Nowy „Most na rzece Kwai”. „Droga do zapomnienia” z Colinem Firthem już od piątku w kinach

Lomax, który w czasie wojny trafił do japońskiej niewoli, wydał autobiografię wyróżnioną prestiżowymi nagrodami NCR Book Award oraz PEN/Ackerley Prize, w 1995 roku. W filmie w postać Erica, tajemniczego, nieco melancholijnego mężczyzny, wciela się zdobywca Oscara za „Jak zostać królem” Colin Firth. Podczas podróży pociągiem Eric poznaje piękną nieznajomą, Patti (Nicole Kidman). Miłość od pierwszego wejrzenia prowadzi parę do szybkiego ślubu. Ich szczęście zakłóca jednak niepokojąca tajemnica związana z przeszłością Erica.

W młodości, pojmany przez Japończyków i osadzony w obozie jenieckim, zmuszany był do wycieńczającej pracy przy budowie osławionej Kolei Śmierci (Kolei Birmańskiej). Podczas długich i brutalnych przesłuchań otarł się o śmierć. Po latach, wspierany przez niezwykle odważną Patti, wyrusza na poszukiwanie swojego japońskiego oprawcy. Jak mówiła Kidman, „ten film to przede wszystkim historia miłosna”, ale bardzo istotne jest też tło opowieści, które nawiązuje do wspaniałej tradycji kina i tytułów takich jak „Operacja Birma” (1945), reż. Raoul Walsh, „Harfa Birmańska” (1956) Kona Ichikawy, a przede wszystkim legendarny „Most na rzece Kwai” (1957) w reżyserii Davida Leana, nagrodzony aż siedmioma Oscarami – film, który na wiele lat pozostał wzorcem problemowego kina wojennego. Jednak jego fabuła była fikcyjna, w przeciwieństwie do wydarzeń przedstawionych w „Drodze do zapomnienia”.

W czasie wojny japońskie dowództwo zdecydowało o poprowadzeniu kolei przez Tajlandię do Birmy, z myślą o komunikacji z Chinami i inwazji na Indie. Potrzeba było 415 kilometrów szyn, położonych w ekstremalnych warunkach. Odcinek ten zyskał nazwę Kolei Śmierci (Death Railway). Anglicy myśleli o zbudowaniu kolei na tym odcinku już czterdzieści lat wcześniej, ale zrezygnowano z tego przedsięwzięcia ze względu na niezwykle trudny, górski i porośnięty gęstą dżunglą teren oraz niesprzyjający klimat. Japończycy nie podpisali Konwencji Genewskiej, postanowili więc do budowy wykorzystać jeńców (a także traktowanych jak niewolnicy cywili). Warunki pracy były zabójcze. Według wyliczeń, 6648 angielskich jeńców oraz 2710 Australijczyków poniosło śmierć, a wielu innych przez długie lata mierzyło się z psychicznymi i fizycznymi skutkami nadludzkiej pracy i okrutnego traktowania przez nadzorców. Podczas budowy zginęło prawdopodobnie ponad 80000 cywili spośród zatrudnionych 200 tysięcy pracowników. Szczególnie ciężka była budowa torów przez przełęcz Hellfire Pass. Linia połączyła miasta Bangkok w Tajlandii i Rangun w Birmie, przez co miała kluczowe znaczenie dla japońskiej okupacji Birmy i wspomnianej, planowanej ofensywy na Indie. Jednym z tych, którzy przeżyli, był Eric Lomax.

Po zakończeniu wojny Lomax izolował się od ludzi. Scenarzysta Frank Cottrell Boyce mówił: Zdaliśmy sobie sprawę, że ta historia cały czas się rozwijała. Bo nagle człowiek, który był, w sensie psychologicznym, odgrodzony od świata przez kilka dekad, stał się postacią publiczną, która dzieli się z innymi swymi najbardziej intymnymi sekretami. Sytuację, w której Lomax postanowił się otworzyć, zbudowała z pewnością jego żona Patti. To nie był jednak koniec jego myśli o zemście... Na podstawie tej historii powstał film niesłychanie poruszający, zarówno w spojrzeniu na relację pary bohaterów, w której kluczową rolę silnej kobiety odgrywa Kidman, lecz również w zobrazowaniu wojny na Pacyfiku, która dla Europejczyków nadal pozostaje w pewnym stopniu tematem egzotycznym. To lektura obowiązkowa. Film do polskich kin trafi w piątek 4 kwietnia, a w księgarniach już dostępna jest autobiografia Erica Lomaxa.