Berlin i Warszawa - porównanie jak dwa miasta dbają o mieszkańców

Nic konkretnego z tych wypowiedzi nie wynika, nie są ani pociechą, ani rewelacją, na pewno nie jest to też troska o zwykłych obywateli. Bo w ogóle polskiej scenie medialnej brak przemyślenia obywatelskiego, a to dlatego, że brak go w polityce, gdzie chodzi jedynie o „dowalenie” przeciwnikowi. Każdy z polityków ma „swego” przeciwnika, z partii rządzącej albo z opozycji i standardem się stało, że patrzy się na nich tylko przez pryzmat zła. Bardzo trudno jest przyzwyczaić się do tej uprawianej w Polsce polityki opartej na gołosłownych deklaracjach, głoszeniu ideałów patriotycznych i populistycznych założeniach programowych, bo za tym kryje się niewiele konkretów. Przede wszystkim brak odpowiedzialności za wypowiedziane słowa.

Niby wszyscy chcą tylko dobrze dla obywateli, ale tak naprawdę niczego takiego nie odczuwam. Mieszkam w Niemczech od 22 lat – to tak gwoli wyjaśnienia – poszłam za głosem serca, ciągle mam polski paszport, którego nie zamienię dla żadnych korzyści.

Od kiedy mam Internet i dwa programy polskie jestem mniej lub bardziej na bieżąco z tym, co się dzieje w kraju. Jednocześnie od lat obserwuję niemieckich polityków, przez jakiś czas, poprzez pracę w Senacie Berlina, miałam kontakt z urzędnikami państwowymi. Z niektórymi byłam nawet zaprzyjaźniona. Dodam, że były to elity intelektualne najwyższego sortu, nieraz przychodziła mi myśl, że ktoś ich wcześniej wyselekcjonował, wybierając wyłącznie czyste „perełki”. Byli oczywiście i tacy, którzy nie robili dobrego wrażenia, ale na ogół byli to ludzie kulturalni i bardzo poważni, czasami aż mnie krępowali swoją powagą.

Niektórzy z nich, tzw. „ranne ptaszki”, zaczynali pracę już o godzinie 6.00 rano, inni schodzili się do godziny 9.00, bo tak nakazuje regulamin. Jakie to mądre – pomyślałam – i ludzkie! Obowiązek ośmiogodzinny dotyczył każdego pracownika, toteż przestałam się dziwić, gdy niektórzy kończyli pracę o godzinie 19 czy 20.

Zresztą byli to ludzie, którzy pracując nie patrzyli na zegarek, wychodzili do domu, gdy wykonali zaplanowaną robotę. Znajomy urzędnik często dzielił się ze mną przemyśleniami na temat konkretnych przedsięwzięć, opowiadał o dalekosiężnych planach podległego mu wydziału. Oglądałam plansze zagospodarowania Berlina. Teraz wiem, że w Polsce o konkretnych zadaniach paple się bez sensu przed kamerami, podczas gdy w Niemczech jest to po prostu praca i tę wykonuje się najpierw w biurze, a potem w pomieszczeniach konferencyjnych. To na naradach wybiera się optymalne rozwiązania, bacząc, by służyły one przede wszystkim obywatelom.

Przypominam sobie debatę na temat wolnego terenu pod zabudowę w dzielnicy Berlina. Najpierw analizowało się strukturę społeczną tego miejsca, sprawdzało – z relacji mojego przyjaciela urzędnika Senatu- ilu tam mieszka mieszkańców, jakiej są populacji, czy jest tam wystarczająca ilość placów zabaw, boisk sportowych, klubów młodzieżowych, domów seniora, przedszkoli, szkół, sklepów etc. W końcu wybór pada na park rekreacyjny, mimo iż były oferty, intratne, by zbudować tam bank czy biurowiec.

Byłam zdumiona tym racjonalnym podejściem obywatelskim. Wielokrotnie słyszałam od znajomego, że dobro obywatela, jego potrzeby mają priorytet w państwie socjalnym. Dlatego przestałam się specjalnie martwić, co będzie, jeśli stracę pracę. Już wiedziałam, że nie zostanę wyrzucona z mieszkania, że będę miała środki do życia, otrzymam zniżkę na bilet miesięczny, a także do kina, na koncert czy do teatru. Tak jest w każdej dziedzinie życia społecznego. Rodziny z dziećmi, czy to malutkimi czy młodzieżą, mogą na okres wakacji czy ferii wykupić za symboliczną kwotę tzw. „Ferienpass” lub ”Familienpass”, który daje zniżkę lub nieodpłatne wejście na basen, lodowisko, do ogrodu zoologicznego, do kina, teatru czy muzeum.

A co dopiero szeroko pojęta opieka socjalna. Na co dzień można śmiało powiedzieć, że człowiek czuje „anioła stróża”: przed blokiem rosną zadbane krzewy i kwiaty, drzewa się regularnie podcina, ktoś kosi trawę, ktoś wypoleruje na błysk klatkę schodową. Nie ma zepsutych koszy na śmieci, nie brak lamp, a jeśli - to tylko chwilowo. Gdy zgłosisz awarię w mieszkaniu, naprawa trwa w miarę szybko. Metro w święta jeździ wystarczająco często, tak samo autobusy, przybywa dróg dla rowerów, wygodnych miejsc do rekreacji. Wokół mego bloku jest kilka placów zabaw, boisk sportowych, kortów, klubów, bibliotek, w pobliżu jest stacja metra, przystanek autobusowy, ścieżki rowerowe. Te wszystkie sprawy załatwia się za biurkiem urzędnika państwowego, który nie ma czasu na latanie do telewizji, spotykania się z dziennikarzami, tylko wykonuje obowiązki, jakich się podjął. W tym obowiązek podstawowy: służyć obywatelom.

Ostatnio np. przeczytałam w prasie, że w Berlinie do roku 2016 przybędzie 16 tysięcy miejsc w przedszkolach, bo takie są prognozy przyrostu demograficznego. Zatem matki nie muszą się martwić o miejsce w przedszkolu czy żłobku.

Inny przykład - remonty czy budowy. W Berlinie wciąż się coś buduje i coś remontuje. I zawsze ktoś zadbał o to, by powieszono tam tabliczkę z napisem: „Dla ciebie budujemy, remontujemy… to lub tamto”. Czytając taką informację od razu poczuwam się do obywatelskiego zrozumienia dla niewygód i utrudnień. Jakoś nie wypada, by człowiek narzekał, gdy tu ludzie pracują dla nas.

Ciekawa jestem, jakie konkretne osiągnięcia mają posłowie, radni w Polsce, np. w swoim miejscu zamieszkania? Pamiętam, jak w przeszłości naśmiewano się z posła Gosiewskiego, który załatwił przystanek kolejowy dla małej miejscowości. Swojej, OK, ale w końcu ten przystanek nie jemu był potrzebny, tylko mieszkańcom Włoszczowej. Dla mnie było to działanie godne pochwały - zostawił po sobie coś, co dobrze służy obywatelom.

Osobiście zamiast wysłuchiwać kolejnych pyskówek politycznych, wolałabym popatrzeć w telewizji lub poczytać, jak mieszkańcy cieszą się z każdego nowego działania, któremu przyświeca idea służenia ogółowi. Taki był w końcu kiedyś polski etos: pro publico bono. Co się z nim stało i kiedy przepadł?