Janusz Palikot i Magdalena Środa
Janusz Palikot i Magdalena Środa Fot. Wojciech Olkuśnik / Agencja Gazeta

Janusz Palikot niewątpliwie zmienia standardy polskiej polityki. Niegdyś robił to przy pomocy świńskiego łba, dziś dla odmiany zamierza wzbogacić zaplecze intelektualne polskich polityków. Mają mu w tym pomóc prof. Magdalena Środa i Kazimierz Kutz. Czy "myślący czołg" Janusza Palikota podniesie jakość polskiej debaty publicznej? Czy inne ugrupowania pójdą w ślady Ruchu Palikota?

REKLAMA
Politycy chętnie otaczają się ekspertami. Pozują do zdjęć, lubią gdy ich nazwiska są umieszczane obok wszelkich autorytetów, myślicieli, fachowców. Bardzo korzystnie i tanio można się ogrzać w cudzym blasku. Do tej pory jednak podobne sceny oglądaliśmy głównie w okresie kampanii wyborczej. Teraz ma się to zmienić.
Think tank
Wikipedia

Z założenia niezależny, niedziałający dla zysku ośrodek zajmujący się badaniami i analizami dotyczącymi spraw publicznych. Do celów działalności think tanków należy zazwyczaj poszukiwanie sposobów rozwiązania problemów społecznych i udział w publicznej debacie. Spotkać można szersze rozumienie tego pojęcia, na oznaczenie grupy osób lub instytucji mających podobne cele, ale niekoniecznie posiadających status organizacji pozarządowych. Działalność think tanków jest finansowana z różnych źródeł: organizacji międzynarodowych, fundacji, przedsiębiorstw, osób prywatnych, a także środków publicznych.

Think tanki są popularne przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. W Polsce nie ma nawet dobrego tłumaczenia tej nazwy. "Zbiornik myśli", czy też nieco bardziej interesujący, choć mniej trafiony "myślący czołg", to w naszym kraju dalej zjawisko mało znane. Znając jednak rozmach, z jakim Janusz Palikot realizuje swoje przedsięwzięcia, powstający właśnie think tank może wprowadzić nową jakość w polskiej polityce.
O powstaniu think tanku Janusza Palikota mówiło się już w lutym. Dopiero teraz jednak wiemy, że powstał i już niebawem mamy poznać pierwsze efekty jego działalności. W zeszłym tygodniu jego członkowie spotkali się po raz pierwszy. Mają stanowić profesjonalne wsparcie dla polityków.
Wraz z powstaniem nowego think tanku pojawia się coraz więcej nazwisk z intelektualnego zaplecza Janusz Palikota. Jedną z działaczek wspierających Ruch jest etyczka i filozofka Magdalena Środa. Profesorka uważa, że jest gotowa wesprzeć swoją wiedzą każdego polityka, który tylko zdecydowałby się sięgnąć po uniwersyteckie wsparcie. – Oderwanie się polityków od intelektualnego zaplecza jest prawdziwym dramatem – twierdzi Środa. Według niej, wielu intelektualistów jest gotowych, aby wesprzeć polityków swoją wiedzą.
Zaplecze intelektualne polityków kuleje
Think Tank Palikota nie jest pierwszym, który działa w Polsce. Od lat mówi się o podobnych działaniach w Prawie i Sprawiedliwości. Zarówno prace think tanku PiS, jak i jego dorobek są owiane pewną tajemnicą. – Prezes Kaczyński co najmniej dwa razy zapowiadał oficjalny romans z częścią polskiej inteligencji. Wróżył szereg inicjatyw, które miały polegać na czerpaniu doświadczenia od udzi przygotowanych do pracy na rzecz rozwoju państwa, ale nic z tego nie wyszło – zauważa politolog dr. Wojciech Jabłoński.
Według Jabłońskiego, intelektualistom trudno byłoby współpracować z prezesem Prawa i Sprawiedliwości. – Wydaje się, że prezes sam jest sobie mózgiem i doradcą – twierdzi Jabłoński. Politolog uważa, że think tank Palikota będzie pierwszą poważną instytucją tego typu w naszym kraju. – To może być przełom – podsumowuje Jabłoński.
Wspieranie konkretnych polityków przez intelektualistów może rzucać się cieniem na ich fachowość i bezstronność. – Ja bym tego nie przeceniała – odpowiada Środa. – To nie jest praca nad nowym programem Janusza Palikota, a intelektualny wysiłek dla Polski. Z drugiej strony, trudno jest mi sobie wyobrazić wspieranie Leszka Millera. W SLD wszelkie decyzje zapadają poprzez układy partyjne, a nie wiedzę ekspertów.
Według Magdaleny Środy, również Donald Tusk niechętnie sięga po wsparcie intelektualne dla swoich działań. – Najwyższy czas, aby także Donald Tusk przestał zamykać się w gronie ludzi których zna i mają takie same poglądy jak on – nawołuje profesorka Magdalena Środa.
Profesor Środa nie zna jeszcze wszystkich wspierających think tank. Wiemy na pewno, że będzie w nim działała Barbara Labuda, była szefowa kancelarii Kwaśniewskiego. Wraz z nimi ma się znaleźć również popierający niegdyś Platformę Obywatelską senator Kazimierz Kutz. Janusz Palikot ujawnił jeszcze kilka nazwisk, między innymi prof. Jan Hartman, były minister zdrowia i były poseł SLD Marek Balicki oraz adwokat Jan Widacki.
Magdalena Środa zamierza zajmować się w nowym think tanku sprawami społecznymi, edukacją, polityką równościową, polityką socjalną. Chce także działać nad promowaniem idei egalitaryzmu i równości.

