500 zł za „niedanie paragonu”, gdy 40 mld przepływa bokiem. Absurdalne kulisy kontroli skarbowych

– Nawet w pomieszczeniach biurowych mam monitoring, więc nagrałem, że przez trzy dni towarzystwo bujało się na krzesłach i układało pasjansa. Na koniec tej kontroli zakwestionowali jakieś nic nie znaczące kwoty w rozliczeniach VAT, za co otrzymałem mandat 3 tys. zł. Inspektor stwierdził, że cała branża paliwowa to siedlisko oszustów, dlatego mają przykazane karać przesadnie mocno. Zapłaciłem, wliczając to w bandyckie koszta prowadzenia biznesu w Polsce – opowiada przedsiębiorca.

Sajler twierdził, że nie ma sensu ścigać takich błahych przewinień, gdy bokiem ucieka 40 miliardów VAT wyłudzonych przez zorganizowane grupy przestępcze tworzące tzw. karuzele obracające fikcyjnymi fakturami. Patologię w skarbówce wykazał także najnowszy raport Najwyższej Izby Kontroli. W kontrolach podatku dochodowego dla firm tylko co czwarty podmiot miał zagranicznych właścicieli, ale to wśród nich wykryto najwięcej uchybień. Na wyliczone 1,1 mld zł dodatkowych podatków do zapłaty, aż 902 mln musiały uiścić właśnie spółki z zagranicznym kapitałem. Odpowiedź na pytanie, komu bardziej powinno dokręcić się śrubę podatkową, jest oczywista.

Jednak NIK wykazał nieprzygotowanie polskich służb do walki z zagranicznymi oszustami. Brakuje osób przeszkolonych w tematyce cen transferowych, którymi zagraniczne spółki rozliczają się z polskimi podmiotami, zarazem unikając opodatkowania. W Warszawie istnieje tylko jedna elektroniczna baza danych - gdzie inspektorzy mogą analizować dane ze sprawozdań finansowych i typować firmy do kontroli. Znajduje się w ministerstwie finansów i jest udostępniana tylko pojedynczym urzędnikom. Wiedzę o podejrzanych transakcjach kontrolerzy czerpali z prasy i internetu.

Mieczysław Sajler mówił też o kompromitujących kulisach kontroli. Niedoinwestowanych urzędach ze starymi komputerami. Inspektorzy podróżujący własnymi samochodami mają płacone 25 groszy za przejechany kilometr, a nie 84 grosze kilometrówki jak w każdej innej normalnej firmie. Do współpracujących w dochodzeniach organów: policji, służb celnych itp chodzą na piechotę, co spowalnia tempo pracy.

– Polskie państwo ośmiesza się organizując naloty na bazary i jarmarki, a tolerując na istnienie rynku agresywnej optymalizacji podatkowej. Działający na nim specjaliści wykreują dowolne koszty, aby zniwelować zyski korporacji i zmniejszyć płacone podatki – mówi prof. Witold Modzelewski, dodając, że gnębiąc bazarowy, drobny handel państwo nie odzyska tego, co traci na wielkich przekrętach.

Modzelewski wylicza, że mamy skomplikowane i często zmieniające się prawo. A w nim i stworzone enklawy przywilejów dla nielicznych, którzy byli w stanie wylobbować sobie lepsze warunki. – Niezliczoną ilość razy słyszałem, że trzeba uporządkować Stajnię Augiasza, ale zawsze ktoś z Ministerstwa Finansów mówił, że się nie da. W efekcie przedsiębiorca płacący uczciwe podatki zdaje sobie sprawę, że wychodzi na frajera – mówi Modzelewski.

Kontrole na własne oczy przez kilka lat obserwował też Tomasz, który pracował na nalewakach z piwem podczas imprez miejskich. – Rok w rok wiedzieliśmy, że będą. Pracujesz normalnie, obsługujesz klienta za klientem, a nagle podchodzi do ciebie dwójka kontrolerów z pytaniem o to, gdzie jest paragon za dwa piwa, które kupił pewien mężczyzna trzy osoby wcześniej – opowiada.

I wyjaśnia, że takie sytuacje nie były czymś nadzwyczajnym, nierzadko kończyły się mandatami. – Szczytem było jednak, gdy prosili mnie o wyjaśnienie, dla kogo wystawiłem ostatni paragon. Domagali się, żebym udowodnił, komu go wystawiłem mimo że stali obok i patrzyli. Jak miałem udowodnić, że piwo kupiła ta konkretna osoba z całego tłumu tysięcy ludzi? – pyta retorycznie.

W rozmowie z naTemat związkowiec z UKS starał się usprawiedliwić kolegów. To często ludzie sfrustrowani, stłamszeni, upodleni niskimi płacami, ocena ich pracy zależy od wymiary naliczonych dodatkowych podatków. Wielu z nich zamyka oczy i karze nawet uczciwych przedsiębiorców. Przywołał sprawę kontrolera UKS, któremu po 50 kontrolach, które nie wykazały nieprawidłowości nakazano wystawienie 20-30 mandatów. Ponieważ nie chciał karać niewinnych, ukarano go w postępowaniu dyscyplinarnym. Został uniewinniony po procesie w dwóch instancjach.