Zdaniem Agnieszki Durlik rynek e-papierosów będzie notował wzrosty pod warunkiem, że Ministerstwo Finansów stworzy przedsiębiorcom pewność otoczenia prawnopodatkowego i proste rozwiązania podatkowe
Zdaniem Agnieszki Durlik rynek e-papierosów będzie notował wzrosty pod warunkiem, że Ministerstwo Finansów stworzy przedsiębiorcom pewność otoczenia prawnopodatkowego i proste rozwiązania podatkowe Materiały prasowe
Reklama.
– Podatek akcyzowy na e-papierosy oraz nowatorskie wyroby tytoniowe powinien być wprowadzony w krótkiej perspektywie czasu. Ministerstwo Finansów powinno jednak okiełznać apetyt na dodatkowe dochody budżetowe i przyjąć proste rozwiązania w zakresie opodatkowania tych używek – twierdzi w rozmowie z serwisem naTemat ekspertka Krajowej Izby Gospodarczej (KIG) Agnieszka Durlik.
W jaki sposób Krajowa Izba Gospodarcza monitoruje rynek e-papierosów w Polsce?
Agnieszka Durlik: Rynek e-papierosów eksperci KIG monitorują już od kilku lat. W 2014 i 2015 zleciliśmy niezależnej instytucji – CASE Doradcy – opracowanie raportów, gdzie analizowano różne scenariusze rozwoju rynku e-papierosów w Polsce.
Jakie wnioski wyłaniają się z ostatnich obserwacji tego rynku przez KIG?
Jest to rynek z dużym potencjałem, jednak w wielu analizach widoczny jest problem z właściwym oszacowaniem jego wielkości. To, w którym kierunku będzie się rozwijał i jak szybko, uzależnione jest głównie od regulacji podatkowych oraz wymogów standardów jakości zastosowanych wobec e-papierosów.
Jak kształtuje się struktura tego rynku?
Strukturę rynku e-papierosów analizował UOKiK przed wydaniem zgody dla British American Tobacco na przejęcie lidera polskiego rynku e-papierosów, tj. grupy CHIC. Z wydanej przez UOKiK decyzji wynika, że CHIC, a obecnie BAT, posiada 60-70 proc. rynku e-papierosów. Reszta należy do około 7 innych mniejszych firm. Rynek e-papierosów w Polsce jest więc silnie skoncentrowany w ręku jednego podmiotu, który jest także drugim co do wielkości graczem na rynku tradycyjnych papierosów.
Jaka jest wartość tego rynku? O jak dużej liczbie konsumentów możemy tutaj mówić?
Ocena wartości rynku e-papierosów i liczby ich użytkowników jest bardzo problematyczna. Nawet Ministerstwo Finansów nie ma w tej kwestii twardych danych. W 2016 roku wystąpiliśmy w wnioskiem o informację publiczną, pytając o dochody z tytułu VAT od e-papierosów. MF napisało, że nie posiada takich wyodrębnionych danych.
Na jakich danach możemy w takim razie się opierać?
Rynek e-papierosów można szacować jedynie na podstawie informacji od producentów lub niezależnych centrów badawczych, tj. EUROMONITOR. Z danych EUROMONITOR wynika, że w 2015 roku rynek e-papierosów w Polsce był wart prawie 1 mld PLN, zaś liczba e-palaczy wynosiła 1,6 mln. Natomiast eSmoking Institute oszacował go w 2014 roku na 1,6 mld PLN, a liczbę użytkowników na 1,5-1,8 mln.
Co szczególnie utrudnia badanie tego rynku?
Szacowanie wartości rynku jest trudne ze względu na bardzo duże różnice w cenie e-liquidów. Według Fundacji Republikańskiej samodzielnie można już zrobić 10 ml e-liquidu za 0,85 zł lub 2 zł. Średnia cena sprzedaży gotowych płynów to już 10 zł.
logo
W krajach Unii Europejskiej, w tym Polsce, rynek elektronicznych papierosów obejmowany jest rosnącą ilością regulacji i restrykcji Fot. Ecig Click / Wikimedia Commons
Czy w naszej przestrzeni publicznej krążą jakieś mity dotyczące tego rynku?
Przede wszystkim mit dotyczący jego rozdrobnienia, o którym wspomniałam już wcześniej. Może i na rynku e-papierosów działa znacznie więcej firm niż na rynku tradycyjnych wyrobów tytoniowych, jednak to jedna z firm ma, jak wskazał UOKiK, ponad 60 proc. udziału w tym rynku. W naszej ocenie jest to też rynek, który wbrew wielu wypowiedziom potrzebuje teraz jasnych i przejrzystych reguł, które pozwolą na zwiększoną kontrolę jakości i legalności produktów.