Holland odwraca się od Tuska, Łaniewska startuje z list PiS. Dlaczego artyści z ekranów przenoszą się do polityki?

Think tanki cichym zapleczem partii
Polityczne think tanki działają w Polsce od dawna, choć do tej pory ich istnienie nie było eksponowane w mediach. Według posłanki PO Agnieszki Pomaski, think tank działający przy Platformie Obywatelskiej działa prężnie, choć nie mówi się o nim głośno. Niewiele osób zna nawet jego nazwę: Instytut Obywatelski.
Posłanki nie martwi fakt, że kojarzony niegdyś z Platformą Obywatelską senator Kazimierz Kutz będzie wspierał Janusza Palikota. – Think tanki współpracują z różnymi osobami, w zależności od potrzeby. Jeśli ktoś udziela swojego merytorycznego wsparcia Januszowi Palikotowi, nie oznacza, że jest do niego przywiązany. Warto wspierać polityków, jeśli wiedza senatora Kutza zostanie wykorzystana – komentuje posłanka PO.
Agnieszka Pomaska przyznaje, że think tank działający przy Platformie Obywatelskiej mógłby działać lepiej. Blokadą rozwoju Instytutu Obywatelskiego jest problem finansowania. Posłowie PO od kilku lat walczą, aby polityczne think tanki mogły działać na zasadzie fundacji politycznych. Wówczas można by je wspierać pięcioma procentami subwencji, którą otrzymały z budżetu.
W Polsce think tanki zaczęły rozwijać się począwszy od 1989 roku, lecz do tej pory ich istnienie nie było związane z działalnością konkretnej partii politycznej. Wśród najbardziej znanych są: Centrum im. Adama Smitha, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Instytut Spraw Publicznych oraz Fundacja Batorego.
Powyższe instytucje zyskały nie tylko rozpoznawalność, ale też stały się poważnymi i szanowanymi źródłami wiedzy. Ich polityczne odpowiedniki wyrastają na naszych oczach. Za każdą próbę sięgania do intelektualnego dorobku przez polityków trzymamy kciuki i życzymy im powodzenia.