Tendinopatia ścięgna Achillesa wśród biegaczy. Brzmi groźnie, ale to da się wyleczyć.

Dochodzi do sumowania się mikrourazów i sytuacji, w której ścięgno, ze względu na brak czasu, nie może ulec samoistnej regeneracji. Ponadto, wśród innych czynników ryzyka wymienia się gwałtowny wzrost aktywności fizycznej, wiek (starzenie się organizmu), dysbalans mięśniowy, zmniejszona elastyczność tkanki mięśniowo-ścięgnistej, niedostateczne przygotowanie fizyczne i motoryczne, nieprawidłowa biomechanika (nadmierna pronacja stopy), zmiana nawierzchni i/lub obuwia.

Część pacjentów udaję się wyleczyć tradycyjnym leczeniem zachowawczym (protokół PRICE: ochrona, odpoczynek, krioterapia, kompresja i elewacja), jednak u zdecydowanej większości, tego typu leczenie daje krótkotrwałą ulgę lub nie pomaga wcale a tendinopatia przybiera charakter przewlekły.

Co więc robić?! Badania naukowe pokazują, że tradycyjne postępowanie lecznicze powinno być uzupełnione o trening ekscentryczny mięśnia trójgłowego łydki. W połowie lat 90., Dr Alfredson poprosił swojego szefa o zoperowanie ścięgna zajętego wtedy - omawianą w tym artykule – tendinopatią. Niestety, według szefa problem nie był zbyt poważny a klinika nie mogła sobie pozwolić na urlop chorobowy dr Alfredsona. Sfrustrowany doktor, postanowił pogorszyć swój stan poprzez serie bolesnych ćwiczeń mięśnia trójgłowego łydki, ale ku jego zdziwieniu, jego stan uległ poprawie. Tak powstał protokół Alfredsona, zawierający ćwiczenia ekscentryczne łydki, uważany obecnie za jedną z najbardziej skutecznych metod postępowanie leczniczego w przypadku tendinopatii ścięgna Achillesa.

Protokół Alfredsona to seria ćwiczeń ekscentrycznych mięśnia trójgłowego łydki wykonywana dwa razy dziennie w trzech seriach po 15 powtórzeń, siedem dni w tygodniu przez okres 12 tygodni. Ćwiczenie polega na wspięciu się na palce obu stóp (na stepperze) a następnie powolne opuszczanie pięty - kończyny zajętej - do podłoża (u pacjentów z tendinopatią zlokalizowaną bliżej guza piętowego, nie zaleca się obniżanie pięty poniżej poziomu stopy). Ponadto, ćwiczenie wykonuje się w dwóch ustawieniach stawu kolanowego tj. w pełnym wyproście oraz w zgięciu 45°. Nieodłącznym elementem ćwiczeń powinien być dyskomfort/lekki ból w obrębie ścięgna. W przypadku, gdy potrafimy wykonać trening bezbólowo, należy dodać obciążenie (np plecak 20kg), aby dyskomfort powrócił. Błędem jest zbyt wczesne zaprzestanie programu leczenia. Kluczem jest tutaj regularność, systematyczność i wytrwałość. W między czasie, zaleca się wprowadzenie do programu, treningu motorycznego, proprioceptywnego i pliometrycznego skupiającego się na poprawie siły, wytrzymałości i elastyczności mięśniowej, gibkości, zwinności i szybkości, centralnej stabilności oraz równowagi i balansu. Inne, powszechnie stosowane metody leczenia to: ortezy korygujące ustawienie stopy, fala uderzeniowa (SWT), czynnik wzrostu (PRP) czy nawet leczenie chirurgiczne.

Oczywiście najważniejsza jest profilaktyka, dlatego też, w naszej klinice stworzyliśmy „Program dla biegacza” składający się z treningu funkcjonalnego wykorzystującego w/w elementy treningu motorycznego, pliometrycznego i proprioceptywnego. Program został oparty o doświadczenia naszych terapeutów oraz najnowsze podstawy teoretyczne i naukowe (Evidence - Based Medicine). Skutecznie może być stosowany w innych częstych zespołach przeciążeniowych wśród biegaczy (skupimy się na nich w następnych artykułach) takich jak: zespół rzepkowo – udowy, problemy z rozcięgnem podeszwowym, bóle piszczeli, zespół pasma biodrowo – piszczelowego czy zmiany przeciążeniowe więzadła rzepki.

Współpraca przy tworzeniu tekstu mgr Tomasz Cudejko.