Wiadomości zapisane w chmurach. Co o pogodzie mówią nam altocumulusy?

Altocumulus - definicja

Altocumulus to chmura średnia kłębiasta, biała lub uformowana w szarą warstwę albo w ławicę chmur. Na ogół wykazująca cienie, złożona z rozległych płatów, na przykład wydłużonych, równoległych walców, które mogą być rozdzielone od siebie pasami czystego nieba.

Na ogół altocumulusy pojawiają się jako rozległa warstwa chmury złożonej z mniej lub bardziej regularnych elementów o mniejszej wielkości. Altocumulusy podobnie jak stratocumulusy i cirrocumulusy, mogą to być niewielkie zaokrąglone kłęby, większe i płaskie placki bądź rozległe wały chmur.

Co więcej, płaty chmur altocumulusa są często obserwowane na dwóch lub więcej poziomach równocześnie. Pewne rodzaje altocumulusa przybierają kształt odosobnionych kłaczków, które występują w towarzystwie włóknistych smug i mają dolne części nieco postrzępione.

Chmury tego rodzaju występują również w postaci ławic w kształcie soczewki lub migdału o bardzo wydłużonych i wyraźnych rysach. Rzadko zdarza się, żeby altocumulus przyjmował kształt szeregu wieżyczek, które wyrastają ze wspólnej podstawy.

Jak powstaje altocumulus?

Powstawanie altocumulusa jest podobne do powstawania stratocumulusa i cirrocumulusa – dzieje się tak na dwa sposoby: albo wskutek rozpadu istniejącej chmury na przykład altostratusa, albo przez wznoszenie się wilgotnych mas powietrza.

Z kolei kiedy jednolita warstwa chmury wypromieniowuje ciepło z górnej powierzchni w przestrzeń, zazwyczaj rozpada się na mniejsze komórki konwekcyjne. Wtedy chmura gęstnieje w środku każdej tej komórki przy jednoczesnym rozproszeniu brzegów. Wtedy przekształca się w altocumulusa.

Z lekcji przyrody wiemy, że chmury, w tym altocumulusy, zbudowane są z kropelek wody, ale przy niskich temperaturach mogą występować w nich kryształki lodu.

Jakie są gatunki i rodzaje altocumulusów?

Altocumulus lenticularis

Altocumulus lenticularis, czyli inaczej chmura soczewkowata. Według definicji jest to nieruchoma chmura w kształcie soczewki lub migdała ustawiona pod kątem prostym do kierunku wiatru, a równolegle do linii gór. Jest typowym objawem zjawiska fenowego.

Powstają, kiedy powietrze o stabilnej wilgotności przepływa nad górami. Wtedy po stronie zawietrznej mogą formować się duże fale stojące mas powietrza. Altocumulus lenticularis tworzą się w miejscach fali, gdzie panuje obniżone ciśnienie. W sprzyjających warunkach chmury te utworzyć mogą długi rząd, formując tzw. chmurę falistą.

Co ciekawe, piloci samolotów nie lubią tych chmur. Unikają obszarów ich występowania i nie ma się im co dziwić, gdyż często towarzyszą im turbulencje. Co innego piloci szybowców. Ci z kolei poszukują ich ze względu na łatwe do zlokalizowania wiatry pionowe (tzw. noszenia) sprzyjające nabieraniu wysokości podczas szybowania.

Niektórzy prądy te nazywają "powietrznymi windami". Są one bardzo silne, lecz spokojne, co pozwala na nadzwyczaj wysokie i dalekie loty. Dzięki takiemu zjawisku został osiągnięty aktualny rekord długości i wysokości szybowania: 3000 kilometrów (wzdłuż pasma Andów) i wysokości 15 447 metrów.

Inną ciekawostką jest fakt, że altocumulus lenticularis z powodu swojego kształtu mylone bywają ze zjawiskiem UFO.

Altocumulus castellanus

Altocumulus castellanus to gatunek chmur altocumulus, o których już wcześniej trochę pisaliśmy. Ma postać niewielkich, kłębiastych wieżyczek lub baszt o wspólnej podstawie, co nadaje im ząbkowany wygląd. Może występować w postaci uszeregowanych linii lub też ławic.

To dość istotna chmura z punktu widzenia prognoz pogody. Jeśli bowiem powiększają się adekwatne do wzrastającej niestabilności w atmosferze, oznacza to, że w najbliższym czasie powstaną burze. Większe chmury altocumulus castellanus mogą się łączyć i przekształcać w chmury Cumulus, a niekiedy nawet stopniowo w Cumulonimbus.

Altocumulus stratiformis

Altocumulus stratiformis jest to gatunek chmur altocumulus, które składają się z członów tworzących rozległą warstwę. Mają one bardzo różnorodne formy – równoległych lub podłużnych walców, kłaczków, kłębków, bochenków chleba, czy rozległych płatów.

Ich ułożenie może być radialne lub nieregularne. Mogą być oddzielone pasami czystego nieba.

Altocumulus floccus

Wyrażenie floccus po łacinie oznacza kosmyk, włókno, kłaczek wełny. Dlatego też altocumulus floccus jest gatunkiem chmur, w którym każdy ich człon jest małym kłębiastym kłaczkiem, którego dolna część jest mniej lub bardziej postrzępiona. Tego typu altocumulusom często towarzyszy włóknista smuga.

Altocumulus undulatus

Altocumulus undulatus – odmiana altocumulusa, który występuje w postaci pofalowanych warstw, ławic lub płatów. Często sfalowania te są widoczne na jednolitych warstwach, niekiedy na płatach rozdzielonych lub połączonych ze sobą. Czasem można zaobserwować dwa kierunki pofalowań.

Altocumulus lenticularis duplicatus

Altocumulus lenticularis duplicatus to odmiana chmur, która przybiera postać ławic, warstw lub płatów. Określenie duplicatus odnosi się do faktu, że mogą one występować na różnych poziomach i być ze sobą połączone.

Nasz poradnik o chmurach i zjawiskach atmosferycznych. Przeczytaj także: