Hey. Wszyscy mamy jakiś feler

Lato 1992. Było gorąco. W Sejmie Macierewicz ogłasza listę agentów, Tusk podczas „nocnej zmiany” zgadza się na odwołanie rządu Olszewskiego, Kazik śpiewa „Panie Waldku, pan się nie boi”, Hanna Gronkiewicz-Waltz zostaje szefową NBP, Kaczyński prezesem NIK, w kinach królują „Psy” Pasikowskiego, średnia miesięczna pensja wynosi blisko trzy miliony złotych. Rolnikom jest ciężko. Lepper wysypuje ziarno na tory.

Marcin Żabiełowicz, gitarzysta nieznanego zespołu Hey, ma tylko jedno pragnienie: żeby przestały mu się trząść ręce. Na widowni domu kultury w Jarocinie Walter Chełstowski wymienia porozumiewawcze spojrzenia z Jurkiem Owsiakiem, a palce Żaby są jak z drewna. Za diabła nie może rozpocząć „One of Them”…

– Tyle lat na scenie, a Kasia nadal jest dziewczynką z lokówką do włosów czy szczotką przed lustrem, a ja chłopakiem z rakietą tenisową – Paweł Krawczyk stresuje się najmniej. – Na koncercie zabrzmiało potężniej – wymieniamy uwagi na gorąco. – Lepiej niż z płyty.

W harcerstwie jest jak w wojsku: najpierw grają starsi, a dopiero potem cała reszta. I nie ma znaczenia, że grasz coraz lepiej. Musisz czekać.

Marcin Zabrocki, jak wszyscy w Polanowie, marzył, żeby wyjechać. I nie wracać. Kiedy miał sześć lat, babcia kupiła mu pianino. Może chciała znaleźć odkupienie, po tym jak kiedyś zakazała grać jego tacie? Kiedy do domu handlowego w Polanowie przywieźli, raz w historii, trzy pianina, babcia zebrała wszystkie oszczędności i kupiła jedno. Skoro w miasteczku były trzy pianina, powstało ognisko. Pijany muzyk bił dzieci po palcach tak długo, aż nauczyły się grać.

Marcin „Żaba” Żabiełowicz dorastał na rogu Krzywoustego i Bogusława. W centrum Szczecina, tuż koło Staropolanki, mordowni czynnej od rana do nocy. W bramie było wszystko: szczyny, rzygowiny i pijacy. Kiedyś z kolegami takiego zarzyganego śpiocha „karmili” zardzewiałym prętem, wsadzając mu wymiociny z powrotem do ust. Jaki był strach, że się obudzi i ich złapie! Przed sklepem stały transportery z mlekiem, wyciągali ze skrzynek puste butelki, sprzedawali je w sklepie i kupowali cukierki. Złapali ich za jedenastym razem. Zabawa nazywała się perpetuum mobile.

Żaba znał takie słowa. Oczytany był niesamowicie, bo wstydliwy był niezmiernie i jednak większość czasu spędzał sam z sobą, w książkach. I grał na fortepianie w szkole muzycznej, ale marzył o gitarze. Ojciec, gdy był jeszcze w szkole średniej, zrobił skrzypce i gitarę elektryczną. Żaba prosił i prosił, aż tata mu ją przywiózł. Wycięta na kształt rickenbakera, z podstrunnicą od mandoliny, ale stroiła. Znacznie później kolega sprzedawał kopię stratocastera. 160 tysięcy złotych. Ogromnie dużo pieniędzy. Całe szczęście tata miał słabość do muzyki, a mama wierzyła w syna.

– Marzyła mi się gitara, bo dziewczynom nie zaimponujesz, grając „Dla Elizy” na fortepianie – wzdycha. – W szkole przylgnęła do mnie etykieta freaka, bo słuchałem dziwnej muzyki. Po ośmiu latach fortepianu wystarczył moment, żeby zrozumieć, na czym polega gra na gitarze. Ale dziewczyny nie poderwałem. Nie miałem jakoś śmiałości do dziewczyn.

Kasia Nosowska nie miała rodzeństwa, więc czas spędzała głównie sama, czasami marzyła o gronie kumpelek, o przyjaciółkach, takich najbliższych, prawdziwych, z którymi wspólnie plecie się warkocze, wybiera te same kolory sukienek, dzieli najskrytsze tajemnice. Głównie jednak siedziała w książkach. Wtedy nie wiedziała jeszcze, że umie śpiewać. Czasami z koleżanką z klasy, Agatą Kuleszą, zamykały się w pokoju i śpiewały do suszarek piosenki Maanamu. Chodziła na próby chóru, ale nie wyobrażała sobie, żeby stanąć solo przed mikrofonem i słysząc muzykę, tak z niczego zaśpiewać. Żeby pasowało, choć jednocześnie było całkiem osobną melodią.

