"Bracia" to film o bezwarunkowej miłości. Dokumentalista Wojciech Staroń opowiedział o niej prawie bez słów

Malarz Alfons Kułakowski, po stracie dorobku całego swojego życia, narodził się ponownie jako artysta. W filmie "Bracia" mało jest słów, więcej spojrzeń i gestów. I to jest jego siła. Dawno nie było dokumentu tak prostego i pięknego i poruszającego. Widz zakochuje się w braciach Kułakowskich, współczuje im, ale nie przesadnie, ponieważ jest pokrzepiony ich siłą.

Wojciech Staroń braci Kułakowskich spotkał ponad 20 lat temu w Kazachstanie, kiedy odbywał podróż z „aparatem fotograficznym”. – Bracia Kułakowscy to jest takie idealne dopełnienie się – mówi w materiale przygotowanym przez portal Culture.pl. – W nich dwóch jest całość, którą człowiek może w sobie nosić.

Z terenów współczesnej Ukrainy zostali przesiedleni do syberyjskich łagrów. Stryj chciał zabrać chłopców do siebie, żeby nie musieli jechać na zsyłkę, ale mały Mieczysław chciał być z matką. Płakał, uczepił się jej spódnicy, więc NKWD wsadziło rodzinę do wagonu, zamknęło drzwi na kłódkę i Kułakowscy rozpoczęli podróż na Syberię.

Braciom udało się uciec z niewoli. Trzy lata starszy Mieczysław poszedł do szkoły z internatem, gdzie uczył się na geodetę, a Alfons w tym czasie przechowywał się u ciotki. Pod koniec wojny zaczął szukać Mieczysława i znalazł go na ekspedycji w Kazachstanie. Podczas tej podróży ciężko zachorował. Kiedy przetrwał krytyczną noc, Mieczysław wyruszył po lekarstwa. Przez wiele dni wędrował i w końcu przyniósł leki, które wyleczyły Alfonsa i bracia zostali w Kazachstanie.

Kołakowscy byli przekonani, że zsyłka jest dożywotnia, więc starali się żyć normalnie. Przed śmiercią matka powiedziała, że trzeba koniecznie wrócić do Polski. Była patriotką i bardzo za krajem tęskniła. To było jej największe marzenie. Alfons, Mieczysław i jego córka Wanda wrócili dopiero w 1997 roku. Dostali dom, który samodzielnie wyremontowali.

Wystawa w Brukseli, która pokazana jest w dokumencie, odbyła się w 2009 roku. To wtedy Wojciech Staroń zaczął intensywne prace nad filmem. Alfons mówił w przemówieniu: – Moje dzieciństwo to bose nogi i błoto. To mróz i głód. To zesłanie i więzienie. Lecz skrzydła moich trudów wzniosły mnie na wysokość Brukseli. Tej wieży wolności, pokoju i nadziei.

Wojciech Staroń realizował „Braci” przez kilka lat. Długo nie miał pomysłu na to, jak przedstawić historię braci Kułakowskich. Szukał odpowiedniego języka, w jakim miałby opowiedzieć o ich niezwykłej relacji, nie wiedział do końca, co jest tematem filmu. Przeszłość czy teraźniejszość? Twórczość Alfonsa czy może relacja braci? Na szczęście skupił się na relacji. – Dla mnie to jest film o szukaniu piękna w życiu. O tym, że samo życie jest dziełem sztuki, które oni stworzyli – mówi reżyser w rozmowie z Culture.pl.