Jak KIG ocenia przyszłość rynku e-papierosów w Polsce?
W naszej ocenie rynek e-papierosów będzie z pewnością notował wzrosty. We wszystkich scenariuszach rozwoju przedstawionych w raportach nastąpi wzrost sprzedaży i liczby konsumentów e-papierosów. Obok rynku e-papierosów być może zacznie rozwijać się rynek nowatorskich wyrobów tytoniowych (NWT).
Co w głównej mierze będzie sprzyjało takiemu rozwoju sytuacji?
Wszystko zależy od pewności otoczenia prawnopodatkowego, jakie zostanie zaproponowane dla tych produktów przez Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Finansów. Pamiętać należy, że zarówno jedne, jak i drugie stanowią mniej szkodliwe substytuty papierosów tradycyjnych i mają olbrzymi potencjał rozwoju. Konieczne jest jednak zapewnienie racjonalnych regulacji produktowych i podatkowych, żeby dorosłym palaczom opłacało się wybrać tę potencjalnie mniej szkodliwą alternatywę.
Racjonalnych, czyli jakich?
Mówiąc o regulacjach produktowych, mam na myśli m.in. dopuszczalność komunikowania mniejszej szkodliwości dla zdrowia niż papierosy tradycyjne. W kwestiach podatkowych chodzi zaś o pewność prawną dla przedsiębiorców w zakresie podlegania lub nie podlegania podatkowi akcyzowemu, a także potencjalną wysokość podatku, jeśli Ministerstwo Finansów zdecyduje się go wprowadzić.
Skoro mowa o podatkach, jak KIG ocenia pomysł objęcia e-papierosów akcyzą? Czy to słuszny kierunek?
Naszym zdaniem jest to słuszny kierunek i postulowaliśmy o to już wielokrotnie. Podatek na płyny do e-papierosów z nikotyną oraz nowatorskie wyroby akcyzowe powinien być wprowadzony w krótkiej perspektywie czasu, z zastrzeżeniem, że stawka będzie niska, a sposób naliczania bardzo prosty. Oczywiście producenci czy sprzedawcy e-papierosów mogą być przeciwni temu pomysłowi, jednak powinni wziąć pod uwagę, że podatek to nie tylko obowiązki, ale także prawa do lepszej ochrony i kontroli rynku przez organy państwa, np. Służbę Celną.
Zakładając, że opodatkowanie stałoby się faktem, jaki jego poziom byłby optymalny, tj. korzystny dla gospodarki i akceptowalny dla konsumentów?
Naszym zdaniem w obydwu przypadkach należy zastosować opodatkowanie kwotowe od ilości płynu lub tytoniu, tj. niska stawka kwotowa od mililitra e-płynu w przypadku e-papierosów oraz od kg tytoniu w Nowatorskich Wyrobach Tytoniowych.
logo
W myśl walki o zdrowie publiczne nowelizacja ustawy antytytoniowej w Polsce nałożyła ograniczenia na produkcję i handel elektronicznymi papierosami. Kolejnym narzędziem w realizacji tego celu ma stać się opodatkowanie tych wyrobów Fot. vaping360.com
Czym powinien kierować się rząd przy wprowadzaniu podatku na tego rodzaju wyroby?
Wprowadzając opodatkowanie, Ministerstwo Finansów powinno wziąć pod uwagę różne rodzaje NWT i e-papierosów na rynku. W niektórych NWT podgrzewa się wałki tytoniu, w innych kapsułki tak jak do Nespresso, a w jeszcze innych wkłada się luźny specjalnie spreparowany tytoń. Ostatnio pojawiły się także e-papierosy hybrydowe, czyli takie, w których para z e-płynu przepuszczana jest następnie przez tytoń, aby nabrała jego smaku Trudno wyobrazić sobie tutaj zastosowanie innego systemu opodatkowania niż od masy i/lub objętości, w końcu podatek akcyzowy to typowy podatek konsumpcyjny – więcej płacisz, jeśli więcej zużywasz.
Czy wstępnie możemy oszacować optymalną stawkę takiego podatku?
W odniesieniu do opodatkowania e-papierosów warto odnieść się do postulatów Raportu Fundacji Republikańskiej z grudnia 2016, gdzie wskazywano, że podatek w wysokości np. 10 gr od 1 ml płynu byłby dla rynku względnie neutralny. Jeśli zaś chodzi o NWT, to pamiętajmy, że tych produktów jeszcze na polskim rynku nie ma, jeśli więc chcemy, aby pojawiły się, jako potencjalnie mniej szkodliwa alternatywa dla palących, to stawka podatku akcyzowego także powinna być znacząco niższa niż na tradycyjne wyroby tytoniowe.
