Warszawiacy w metrze: gdzieś mamy ekologię, zależy nam na wygodzie. Nie stać cię na samochód – korzystasz z komunikacji

I mimo momentami lekko kuriozalnych argumentów – „ekoterroryści” zmuszający ją do przesiadki na rower mieszkają w domach ogrzewanych centralnym (a nie na nowych, zeroemisyjnych osiedlach, jak Gryga) ma sporo racji. Zrezygnowanie z dojazdów samochodem na rzecz komunikacji miejskiej jest bowiem kwestią przede wszystkim wygody i oszczędności. Nie tylko pieniędzy, ale i czasu. Tę kwestię warszawiacy, których spotkałam w metrze mają wbrew pozorom zaskakująco dobrze policzoną. 27-letni Grzesiek pokazuje mi notatkę w telefonie – dojazdy do pracy z Woli na Ochotę to 110 zł komunikacją miejską i 130 zł samochodem. Stosunek czasu? 25 do 10 minut. – Zazwyczaj jeżdżę samochodem, dziś akurat przesiadłem się do metra, bo idę na kolację do znajomych, zakładam, że z winem, więc zostawiłem samochód – mówi.

Choć miejskim aktywistom obracającym się w środowisku miejskich aktywistów może wydawać się, że takie kwestie jak dobro społeczności czy ekologia są jednym z ważniejszych zmartwień współczesnego warszawiaka, wnioskując po przeprowadzanych przez trzy dni rozmowach – grubo się mylą. Żadna z kilkudziesięciu osób wracających z pracy nie wspomniała o dobroczynnym wpływie korzystania ze środków komunikacji publicznej na środowisko czy Śródmieściu zastawionym samochodami. Niektóre z osób, którym zasugerowałam ten argument po chwilowej konsternacji odpowiadały, że to dla nich również ważne, gdyż (uwaga) „mają poglądy lewicowe”/„są wegetarianami”. Czyżby zainteresowanie ekologią było wtórne do autodefiniowania się jako osoba o poglądach lewicowych?

– Jeśli chodzi o deklaracje, wszyscy jesteśmy zapalonymi ekologami i aktywistami miejskimi. Tyle, że kłamiemy, nie tylko badaczom, ale i sobie. Niedawno przeprowadzano badanie na mieszkańcach Singapuru. Pytano w nim, czy leży im na sercu dobro naszej planety i czy są za rozwiązaniami ekologicznymi w zarządzaniu państwem. Prawie wszyscy ankietowani udzielili odpowiedzi twierdzącej. Jakiś czas później osoby, które brały udział w pierwotnym badaniu dostały korzystną ofertę zamówienia nowego modelu telefonu – mogły dopłacić zaledwie kilka dolarów za dostarczenie, w zamian za proekologiczne paliwo, które miałoby być użyte do transportu i dostarczenia telefonu. Właściwie nikt się nie zgodził... Nikt nie rezygnuje z komunikacji miejskiej tylko w imię ekologii, najczęściej ma też ma inne powody, które dają mu satysfakcję. Brak korków, oszczędność na parkingu, które rekompensują niewygody. Jest niezwykle mało osób, które robi to tylko i wyłącznie z powodu swoich wartości proekologicznych. Ludzie są skonstruowani tak, że wygoda jest dla nich najważniejsza. I muszą być większe zyski dla nich, żeby mieli poczucie, że warto z tej wygody zrezygnować. Ekologia czy troska o środowisko często aż tak nie równoważą tej niewygody. Gratyfikacja będzie wynikała tu z wiary – dodaje Julia Izmałkowa. 

W awanturze, która wybuchła po felietonie Grygi najsmutniejsza jest jednak przemożna potrzeba skoczenia do gardła komuś, kto się z nami nie zgadza. Miasto Jest Nasze, stowarzyszenie o szczytnych, zdawać by się mogło, założeniach, niepostrzeżenie i nie pierwszy już raz dzieli warszawiaków na lepszych i gorszych, nie inaczej, niż zrobiła Gryga.

Różnica jest jednak zasadnicza. W tekście dziennikarki pobrzmiewa chęć samostanowienia o rzeczy tak prozaicznej jak transport do pracy, bez konieczności tłumaczenia się ze swoich wyborów. Jak widać wszyscy, którzy zdecydują się zabrać głos w debacie publicznej tłumaczyć się muszą. I to gęsto. Z tego, że nie spędzą przy minusowej temperaturze godziny ubrani na cebulkę i nie zaliczą sprintu na kolejne przesiadki przed spotkaniem z klientem. Z tego, że taszczenie ze sobą jedzenia na cały dzień, komputera i dokumentów w szpilkach jest bardzo męczące. Z tego, że ma się dwójkę dzieci do odebrania po pracy, a 3-latki średnio znoszą stanie w kurtce i ścisku.

Większość z nas obraca się w środowiskach mniej lub bardziej określonych i zawężonych światopoglądowo. Gryga między wierszami mówi – „samochód to nie przestępstwo, z niczego nie muszę się tłumaczyć”. Oczywiście można też odebrać felieton jako próbę znalezienia argumentów mających przykryć nasze lenistwo i wygodnictwo. Tyle że w tej optyce wszystko niepostrzeżenie może stać się wymówką – fakt, że przeziębiamy się od przeciągów w metrze, to, że taszczone w siatkach zakupy nam ciążą. Wymieniać można w nieskończoność.