrektorowi warszawskiej rozgłośni lokalnej założenie właśnie takiego radia. Stacji, która grałaby podobną muzykę do tej z programu II – nowe, zachodnie, rytmiczne i łatwo wpadające "w ucho" piosenki oraz sporo informacji społeczno-kulturalnych z regionu. Chcieliśmy ją najpierw nazwać Radio4U, ale nie chciano się zgodzić na angielską nazwę. No i zostało Radio dla Ciebie.

I tam też mieliśmy świetną redakcje muzyczną. Byli między innymi Artur Orzech, Rafał Turowski, Paweł Bobrowski, Marek Wiernik, Arek Kałucki, Witek Pograniczny, Jarek Rosiński, Jerzy Rowiński... Publicystyka także dobrze stała. Ta muzyka i publicystyka to były zresztą najważniejsze przyczynki do tego, że mieliśmy wtedy tak dobre notowania.

Tak... wiesz, spędziłem wiele lat w USA, Kanadzie, gdzie współpracowałem ze stacjami radiowymi i klubami. I pamiętam, że powiedziałem kiedyś mojemu szefowi z Polskiego Radia, że młodzi ludzie odejdą od radia publicznego...

Tak, bo radio publiczne o nich zapomniało. Mieliśmy trzeci program, czwarty, śmaki, owaki, ale to była taka archaiczna twierdza. I to się sprawdziło. Kiedyś poszedłem na jakąś lekcję do szkoły i zapytałem o to, kto jakich stacji słucha. Na hasło program pierwszy jedna osoba podniosła rękę. Na drugi, grający wówczas muzykę klasyczną - kilka. A i to dlatego, że chodzili po prostu do szkoły muzycznej. Reszta tych młodych ludzi to byli słuchacze Radia ZET, RMF FM, Eski. Dziś Polskie Radio stara się to jakoś odbudować, ale ten dystans dzielący w sposobie myślenia pracowników radia publicznego a radia komercyjnego...

Inne światy radiofonii.  

No właśnie. 

Muzyka jest czymś takim, co towarzyszy. Możesz wykonywać rożne czynności, jechać samochodem, pracować, ćwiczyć, cokolwiek. Wybierasz sobie jej rodzaj – taki, który ci odpowiada, pasuje do nastroju. Słowo może denerwować, muzyka nie. Ona raczej poprawia nastrój i działa pozytywnie.

(śmiech) Na początek jedna mała uwaga – nigdy nie przywoziłem kaset, tylko płyty. Winyle. Na nich też grałem w klubach. Prezentowałem w radiu te nagrania z płyt, bo wówczas większość z nas nie miała dostępu do muzyki z Zachodu. Wydawałem na nie majątek. Ale miałem też satysfakcję, że sprawiała radość słuchaczom w tych trudnych czasach.

Ja paradoksalnie nie mam archiwum swoich audycji.

Nigdy nie lubiłem, nie lubię i nie polubię (śmiech). I nie robię tego o ile nie muszę. A rzadko muszę, bo zawsze miałem i mam do dziś świetnych realizatorów, którzy wyłapują moje ewentualne błędy i informują mnie o tym.

To były na pewno inne czasy, inne tematy, inna wolność. Powstało wtedy, zwłaszcza w latach '80 , wiele pięknych nagrań. Może przyczynił się do tego stan wojenny, ta cała ponura otoczka. Te piosenki miały wspaniały przekaz, pełen tęsknoty za czymś lepszym, innym światem. Ich autorzy potrafili to świetnie dostrzec i opisać, bo przecież z tej PRL-owskiej Polski jeździli na Zachód. Widzieli różnice i one odbijały się w tekstach.

Ale to bardzo ciekawe obserwować, że nawet jak dziś gram te stare szlagiery w klubach to młodzi ludzie, tak młodzi, że z pewnością tych czasów nie pamiętają, jednak tę klimatyczną muzykę czują, znają, śpiewają.

Dziś nie brakuje nam tego, czego brakowało wtedy, marzymy o czymś innym, mamy inne ideały. No i trzeba jeszcze pamiętać, że dziś każdy może tworzyć muzykę. Wtedy to było coś wyjątkowego. 

A ta prawdziwa, najlepsza muzyka zawodowstwa właśnie wymaga. 

Nie, jakoś nie. Nie miałem nawet kiedy. Napisałem kiedyś jakieś teksy ale na oczach zrozpaczonych moich kolegów potem je porwałem. Tak mi się nie podobały.

Natomiast bardzo dużo muzyki słucham, od jazzu, indie folku, bluesa, reggae, po pop – ale dobry pop – aż po death metal. Jeśli coś jest dobre to lubię tego słuchać, nawet po kilka razy, bez względu na to do jakiego gatunku o się to zalicza. Chcę wiedzieć co się w muzyce dzieje, jakie są najnowsze nurty, czy są nowi wokaliści czy starsi potrafią się do nowych trendów dostosować. Wiadomo przecież, że muzyka to jest pewien tygiel, w którym miesza się mnóstwo rożnych stylów i gatunków.

(śmiech) Nie uwierzysz, ale po prostu wydać książkę. Od dziesięciu, albo nawet piętnastu lat próbuję napisać książkę, ale nie chce pisać sam o sobie. Marzy mi się taki wywiad-rzeka, taki mocny, konkretny. 

Na to wygląda. Pracuję nad nim z pewnym kolegą dziennikarzem... Premierę planowaliśmy w maju, ale przy książce jest taki ogrom pracy, że realny termin to chyba raczej październik. Zwłaszcza, że chcemy zrobić to dobrze. Tak, żeby ktoś kto ją przeczyta, pomyślał sobie: „hmm, jednak nie jest tak łatwo być dziennikarzem”.

Zaplanowałem ją. Miała się zacząć 25 lat temu, ale jakoś nie wyszło.