Reklama.
Reklama.
Reklama.
Kiedy policja może nas skontrolować i przeszukać? Jakie są różnice między obiema czynnościami?
Ustawa o policji wyraźnie mówi, że funkcjonariusze mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Jedną z wielu rzeczy, o których warto wiedzieć, to m.in. fakt, że kontrola osobista nie do końca jest tym samym, co przeszukanie. Zatem jakie są między nimi różnice?
Reklama.
Kiedy kontrola osobista?
Nie każdy wie, że kontrola osobista i przeszukanie to z technicznego punktu trochę inne rzeczy, mimo iż obie czynności sprawiają wrażenie podobnych do siebie. W obu przypadkach celem jest sprawdzenie zawartości odzieży osoby kontrolowanej oraz przedmiotów, które znajdują się na jej ciele. Chodzi przede wszystkim o odnalezienie rzeczy, które mogą stanowić dowód w późniejszej sprawie oraz przedmiotów niebezpiecznych w rodzaju noży, broni palnej itd.
Nie każdy wie, że kontrola osobista i przeszukanie to z technicznego punktu trochę inne rzeczy, mimo iż obie czynności sprawiają wrażenie podobnych do siebie. W obu przypadkach celem jest sprawdzenie zawartości odzieży osoby kontrolowanej oraz przedmiotów, które znajdują się na jej ciele. Chodzi przede wszystkim o odnalezienie rzeczy, które mogą stanowić dowód w późniejszej sprawie oraz przedmiotów niebezpiecznych w rodzaju noży, broni palnej itd.
Wbrew chociażby legitymowaniu, przy kontroli osobistej i przeszukaniu policjanci nie mają już takiej dowolności, bowiem przy nich dochodzi już do naruszenia dobra osobistego osoby kontrolowanej.
Najważniejszą przesłanką podjęcia czynności kontroli osobistej przez policjanta jest stwierdzenie przez niego zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa czy wykroczenia. Słowo uzasadnione jest tutaj kluczowe, bowiem muszą pojawić się jakieś okoliczności, które zwróciły uwagę policjanta.
Stąd kontrola osobista nie może być przeprowadzona na zasadzie dodatku do legitymowania. Jednak wystarczy podejrzenie popełnienia czynu zabronionego, czyli np. jeśli policjant otrzyma zgłoszenie, że ktoś posiada narkotyki w danym miejscu, to uzasadnione w tym przypadku będzie dokonanie kontroli osób znajdujących się w pobliżu miejsca zdarzenia.
Kontrolę osobistą przeprowadzić mogą nie tyko policjanci, ale także strażnicy miejscy. Bardzo istotną sprawą jest fakt, że kontrola powinna być przeprowadzona przez osobę tej samej płci, co osoba kontrolowana. Ta zasada nie obowiązuje, gdy do kontroli musi dojść natychmiast, czyli w sytuacjach, gdy ktoś ucieka przed policjantami lub zachowuje się agresywnie.
Kontrola osobista powinna być też przeprowadzona w miejscu ustronnym. Policjant może sporządzić protokół z kontroli osobistej na żądanie osoby kontrolowanej. Należy pamiętać, że nie istnieje obowiązek podpisywania żadnego dokumentu. Podobnie jak przy przeszukaniu, osoba która ma być poddana kontroli osobistej, może żądać obecności przy tej czynności osoby wskazanej przez siebie.
Kiedy przeszukanie?
Przeszukanie osoby jest podobne w charakterze do kontroli osobistej. Może być przeprowadzone w celu znalezienia rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie. Oczywiście musi to być podparte uzasadnioną podstawą do przypuszczenia, że ta osoba posiada dane przedmioty, co wiąże się z podejrzeniem o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Tak jak w przypadku kontroli osobistej, przeszukania powinna dokonać osoba tej samej płci.
Przeszukanie osoby jest podobne w charakterze do kontroli osobistej. Może być przeprowadzone w celu znalezienia rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie. Oczywiście musi to być podparte uzasadnioną podstawą do przypuszczenia, że ta osoba posiada dane przedmioty, co wiąże się z podejrzeniem o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Tak jak w przypadku kontroli osobistej, przeszukania powinna dokonać osoba tej samej płci.
To, co odróżnia przeszukanie od kontroli osobistej, to pominięcie zakazu o niedopuszczalności odsłaniania części ciała zakrytej odzieżą. Policjanci będą mogli nie tylko przeszukać np. skarpety, ale też poprosić o zdjęcie niektórych części odzieży przeszukiwanej osoby. Sam sposób przeprowadzenia tej czynności jest inny. Zanim dojdzie do przeszukania, policjant musi zawiadomić o jego celu i wezwać do wydania poszukiwanych przedmiotów. Przeszukania może dokonać także prokurator lub policjant na mocy polecenia sądu. Przeszukania nie mogą dokonać strażnicy miejscy. Z tej czynności zawsze jest spisywany protokół.
Zasady legitymowania
Warto też wspomnieć o samym legitymowaniu. Jeżeli policjant chce to zrobić, musi podać swoje imię, nazwisko i stopień umożliwiający odnotowanie tych danych. Dodatkowo, musi podać przyczynę oraz podstawę prawną jej podjęcia. Ustalać tożsamość danej osoby policjant może na podstawie dowodu osobistego lub jakiegokolwiek dokumentu z fotografią i oznaczeniem. Potwierdzenia czyjejś tożsamości może dokonać także osoba trzecia, o ile ona sama posiada dokument tożsamości.
Warto też wspomnieć o samym legitymowaniu. Jeżeli policjant chce to zrobić, musi podać swoje imię, nazwisko i stopień umożliwiający odnotowanie tych danych. Dodatkowo, musi podać przyczynę oraz podstawę prawną jej podjęcia. Ustalać tożsamość danej osoby policjant może na podstawie dowodu osobistego lub jakiegokolwiek dokumentu z fotografią i oznaczeniem. Potwierdzenia czyjejś tożsamości może dokonać także osoba trzecia, o ile ona sama posiada dokument tożsamości.
Ustawa o policji nie wskazuje wyraźnie, kiedy może dojść do czynności wylegitymowania. Powodem może być chociażby sytuacja, w której ktoś był świadkiem jakiegoś zdarzenia. Stąd nie jest koniecznością podania przez policjanta przyczyny związanej z podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Warto dodać, że odmówienie podania swoich danych jest oceniane jako wykroczenie i może spowodować, że zostaniemy zatrzymani i doprowadzeni na komendę.
Reklama.
Więcej:
Policja