Kiedyś Włochaty grał koncert. Stała w tłumie. Chłopaki jednak ją wypatrzyli. I krzyczą: „Chodź, Kaśka, chodź!”. A ona z nimi dopiero dwie próby miała, nigdy w życiu nie stała na scenie. A tu wszystkie oczy na nią. Koszmar.– Nie umiem zrozumieć, co się stało, ale poszłam na scenę z tą torbą skórzaną przewieszoną przez szyję.

Stanęła przed mikrofonem, przycisnęła mocno torbę do brzucha i zaczęła z zamkniętymi oczami wydzierać się jak opętana. Numer się skończył, ludzie szaleją. Klaszczą, a ona przepycha się przez tłum, do wyjścia. Wyszła z Pinokia, pobiegła pod górę, wsiadła do autobusu i pojechała do domu.

Latem 1992 kto tylko potrafił grać, marzył o Jarocinie. Zgłosiło się 346 zespołów. Chełstowski z Owsiakiem wybrali 33. Wszyscy nocowali w szkole. Po pięć zespołów w jednej klasie na piętrowych pryczach. W kąciku żywieniowym jedzenie zaczęło się ruszać już drugiego dnia, więc siedziało się na dziedzińcu. Wszyscy chodzili tam z gitarami. Prężyli się. A najbardziej jakiś gościu z jacksonem. Twierdził, że wszystkie gitary to gówno, bo tylko jego wiosło nie jest z prasowanego drewna.

– Gapiłem się na niego i nie kumałem, o co chodzi – rozkłada ręce „Żaba” Żabiełowicz. – A potem koledze z Fly Virgin zepsuła się gitara. Pożyczyłem mu swój instrument i bałem się, że pęknie struna. Skąd byśmy wzięli strunę!? Bob bębnił najpierw z Dum Dum. Dostali takie owacje, że nie przypuszczał. – A teraz zespół Hey!

Publika zaczyna tupać, gwizdać i wołać Dum Dum. Kasia płacze pod sceną, boi się wyjść. Chełstowski pociesza ją, jak umie. Wreszcie wypycha. Kasia ma we włosach czerwoną bandanę. I T-shirt z Dum Dum. Palce Żaby na strunach trafiają tam, gdzie należy. Piotr Banach trzyma się bez fałszu. Kasia nie płacze. Wchodzi mocną frazą. Jak Eddie Veder. W języku, który nie jest językiem. Po co jednak słowa? Pierwszy numer. Tupią i gwiżdżą. Drugi numer. Cisza. Kasia zaczyna skakać jak na sprężynach. Trzeci numer – balladę Kasia śpiewa swoim własnym głosem. I nagle nie możesz się w niej nie zakochać. Solówka Żaby. Na widowni euforia. Po koncercie podpisali kontrakt z Katarzyną Kanclerz. Od jutra zamieszkają w Warszawie i będą najsławniejszym zespołem nowej Polski.

Były trzy próby w domu Piotra. Potem dwie w Goleniowie i pojechali na festiwal do Kielc, bo Banach wysłał tam fałszywą taśmę demo. Jury się nie połapało. Zagrali. Hey zajął drugie miejsce. Kasia dostała w nagrodę wzmacniacz basowy. Tydzień później był Jarocin.

Jacek zarobił latem w Szwecji dość pieniędzy, żeby kupić worek kawy. 50 kilo. Sprzedał go w Polsce i kupił dwie gitary basowe. Jedną sobie, a drugą bratu. Marek dołączył do Wilków, kiedy zmarł nagle ich basista Adam Żwirski. Nagrali dla niego „Son of the Blue Sky”. Jacek grał w pięciu szczecińskich zespołach naraz. – Hey był tym szóstym. W Kolaborantach grałem już pięć lat, ćwierć życia. Byłem bardzo zżyty z Przemkiem Thiele. Ale zagrałem z Hey i w ciągu jednego dnia wszystko się zmieniło.

Bob klepał biedę. Odkąd wyszedł z wojska, pracował w firmie Interpegro, należącej do ojca Jacka Chrzanowskiego. Był kierowcą żuka. Jak Elvis. Dobrze, że poddasze miał wolne, bo siostra dostała mieszkanie. Miał cztery ściany i materac. Poznał dziewczynę. Raz, dwa, urodził się syn.

