Konflikt pomiędzy sunnitami a szyitami jest niezwykle zaostrzony, na co dzień powoduje śmierć wielu ludzi, wyznawców tej samej religii – Islamu. Aktualnie około 88% wszystkich muzułmanów stanowią sunnici, natomiast blisko 12% uznawanych jest za szyitów. W dzisiejszych czasach zdecydowana większość szyitów zamieszkuje głównie Iran, Azerbejdżan, Bahrajn, Liban oraz Irak. Natomiast niemal cała ludzkość sunnicka żyje na terenie położonym mniej więcej od Egiptu (wraz z większością Afryki północnej) aż po Indie. Genezy konfliktu pomiędzy sunnitami a szyitami należy szukać w I wieku naszej ery, a dokładnie po roku 632 – data śmierci Proroka, wysłannika bożego – Mahometa. Mahomet po swojej śmierci nie pozostawił żadnych instrukcji kto miałby zostać jego następcą, ani w jaki sposób dokonać jego wyboru. Spór pomiędzy muzułmanami rozpoczął się w momencie, w którym należało podjąć decyzję kto będzie zarządzał nową wspólnotą wyznawców Islamu.

REKLAMA
Kto następcą Mahometa?
Wybór następcy Proroka Mahometa zrodził konflikt, na mocy którego wykształciły się dwie przeciwstawne grupy reprezentujące inny pogląd na temat wyłonienia nowego przywódcy. Podczas gdy zięć i kuzyn Mahometa, Ali Ibn Abi Taliba, wraz z resztą rodziny grzebali ciało zmarłego Proroka, duża część społeczeństwa muzułmańskiego zebrała się w Medynie, gdzie wybrała Abu Bakra na następce Mahometa i przedstawiciela nowo powstałej ummy (arabskie słowo oznaczające wspólnotę, naród). Abu Bakr otrzymał tytuł „chalifat rasul Allah”, czyli następcy Proroka Boga. Od „chalifat rasul Allah” pochodzi znany dziś tytuł „kalif”. Muzułmanie, którzy głosowali i wybrali Abu Bakra nazywani są sunnitami („sunni” – słowo pochodzące od arabskiego terminu „ahl as-sunna wa-al- dżama’a”, czyli ludzie sunny Proroka i większości).
Przeciwny pogląd w stosunku do sunnitów wyrażała tzw. Partia Alego („szi’at” Ali), nazywana szyitami. Uważali, że następcą Proroka Mahometa powinien być Ali Ibn Abi Taliba i to wokół niego stworzyli pierwsze ugrupowania szyizmu. Ich zdaniem kalifami miały być osoby przede wszystkim spokrewnione z Mahometem, dlatego też całkowicie popierali kuzyna i zięcia Proroka, Alego.
Ali Ibn Abi Talib w żaden sposób nie sprzeciwiał się rządom nowo wybranego kalifa – Abu Bakra. Przez cały czas starał się utrzymywać z nim stałą współpracę, podobnie jak z jego dwoma następcami - Umarem oraz Usmanem. Po rządach trzech kalifów (szyci uważali, że nielegalnie przywłaszczali sobie prawo do władzy) na czele społeczności muzułmańskiej stanął Ali (dopiero od Alego szyci rozpoczynali oficjalną kolejność panowania kalifów). Szyci za wyrażane poglądy byli bardzo mocno prześladowani przez sunnitów, którzy uważali, że każdy dotychczasowy kalif był sobie równy, a ewentualne pokrewieństwo z Prorokiem Mahometem nie ma znaczenia.
Kalif, czyli kto?
Drugim punktem sporu pomiędzy sunnitami a szyitami są również kwalifikacje jakie powinien posiadać następca Proroka. Według sunnitów głównymi zadaniami kalifa jest stanie na straży bezpieczeństwa i pokoju, ochrona granic Islamu oraz wyznaczanie i wybieranie sędziów. Szyici dodawali do tej definicji obowiązkową znajomość prawa muzułmańskiego, treści Koranu oraz nauk Proroka Mahometa. Kalif więc nie mógł być wybierany przez społeczeństwo, lecz miał wskazać go Prorok poprzez Boży rozkaz. Szyici uważają, że Ali Ibn Abi Talib otrzymał od Mahometa inwestyturę podczas powrotu do Medyny po odbyciu pielgrzymki do Mekki. Tym samym, szyci uznają Alego za pierwszego imama, czyli osobę, która nosi w sobie światło Mahometa, moc inicjacji oraz wiedzę, zarówno ezoteryczną, jak i egzoteryczną.
Co dalej?
Sunnitów i szyitów dzieli obecnie głównie polityka i historia, a obie grupy wielokrotnie nazywały siebie heretykami i nieraz próbowały się nawzajem nawracać siłą na „właściwą” stronę wiary. Dodatkowym aspektem, mającym znaczący wpływ na relacje pomiędzy dwoma grupami, jest chęć panowania w świecie muzułmańskim, czego przykładem mogą być działania takich państw jak Iran, czy Arabia Saudyjska. Pomimo, iż sunnitów jest prawie dziewięciokrotnie więcej trudno upatrywać rychłego zakończenia konfliktu. Można wręcz postawić tezę, że stosunki pomiędzy krajami, w których dominuje szyizm, a tymi zdominowanymi przez sunnitów regularnie się pogarszają i nie widać perspektyw na szybkie zażegnanie sporu.
logo
Mapa ukazująca występowanie szyitów i sunnitów. http://iranprimer.usip.org
Żródła:
1. „Nie ma Boga oprócz Allaha” - Reza Aslan
2. „Istota islamu” - Seyyed Hossein Nasr
Follow @wieckowskiadam