Są tak paskudne, że aż piękne. Osobliwe plakaty z Afryki reklamowały nawet polskie filmy

Wszystko zaczęło się w latach 80. wraz z rozkwitem magnetowidów i filmów na kasetach wideo. Kilku przedsiębiorczych biznesmenów z Ghany postanowiło uruchomić obwoźne kina, czy jak oni to nazywali - wideokluby. Dysponując samochodem, magnetowidem, telewizorem oraz agregatem prądu, mogli jeździć od wioski do wioski i dostarczać złaknionym tego typu rozrywki rodakom. Aby jednak wieść o pokazach szybko rozniosła się po wioskach, potrzebna była stosowna reklama. Tak narodziły się ręcznie malowane, wielkoformatowe plakaty filmowe.

Gdy już szef wideoklubu wchodził w posiadanie jakiegoś filmu, chciał jak najszybciej ruszyć z nim w trasę. Zamawiał więc u miejscowego artysty plakat, który nie pozostawi wątpliwości, że dany tytuł trzeba koniecznie obejrzeć. Jeśli film był krwawy - plakat musiał być jeszcze bardziej krwawy, jeśli była w nim golizna - musiał epatować seksem. A jeśli nie miał żadnego z powyższych atutów - to tym bardziej takie rzeczy musiały znaleźć się na plakacie. Czasu na wykonanie zlecenia było niewiele, a artyści starali się jak potrafili. Dodać należy, że żaden z nich nie ukończył Akademii Sztuk Pięknych. Malowali jak natchnął ich Bóg (bo wierzyli, że jest to dar od Boga). A z tym, że są "paskudne" absolutnie się nie zgodzę.

W Ghanie zaczęło się to mniej więcej w połowie lat 80. i funkcjonowało do drugiej połowy lat 90. Później coraz więcej osób stać było na własne telewizory i magnetowidy, następnie na komputery. Wówczas nastąpił spadek zainteresowania tą formą rozrywki. Renesans nastąpił wraz z upowszechnieniem się internetu. Wówczas o ręcznie malowane plakaty zaczęli upraszać się kolekcjonerzy oraz galerie sztuki.

Zostały one namalowane przez artystów z Konga (widać zdecydowanie inny sznyt) na zamówienie Cecilli Zoppelletto (ona w każdym razie była kuratorką wystawy) z Konina, na potrzeby tegorocznej edycji Festiwalu Afrykamera. Wystawa była poprzedzona moją prelekcją o tradycji zachodnioafrykańskiego plakatu. Te plakaty mają mniejszy format niż te z Ghany i zostały namalowane na kartonach, a nie na płóciennych workach po mące.

Reżim wojskowy, który panował w Ghanie w latach 70. zakazywał importowania do kraju wielkoformatowych maszyn drukarskich. Trzeba było sobie jakoś radzić. Jedynym dostępnym płótnem były worki od mąki – malowano więc na nich. Ale nie tylko plakaty. Malowano również szyldy, znaki, reklamy - z tym, że te raczej na drewnie. Filmy to osobny temat. Największym przemysłem filmowym w Afryce i drugim co do wielkości na świecie może pochwalić się leżąca nieopodal Nigeria (Nollywood) – wg badań Unesco, bodaj z 2013 roku, Nigeria była tuż za Bollywood, przed Hollywood, jeśli chodzi o ilość produkowanych rocznie filmów. Ale Ghana (Ghallywood) też radzi sobie całkiem nieźle.