Kim jest Günter Grass? Noblista, który właśnie dostał zakaz wstępu do gdańskiej synagogi

Tydzień temu "Süddeutsche Zeitung" opublikowało wiersz Grassa pod tytułem "Was gesagt werden muss". Pisarz tym utworem chce przerwać milczenie w sprawie hipokryzji Zachodu, który piętnując Iran za jego rzekome próby stworzenia bomby atomowej, sam wzmacnia potencjał nuklearny Izraela (Niemcy dostarczyli im łódź podwodną zdolną wystrzeliwać rakiety). Wielu uznało ten utwór antysemickim, chociaż noblista wyraźnie pisze w nim o kraju, a nie narodzie żydowskim. Szef izraelskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych uznał, że obecność Grassa w Izraelu jest niepożądana, oraz zażądał, aby Akademia Szwedzka, która przyznaje Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, cofnęła wyróżnienie pisarza, jakie przyznano mu w 1999 roku. Akademia Nobla zabierać nie zamierza, ale sprzeciw wyrazili gdańscy Żydzi.

Na marginesie Samet pyta: – Wypowiedź Grassa buduje pokój? Nie. Wprowadza dużo emocji, dlatego była niepotrzebna.

Na koniec działacz żydowski opowiedział nam w nawiązaniu do sprawy dowcip:

– Przyjechał Żyd na dworzec w Berlinie z dwoma walizkami, rozgląda się i pyta pierwszego przechodnia: – Co pan sądzi o Żydach? – Są wspaniałym narodem, genialnymi ludźmi – odpowiada zapytany. Żyd podszedł więc do drugiej osoby: – Co pan sądzi o Izraelu? – To wspaniałe państwo, piękne krajobrazy – odparł przechodzień. Zrezygnowany Żyd zaczepia kolejnego, który odpowiada: – Państwo Izrael powinno zniknąć z powierzchni Ziemi, a Żydów nienawidzę. Żyd uśmiechnął się i odparł mu: – Może mi pan popilnować walizek?

Bartosz Wieliński, były korespondent "Gazety Wyborczej" w Niemczech, a obecnie komentator tego dziennika, mówi nam o pozycji Grassa u naszych zachodnich sąsiadów: – Jest to postać sztandarowa Niemiec. Brał udział w dyskusji o przeszłości kraju, stosunkach z Polską, uchodzi za niemieckie sumienie. Napomina Niemców i pokazuje im kierunek. Jest postacią pomnikową i nie sądzę, że ten wiersz go zrzuci z cokołu.

Czy jednak zachowanie gdańskich Żydów, gdy rozpatrujemy sam wiersz "Co musi zostać powiedziane", jest odpowiednie, czy dziwne? – To jest szalone zachowanie. Chociaż nie zgadzam się z tym wierszem i uważam, że Grass strzelił kulą w płot, to jednak odbieram to tak, że przewodniczący gdańskiej gminy żydowskiej, chciał się załapać na fali nagonki na Grassa i wpisać w przekaz medialny. Ale przekroczono tu granicę absurdu. Skala krytyki prowadzona przez żydowskie środowiska w Niemczech i władze Izraela, jest także przesadzona – tłumaczy Wieliński.

Na koniec dziennikarz "Gazety" opowiada: – Wydawało się, że wizerunek Grassa ucierpi poważnie na tej aferze, ale uratowali go krytycy, szczególnie politycy, którzy wyciągnęli zbyt potężne działa. Bo można powiedzieć wiele o Grassie, ale nie można mu przypisywać antysemityzmu i uderzać jak maczugą epizodem z wojny.

Grass przyszedł na świat w stolicy Kaszub (która nazywała się wtedy Freie Stadt Danzig) z matki Kaszubki i ojca Niemca. Wychował się w dzielnicy Langfuhr, czyli dzisiejszym Wrzeszczu, a mieszkał przy Lelewela 13 (wtedy Labesweg 13).

Znany jest w Polsce i na świecie z powieści "Blaszany bębenek", która razem z "Kotem i myszą" oraz "Psimi latami", jest trylogią, której akcja jest umiejscowiona w Gdańsku. Między innymi za te dzieła nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska, oraz doktorat honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego.