"Czy naprawdę trzeba przypominać, że to wy często byliście uchodźcami?". Autorzy "Łódź 370" apelują do Polaków

Annah: Absolutnie nie, nie jesteśmy wyznawcami żadnej religii. Humanizm.

Mattias: Zwykły humanizm.

Annah: Był 2015 rok. Tak jak reszta Europejczyków słuchaliśmy strasznych doniesień z rejonu Morza Śródziemnego. Dowiadywaliśmy się, że Syryjczycy toną w Morzu Śródziemnym próbując dotrzeć do bezpiecznej Europy. My byliśmy w Szwecji, zajmowaliśmy się tym co zwykle. Pewnego dnia poczułam, że nie mogę znieść tej bezczynności, że muszę coś zrobić. Zapytałam Mattiasa, czy chce pojechać do Grecji.

Mattias: A ja się zgodziłem.

Annah: Wyruszyliśmy kilka tygodni później nie wiedząc co będziemy tam robić. Nie mieliśmy żadnego doświadczenia, żadnego przeszkolenia medycznego. Ale chcieliśmy pomóc tak, jak możemy.

Mattias: W tej samej chwili, gdy rozmawiamy, w Turcji ok. 250 osób szykuje się do przeprawy z przemytnikami. Gdy Europejczycy włączają sobie wieczorem Netflixa, z tureckiej plaży wyrusza gumowa łódź, na której uchodźcy spróbują pokonać fale, strach i zimno, a potem wyegzekwować swoje prawo, przyznane przez Konwencję genewską w 1951 r., do poszukiwania azylu. Uciekają przed sarinem i bombami w Syrii. Dziś, jutro, pojutrze, przez fale przeprawiać się będzie 250 osób dziennie. Za miesiąc to będzie 600 osób dziennie, a za dwa miesiące 1 000.

Mattias: Tak, ale coraz trudniej jest też przeżyć w Syrii.

Annah: Przez ostatnie dwa miesiące liczba osób, które uciekają przez Morze Śródżiemne, znacznie się zwiększyła.

Mattias: Lawinowo. Mimo złej pogody i coraz większego ryzyka. W 2015 r. Europa miała jeszcze prawo przyjazne rodzinom, które pozwalało na ich łączenie. Teraz państwa europejskie robią wszystko, by do tego nie doszło. Więc teraz cała rodzina musi uciekać naraz, jeśli chce być potem razem. Wcześniej to ojciec mógł jako pierwszy podjąć ryzyko i przeprawić się przez Morze Śródziemne, a potem ubiegać się o azyl. Potem musiał trochę poczekać na to, aż dotrą żona i dzieci. Teraz nie ma takiej możliwości.

Mattias: Mówić można wiele rzeczy. Fakty są takie, że przez Morze Śródziemne uciekają ludzie w różnym wieku, zarówno dzieci jak i starcy, kobiety jak i mężczyźni.

Annah: Warto zapytać te osoby, które chciałyby, by mężczyźni zostali wśród sarinu i bomb, gdzie mają zostać dzieci? Gdzie mają zostać kobiety?

Mattias: Nie jest możliwe, biorąc pod uwagę zaangażowanie Rosji w działania w Syrii, by zgarnąć karabin jak “prawdziwy mężczyzna” i walczyć o swój kraj. Rosjanie pomagają Assadowi w mordowaniu ludzi za pomocą sarinu. Zrzucają go na szkoły wypełnione dziećmi, szpitale w których są chorzy ludzie, więc nie ma opcji powstania, tak jak wy to zrobiliście w 1944. To już nie jest ten świat, to nie ta sytuacja.

Mattias: Pójdźmy za logiką polskiego rządu. Jaki procent PKB przekazujecie na pomoc Syryjczykom i innym uciekinierom? Tak śladowy, że nie da się tego nawet sensownie wyrazić liczbowo. Tego się nawet nie da zmierzyć. A więc skoro używacie argumentu finansowego, to pytanie brzmi: gdzie są te pieniądze, o których mówicie? Gdzie te znaczące kwoty? A więc to fałszywy argument, bo tak naprawdę nie chodzi o to, by pomóc tym ludziom, ale o to, by ich trzymać jak najdalej od siebie.

Mattias: Fakty są takie, że Szwecja przyjmuje uchodźców, a poziom przemocy obniża się z roku na rok. Podobnie obniża się poziom przestępstw z użyciem przemocy w Europie. Przemoc w Europie spada. A jeśli spojrzymy na dane demograficzne dotyczące terrorystów działających w Europie i USA, to okaże się, że zazwyczaj to nie są uchodźcy, ani syryjscy single. Zamachowcami są zwykle młodzi, biali mężczyźni.

Annah: Bardzo głośna była np. sytuacja, gdy 21-letni, biały mężczyzna, neonazista, poszedł do szwedzkiej szkoły multikulturowej w Trollhättan i zaczął zabijać ludzi maczetą. Zabił trzy osoby: jednego ucznia i dwóch nauczycieli.

Mattias: No i oczywiście Anders Breivik. To typowy terrorysta. Niedawne ataki w Las Vegas i Texasie też zostały przeprowadzone przez białych mężczyzn. Więc jeśli ktoś używa argumentu z terroryzmu, to powinien domagać się, by pozbyć się z kraju mężczyzn. Bo niemal zawsze to oni są zamachowcami. Podkreślam: to, co terroryści mają ze sobą wspólnego, to nie narodowość czy pochodzenie etniczne, lecz płeć. Polski rząd powinien więc uważnie się przyjrzeć białym mężczyznom, którzy mieszkają w Polsce, bo to oni stwarzają największe zagrożenie przemocą.

Annah: Słyszeliśmy, że mieliście ostatnio w Polsce kilka ataków nożowników. I nikt nie relacjonował tego w stylu: biały, katolicki mężczyzna urządził rzeź w galerii handlowej. Gdyby to był muzułmanin, jego wyznanie byłoby dla mediów najważniejszą informacją.

Mattias: Tak. Dziś w Turcji są trzy miliony Syryjczyków. Wyobraźmy sobie, że pewnego dnia wpuszczamy ich wszystkich do Europy, by uratować im życie. Nie stanowiliby wówczas nawet 1 proc. ludzi w Europie. Więc dodalibyśmy do populacji ułamek procenta. W Szwecji jest miejsce, w Polsce jest miejsce, w innych krajach jest miejsce na to, byśmy wszyscy się zmieścili i by nikt nie ginął od bomb.

Mattias: Cynizm państw Unii Europejskiej, które de facto budują mur na Morzu Śródziemnym. Płacą miliony euro tureckiej straży przybrzeżnej, która decyduje, którą łódź uratować, a którą zawrócić łamiąc międzynarodowe przepisy. Wszyscy musimy mieć świadomość, że pieniądze z naszych podatków są wydawane właśnie na to. I przy tym cały czas Unia głosi, że czas powstrzymać śmierć na Morzu Śródziemnym, gdy to właśnie ona powoduje, że ludzie toną.

Mattias: Przekonałem się, że Europa nie chce tych ludzi. Nie postrzega ich jako równych Europejczykom. Nie postrzegamy syryjskich dzieci jako zasługujących na równą ochronę jak nasze dzieci. Uważamy nasze życie i życie naszych dzieci za ważniejsze, choć mało kto głośno by się do tego przyznał.

Annah: Dla mnie to właśnie otwarte wartościowanie ludzkiego życia jest najbardziej dobijającą rzeczą. Gdy łódź tonie na Morzu Śródziemnym nikogo to nie obchodzi, bo tam są ludzie, których życie cenimy znacznie mniej niż nasze. Nikt nie wszczyna śledztwa, nie szuka zwłok, nie dokumentuje sprawy. Nikt nawet nie próbuje ustalić ile osób się utopiło, kim były. Nikt nie powiadamia ich krewnych.

Mattias: Gdyby to się działo w okolicach Gdańska, gdyby chodziło o polskie rodziny, polskie dzieci, to reakcja Europy wyglądałaby zupełnie inaczej. Media rzuciłyby się na taki news.

Annah: Ta różnica w szacunku do ludzkiego życia jest naprawdę szokująca.

Mattias: I tu można postawić pytanie: gdzie są granice naszego współczucia? Gdzie ta granica przebiega u Polaków? Czy pokrywa się z granicą państwa?

Annah: Teraz nasze rodziny są z nas dumne, wtedy nie powiedzieliśmy im do końca, czym się zajmujemy.

Mattias: To bardzo zaskakujące, że to pytanie słyszymy wyłącznie w Polsce. Czy ktoś mówił do Lecha Wałęsy: słuchaj, to niebezpieczne, a ty nie masz odpowiedniego wykształcenia, może byś się jeszcze nad tym zastanowił? Żeby było jasne: nie porównuję naszej pracy do jego działalności opozycyjnej. Wydaje mi się, że Polacy powinni szczególnie dobrze rozumieć na czym polega aktywizm. Mylę się?

Mattias: Przecież macie wielką tradycję oporu, konspiracji, walki. I znowu podkreślam: nie porównuję nas do żadnego polskiego bohatera, domagam się wręcz, by to ukazało się w wywiadzie.

Mattias: Proszę tylko o trochę zrozumienia dla naszej działalności. Stwierdziliśmy, że sytuacja wygląda coraz gorzej i że musimy coś z tym zrobić. Dlatego pojechaliśmy do Turcji i Grecji i opisaliśmy zatonięcie Łodzi 370 tak, jakby poszła na dno na Bałtyku.

Annah: Część naszych bliskich namawiała nas, byśmy dali sobie z tym spokój, odetchnęli od tego tematu. Przekonywali, że i tak nic na to nie poradzimy, więc powinniśmy odpuścić. Ale gdybyśmy tego posłuchali, to ta książka by nie powstała. Nie byłoby śledztwa nad zatonięciem Łodzi 370.