– Chciałem grać jak Metallica, a tu Banach znalazł do śpiewania dziewczynę! Nie podobał mi się ten pomysł. Wydałem płytę, byłem rockowym muzykiem, a tu przychodzi dziecko, które chowa się za wzmacniacz. Ale jak zaśpiewała wtedy, przy trzecim kawałku, zrozumiałem, że Dum Dum umarł. Że narodził się Hey. Wylądowali w Izabelinie. Prezes Kanclerz oddała im do dyspozycji pokój w swojej willi. Nagrywali „Fire”. Nie zarabiali ani grosza.

Kiedyś Kasia i Banach wrócili z nagrań. Bob wsuwał pomidorową Knorra. Szuflada się nie domykała. Wyciągnął, żeby naprawić. Torebka była wciśnięta pod spodem. Popatrzyli na niego jak głodne psy. – No co – warknął. – Chyba lepiej, żeby najadła się jedna osoba porządnie niż kilka wcale. Żaba spękał, kiedy Kanclerzowa postawiła ultimatum. Miał dylemat, czy rzucić, czy zostać. – Wszystko, co wtedy miałem, to plecak, materac w kącie i pusty brzuch. Kanclerzowa zrobiła awanturę, że pieniądze zainwestowane w nagrania, w promocję to nie żarty, że się trzeba określić.

Dostali trochę drobnych. Wystarczało na zupę w barze Kogucik. Od jutra mieli jeść w stołówce studenckiej w Rivierze. Mówi się, że „Fire” sprzedał się w milionie egzemplarzy. Większość kasy zgarnęli piraci. „Ho” sprzedało się w stu tysiącach pierwszego dnia. Pieniędzy nie zobaczyli.

– Byliśmy dzieciakami, które chcą grać, nie umieliśmy podpisać kontraktu… – uśmiecha się Jacek. – Zresztą do dziś pozostaliśmy bardzo niesforni, jeśli chodzi o finanse. Ale tłumaczę sobie, że to było potrzebne. Że właśnie dzięki temu, że wciąż było ciężko, jesteśmy tu, gdzie jesteśmy. Że nie jesteśmy zmanierowani. Po wydaniu „Ho” nie byli już głodni. Jeździli w trasy autokarem. Mieli swojego kucharza. Grali niemal każdego dnia. Nie brali prochów. Czasami coś palili. A Bob nie pił. Nie pił 15 lat. Zresztą pozostali też niewiele użyli. Bo kiedy? Grali koncerty niemal każdego dnia.

W tym czasie Marcin „Dzidzia” Zabrocki, uczył się nienawidzić szkoły muzycznej. Za wyścig szczurów. Za brak czasu na nic poza ćwiczeniami. Nawet na książki, a on, gdy miał sześć lat, miał najwięcej wypożyczonych książek w całym Polanowie. Mama musiała go na siłę wyciągać z łazienki. Czytał przy latarce. Nie pasował do szkoły, w której nikt nie czytał. Ojciec został dyrektorem pogotowia opiekuńczego i Marcin przyjaźnił się z chuliganami.

– Potrafiłem mówić o waleniu konia, na długo zanim wiedziałem, co to znaczy. No i grałem w zespole z chłopakiem, który kilka lat potem zabił w Świdwinie parę staruszków.

Jakoś wtedy, przed koncertem na Torwarze, Gruby poznał Żabę. Siedzieli z Adamem Krajewskim na skarpie pod Trasą Łazienkowską, pili wino, a samochody jechały pod nimi i nad nimi. Tomik miał wtedy więcej śmiałości. Zagadnął Kasię. – Kochałem się w niej – mówi Paweł. – No co wam będę opowiadał. Ważyłem 120 kg i nosiłem okulary. Kasia kupiła mi soczewki kontaktowe, więc postanowiłem, że schudnę. Jednego dnia stałem na wadze: 115. A potem: 82. I nabrałem pewności siebie. Tak niewiele wystarczy, naprawdę.

Bob nic. Ręce grzeje nad ogniem. Jak nóż. Żaba śpi na kanapie. Kilka dni później prześle nam rysunek syna. Hugo miał sześć lat, pani pytała, jak zarabiają rodzice. No to narysował: po lewej Bob na bębnach, tata na środku gra na gitarze, a po prawej Paweł przy fortepianie. Ze sceny lecą nutki. W dole wyciągnięte w kierunku zespołu ręce publiczności. A w dłoniach banknoty: 10, 100 i tysiąc dolarów.

– Tak to Hey zarabia na koncertach – śmieje się Marcin. Teraz jednak nikomu nie jest do śmiechu. Tylko Paweł drze łacha z Dzidka. Marcin „Dzidek” nakłada na włosy pomadę Beach Boy Surfer Look. – Już czas – stają w kręgu jak siatkarze. – Jak zagramy?