Jaki wariant opodatkowania byłby najgorszy z możliwych?
Opodatkowanie na sztuki lub od ceny detalicznej może być zbyt skomplikowane, kreować patologie i zbytnio ingerować w politykę cenową i jakościową producentów. Warto przypomnieć problem z tzw. cygarami imprezowymi, które opodatkowane były od sztuki. Z cygar 5-10 gramowych powstały cygara 200 gramowe tylko po to, aby je rozdrobnić i nabić tytoniem gilzy papierosowe. Opodatkowanie cygar i cygaretek od kg całkowicie zlikwidowało problem.
A stawka procentowa?
W przypadku zaś opodatkowania od ceny sprzedaży, oprócz nieprzewidywalności dochodów budżetowych, podatek ustalany procentowo zachęcać będzie do wojen cenowych oraz obniżania jakości wyrobów kosztem zdrowia konsumentów. Stawka procentowa może też spowodować, że pojawią się na rynku tanie wyroby tytoniowe, udające nowatorskie wyroby, aby w rzeczywistości używać zawartego w nich tytoniu do nabijania gilz i palenia.
logo
W resorcie kierowanym przez Mateusza Morawieckiego powołano specjalny zespół, który ma wypracować przepisy obejmujące e-papierosy akcyzą Fot. Adam Stepien / Agencja Gazeta
Jak opodatkowanie e-papierosów prezentuje się w innych krajach?
W innych krajach UE opodatkowanie kształtuje się różnie, jeśli chodzi o wysokość stawek. Większość państw opiera opodatkowanie na objętości, tj. od 1 ml e-płynu oraz na wadze mieszanki tytoniu używanej w Nowatorskich Wyrobach Tytoniowych. Nie analizowaliśmy szczegółowo charakterystyki poszczególnych rynków, które wprowadziły podatek akcyzowy na e-papierosy i NWT, jednak wydaje mi, że stawki oraz sposób opodatkowania zastosowane np. w Portugalii czy we Włoszech mogą być zbyt restrykcyjne.
Jakie konkretne rozwiązania przyjęły te państwa?
We Włoszech, które wprowadziły opodatkowanie jako pierwsze w UE, podatek akcyzowy od e-papierosów to 0,37 EUR za ml, zaś od wyrobów nowatorskich 60 EUR za 1000 szt. Portugalia opodatkowała płyny do e-papierosów stawką 0,60 EUR za ml, zaś Nowatorskie Wyroby Tytoniowe stawką mieszaną, tj. 20 proc. od ceny sprzedaży + 75 EUR za 1 kg mieszanki tytoniu.
A z jakich krajów moglibyśmy brać przykład?
Kraje UE takie jak Rumunia czy Łotwa zastosowały bardziej racjonalne stawki. Rumunia, wprowadziła na e-papierosy podatek w wysokości 0,11 EUR za ml, zaś na NWT – 85 EUR za kg. Łotwa opodatkowuje płyny do e-papierosów zarówno w oparciu o objętość, jak i stężenie nikotyny, tj. 0,01 EUR za 1 ml płynu, oraz 0,005 EUR za mg nikotyny. Stawka podatku od 1 kg mieszanki tytoniu w Nowatorskich Wyrobach Tytoniowych to 62 EUR za 1 kg. Ciekawy eksperyment zastosowała Chorwacja.
Czym wyróżniają się regulacje podatkowe zastosowane w tym kraju?
Chorwacja na e-papierosy wprowadziła stawkę 0 EUR, zaś na NWT – 79 EUR za kg. Oznacza to, że rząd Chorwacji będzie obserwował rynek e-papierosów i podejmie w przyszłości decyzję co do wysokości podatku, zaś w kontekście NWT uznał, że zawartość w nich tytoniu wymaga mimo wszystko minimalnego i prostego opodatkowania. Czy podejście Chorwacji w odniesieniu do e-papierosów przyjmie także polskie MF, jeśli zdecyduje się na objęcie podatkiem akcyzowym? Nie sądzę, szczególnie w kontekście istniejących potrzeb budżetowych.
Podsumowując, jakie zalecenia KIG kieruje do Ministerstwa Finansów w tym zakresie?
W odniesieniu do obydwu kategorii wyrobów Ministerstwo Finansów powinno okiełznać apetyt na dodatkowe dochody budżetowe i wprowadzić prosty, niski podatek kwotowy, monitorując przy tym rynek oraz dochody budżetowe.