Są w sieci tylko po to, by oszukiwać innych. W zamian zdobywając w zasadzie tylko zaufanie i uczucie drugiej osoby. Na czym polega życie osób nazywanych catfish mówi w rozmowie z naTemat Nev Schulman, który na antenie MTV od lat demaskuje internetowych oszustów.
Kim są internetowi oszuści mówi naTemat Nev Schulman, twórca programu MTV "Catfish". Fot. Kadr z programu MTV "Catfish"
Internetowe przyjaźnie, a nawet miłości to dla wielu dziś coś zupełnie normalnego. Skoro większość wolnego czasu spędzamy często na Facebooku, a nie gdzieś na mieście, poznać tam kogoś nowego można równie dobrze, co niegdyś w klubie, czy w gronie znajomych. Problem w tym, że w odróżnieniu od tradycyjnego sposobu poznawania się, w sieci bardzo łatwo zbliżyć się do kogoś, kto... w rzeczywistości nie istnieje. To znaczy istnieje, ale przedstawia się w internecie jako ktoś zupełni inny.
Na takie osoby mówi się catfish. Próbują one poznać kogoś nowego nie tylko sięgając po stek kłamstw na swój temat. Najbardziej wyrachowani, czy zdesperowani na swoim profilu zamieszczają nawet fałszywe informacje o wykształceniu i pracy. Używają fałszywego zdjęcia i nazwiska. Zazwyczaj nie kradną całej cudzej osobowości, ale ze zlepku kilku, tworzą zupełnie nową.
Od kilku lat demaskuje ich amerykański dziennikarz Nev Schulman. W 2010 roku głośną premierę miał jego film dokumentalny zatytułowany "Catfish", później na antenie MTV zaczął prowadzić cykliczny program o tym samym tytule, w którym odkrywa kłamstwa i prawdy na temat relacji w sieci. W rozmowie z naTemat Nev Schulman tłumaczy na czym polega jego praca i skąd biorą się ludzie, którzy w sieci żyją tylko zwykłym oszustwem.
Kto to jest catfish?
Nev Schulman: To dobre pytanie. Myślę, że w pewnym stopniu każdy może być catfish. Jednak są wśród nas pewne osoby, które mają taką tendencję, by być może nieco bardziej stawać się catfish. Ponieważ to człowiek, który przedstawia większość spraw inaczej, niż jest w rzeczywistości. W internecie to ktoś, kto manipulacją tworzy całkowicie fałszywe osobowości. Zazwyczaj, by nawiązać bliską relację z kimś innym.
Catfish to osoba, którą możemy spotkać tylko szukając związku w sieci, czy może także w każdym innym miejscu internetu?
Catfish żyje właściwie wszędzie. Większość przypadków, które przedstawiamy w naszym programie wcale nie dotyczy osób korzystających z typowych portali randkowych. Nasi bohaterzy poznawali zazwyczaj inne osoby przypadkowo, na najpopularniejszych portalach społecznościowych, z których wszyscy korzystamy. Typowy catfish działał więc głównie na Facebooku, czy Twitterze.
A to nie jest w ogóle tak, że randkowanie w sieci zazwyczaj oparte jest na jednym wielkim kłamstwie?
Z randkami w sieci jest podobnie jak z randkami w prawdziwym świecie. Oba sposoby są dzisiaj powszechnie praktykowane. Ludzie w internecie też szukają więc okazji i kiedy ją znajdą, próbują zrobić na drugiej osobie możliwie jak najlepsze pierwsze wrażenie. Także w realu czasami pewne osoby twierdzą nieco więcej, niż mogliby o sobie powiedzieć w rzeczywistości. Starają się być w oczach drugiej strony kimś perfekcyjnym. W świecie internetu stało się to tymczasem o wiele łatwiejsze do osiągnięcia. Choćby dlatego, że obie strony relacji dzieli określona odległość.
Czy to normalne, że wiele osób przez lata żyje w wirtualnych związkach i przez cały ten czas nie spotykają się z partnerem?
Dostajemy mnóstwo e-maili od osób, które poznały kogoś, z kim przez lata prowadzą długie rozmowy. Czasem są po prostu przyjaciółmi, czasem bywa, że kimś więcej niż przyjaciółmi. Bo zdarza się, że ludzie zakochują się on-line. Tak bywa własciwie bardzo często. I dlatego ideą naszego programu jest, by wreszcie zacząć tworzyć prawdziwe związki, prawdziwą relację między tymi osobami.
A jak uniknąć rozczarowania i rozpoznać, że ktoś może oszukiwać nas w sieci, co do tego kim jest?
Czasami się to nam uda rozpoznać, ale czasami nie. My nigdy nie gwarantujemy w programie, że zawsze się to nam uda. Zazwyczaj jednak szukamy znaków na przykład profilu na Facebooku danej osoby. Tam można często odkryć właśnie, że ktoś poznany w sieci kłamie na temat tego, kim jest. Jak? Na przykład w różnych sytuacjach w sieci zachowując się zupełnie inaczej, niż dał się nam wcześniej poznać, niż deklarował. Jednak tacy kłamcy zawsze zachowują się odmiennie i w naprawdę trudny do łatwego przewidzenia sposób.
