Kaczyński chce "repolonizacji mediów". Eksperci odpowiadają: "To pachnie ich większym uwikłaniem w polityczne interesy"

Konieczność “repolonizacji mediów i banków” była jednym z tematów poruszonych przez Jarosława Kaczyńskiego na piątkowym spotkaniu z sympatykami PiS w Zielonej Górze. Jak informuje “Gazeta Wyborcza”, zdaniem prezesa zagraniczne media są niebezpieczne, ponieważ mogą Polakom "odbierać część mózgu i systemu nerwowego". Kaczyński twierdził tez, że w obecnym stanie rynku medialnego nawet “kolorowe pisma” są elementem “frontu obrony systemu”.

Czy obawy Kaczyńskiego są przesadzone? A może jednak powinniśmy niepokoić się faktem, że zdecydowana większość polskich mediów jest w rękach zagranicznego kapitału? Pytaliśmy Was o to dzisiaj rano. Teraz zaś o opinię spytaliśmy polskich medioznawców. Nie zostawiają oni na pomyśle Kaczyńskiego suchej nitki.

Europa Środkowa i Wschodnia w rękach koncernów
– Rzeczywiście, pojawiają się głosy, że ponad 80% medialnego rynku jest w rękach zagranicznych koncernów – mówi prof. Wiesław Godzic. – Musimy jednak pamiętać o tym, że podobnie sytuacja wygląda w wielu innych krajach, zwłaszcza w naszym regionie – dodaje medioznawca. – W Czechach właściwie cały rynek prasy jest w rękach koncernów, zagraniczny kapitał jest także silnie obecny na medialnym rynku Bułgarii, Rumunii czy Węgier – dodaje dr Zbigniew Bajka, medioznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nasz rozmówca zaznacza, że obecnie te media, które zasila w 100 proc. polski kapitał, trzymają się z dala od polityki.

Czytaj też: Rupert Murdoch zamyka "The Daily". Dziennik w postaci aplikacji był błędem

Ekspansja dużych medialnych koncernów na chłonne rynki krajów Europy Wschodniej w latach dziewięćdziesiątych jest w pełni zrozumiała. Biorąc pod uwagę technologiczne i organizacyjne zapóźnienie mediów w naszym regionie Europy, napływ zagranicznych inwestorów był niemal nieunikniony. – W latach dziewięćdziesiątych brakowało rodzimego kapitału, nie było też know-howu – zauważa dr Bajka. Zagraniczne koncerny przynosiły do Polski choćby takie nowinki, jak skład komputerowy, szybko unowocześniając polskie redakcje.

Medialna piąta kolumna, czy zwykły biznes?
Czy podejrzenie, że zagraniczne media w Polsce są reprezentantami politycznych interesów obcych państw, jest słuszne? Przede wszystkim wydaje się, że w dzisiejszych czasach ciężko jest już mówić o ściśle “narodowych” koncernach. Najczęściej medialne spółki są konglomeratami o złożonej, międzynarodowej strukturze kapitałowej. – Trudno jest np. precyzyjnie powiedzieć, z jakich państw pochodzi kapitał takich stacji, jak TVN czy Polsat – mówi prof. Godzic.

– Nie widzę na polskim rynku mediów zagrożenia ze strony kapitału z innych krajów – mówi dr Bajka. Jego zdaniem nie ma żadnych powodów, żeby zakładać, że polskie redakcje muszą “chodzić na pasku” zagranicznych właścicieli. Przeczy temu biznesowa logika tych przedsięwzięć, ale i konkretne przykłady z medialnej rzeczywistości: – Kiedy wybuchła wojna w Iraku, polski Newsweek komentował ją w krytyczny sposób, zupełnie inaczej, niż robili to dziennikarze z wydania amerykańskiego. Trudno sobie wyobrazić, żeby mogły być w tym przypadku wywierane jakieś naciski na trzymanie jednej, “oficjalnej” linii – ocenia dr Zbigniew Bajka.

– Zagraniczni biznesmeni nie są głupcami. Działając na polskim rynku dostosowują się do lokalnych realiów, zatrudniają polskich dziennikarzy. Sugerowanie przez prezesa Kaczyńskiego, że ktoś może tworzyć w Polsce jakąś medialną piątą kolumnę, jest raczej wyrazem jego niemieckiej fobii, niż rzetelnej obserwacji rzeczywistości – ocenia prof. Godzic.

"Majstrowanie" przy mediach może być niebezpieczne
Czy próba odgórnej “repolonizacji” świata mediów jest dobrym pomysłem? Eksperci są sceptyczni. Ich zdaniem fakt, że w krajach takich jak Francja, Niemcy lub Wielka Brytania udało się w dużym stopniu “obronić” rynek mediów, a zwłaszcza prasy codziennej, przed zakusami zagranicznych inwestorów, to nie wynik politycznych decyzji, lecz zwykły mechanizm rynkowy.

Zobacz: Kaczyński: Kolorowe pisma to front obrony tego systemu. Istnieją, żeby nas osłabić

Zdaniem rozmówców naTemat próby “majstrowania” przy rynku mediów celem wsparcia polskich przedsiębiorców mogą pogorszyć tylko obecny stan rzeczy. – Ręcznie wprowadzana “repolonizacja” mediów, czymkolwiek miałaby być, pachnie mi tylko ich większym uwikłaniem w polityczne interesy partii – ocenia Godzic. Jego zdaniem silne, ponadnarodowe koncerny są znacznie lepszym gwarantem dziennikarskiego obiektywizmu, niż polscy przedsiębiorcy skłonni do ulegania wpływom polityków. – Lepiej już jest, gdy o kształcie dziennikarstwa w danej redakcji decydują biznesowe wyniki, a nie to, kto i z jakim politykiem jada wspólne kolacje – ocenia medioznawca.

Czy to oznacza, że media oparte na zagranicznym kapitale z definicji są bardziej obiektywne i nie mają politycznych sympatii? Oczywiście, że nie. – Wydaje się, że media będące własnością zagranicznych inwestorów na ogół starają się nie wchodzić w drogę lokalnym władzom, niezależnie od ich barw politycznych – ocenia dr Bajka. – Oczywiście różne polityczne podteksty pojawiają się zawsze, ale umówmy się, tu chodzi przede wszystkim o pieniądze – puentuje medioznawca.