Ranking największych „szkodników” rządów PIS

By nie było wątpliwości, nie aspiruję do zbudowania pełnego katalogu tychże kryteriów, a raczej do opisania możliwych ścieżek poszukiwania, tak by określony wybór miał silniejszą podstawę i nie opierał się o czysto subiektywne odczucia.

- Załóżmy, że za najważniejsze kryterium „szkodnictwa” uznamy grożący wyrok w postepowaniu sądowym. Tu mamy dwie możliwości - wyrok przed sądem powszechnym lub Trybunałem Stanu (najbardziej prawdopodobny zarzut deliktu konstytucyjnego). Orzeczenia TS nie podlegają uchyleniom, a osoby skazane nie mogą oczekiwać na ewentualny akt łaski Prezydenta RP. Poza tym, w zakresie naruszenia Konstytucji, kary mogą być uznane za mało dotkliwe (pozbawienie odznaczeń, mandatu poselskiego do 10 lat, danego stanowiska). W zakresie przestępstw kryminalnych czy gospodarczych, zgodnie z kk. Tu ewentualna lista kandydatów byłaby dość długa i ciężko by tu wskazać lidera. W obu przypadkach ogromna konkurencja, a w niej sami wielcy.
- Załóżmy, że kluczowym kryterium będzie skutek decyzji lub zaniechania - np. śmierć obywatela. Z pewnością – 100 000 zmarłych z powodu Covid-19, będzie faktem trudnym do przebicia. W zaledwie dwa lata tak gigantyczny dramat wielu rodzin jest bez precedensu, zwłaszcza jeśli porównamy te dane z sytuacją w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Jeśli nałoży się na niego afery respiratorowe, maseczkowe, czy np. kosztów budowy na „łapu-capu” szpitali tymczasowych (rekordowe 100 mln we Wrocławiu), lista nazwisk powstała według tego kryterium będzie krótka, ale zrobi wrażenie.

- Kolejne kryterium to wielkość szkody w kluczowym obszarze. Np. bezpieczeństwa. Pomocnymi kryteriami mogą być np. nieodwracalność, długotrwałość skutków i ciężar gatunkowy. Tu szkodników znajdziemy nie tak wielu, ale za to jakich! Dewastacja służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, jakość dyplomacji, stosunki z sąsiadami. Jeśli do tego dodamy konkretne afery, np. włamanie do siedziby konkretnego, kluczowego partnera, wywóz dokumentów z BBN, ich kopiowanie, zaniechanie w nabyciu kluczowych elementów uzbrojenia (Caracale), politykę kadrową (np. w PGZ), koszty (przede wszystkim niematerialne) smoleńskiego śledztwa, to szansa na mocnego i spektakularnego lidera rośnie.
- Można też przyjąć, że ważnym kryterium są szkody niematerialne, ale kluczowe dla kondycji społecznej, a zwłaszcza perspektyw młodego pokolenia. Tutaj duet A. Zalewska – P. Czarnek jest naturalnym liderem. Szkody w oświacie, szkolnictwie wyższym wprawdzie „nie bolą fizycznie” i są trudno policzalne, ale odkładane na dekadę są najbardziej druzgocące z punktu widzenia naszych szans rozwojowych. Już w roku 2022, zgodnie z potwierdzeniem jednego z dyrektorów departamentu Ministerstwa Edukacji i Nauki luka w potrzebach finansowych wyłącznie dla szkolnictwa wyższego i nauki wyniesie blisko 8 mld zł. To dramatyczny rok zwłaszcza dla młodszych pracowników nauki. O skutkach, tych niematerialnych, ale wymiernych – strach myśleć…

- Piątym, proponowanym kryterium będą przede wszystkim szkody materialne. Te policzalne i dające się stopniować. Tu warto pokusić się przynajmniej o kilka konkretnych przykładów. O ile koszty decyzji o np. organizacji tzw. wyborów kopertowych to straty rzędu kilkudziesięciu milionów, o tyle budowa i rozbiórka elektrowni węglowej w Ostrołęce (słynnych dwóch wieży PIS) to nie tylko stracone miliardy (niegospodarność w czystej postaci), ale także symbolika dużo większej beztroski w polityce energetycznej państwa! To swoistego rodzaju zbrodnia! Obecny wzrost cen prądu jest efektem nie tylko rozmaitych zaniedbań, ale także konkretnych decyzji rządu (blokada na ponad trzy lata realizacji elektrowni wiatrowych). Następny przykład - swoista „perełka” w omawianym kryterium to wydane ze Skarbu Państwa kilkaset milionów złotych na zakup kolekcji Czartoryskich (choć przecież przynależała ona do narodu jako dar od księżnej Izabeli Czartoryskiej), po absolutnie nagannych zmianach w statucie Fundacji Książąt Czartoryskich. Do wymienionych przykładów można dorzucić także wymierne straty (przy braku wciąż środków z UE), które przynoszą Polsce naliczane kary za np. nadal działającą Izbę Dyscyplinarną czy spór o Kopalnię Turów.

- Gdy załóżmy, że kondycja samego Narodu jest kluczowa, pojawi nam się kolejne kryterium. Skłócenie społeczeństwa, wewnętrzne podziały, dominacja w przestrzeni państwa rozmaitych kłamstw to efekt pracy konkretnych osób i instytucji, takich jak np. TVP. Pozbawianie praw do obiektywnych, rzetelnych informacji, sposób traktowania dziennikarzy (nie myślę tu o funkcjonariuszach partyjnych) ogłupianie własnych obywateli, schlebianie niskim instynktom, gustom, dewastowanie elit ma swoje konkretne konsekwencje. Do przykładów, w tym punkcie, dopisałbym aborcję. Niezwykle ważną kwestię, mającą ogromne znaczenie dla kondycji państwa. Sposób potraktowania kobiet w Polsce, ich praw, a przede wszystkim nieliczenie się z postępem medycyny (badania prenatalne) są niewybaczalne i nie mogą być w tym katalogu pominięte czy też zapomniane.

- Szkody dla środowiska naturalnego. Kryterium niezwykle ważne. Kwestie zmian klimatu związane są z globalnymi wyzwaniami, a kluczowe zadania należą do państw całego świata. Także do nas. Ponosimy więc swoją cząstkę odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego i za decyzje dot. np. wycinki Puszczy Białowieskiej, wykorzystania środków z handlu CO2 czy zaniechań w samej transformacji energetycznej. Odpowiedzialność łatwo można przypisać tu konkretnym postaciom.

- Dewastacja instytucji państwa. Kryterium rozległe, ale posiadające konkretnych winnych i odpowiedzialnych za stan rzeczy. W tej sytuacji ocena pracy TS powinna być prosta, a odpowiedzialność opozycji za rozliczenia nie powinna budzić wątpliwości. Mam świadomość, że społeczeństwo wciąż nie dostrzega wagi roli TK, KRS, SN, jakości korpusu służby cywilnej, ale odłożone w czasie skutki dewastacji instytucji państwa dotkną wszystkich. Szybkość oraz jakość zapadających orzeczeń np. w sprawach gospodarczych przekłada się wprost na kondycję państwa. Dewastacja pozycji Sejmu to kolejny element ją osłabiający. Do niechlubnej historii Sejmu przejdzie nie tylko sposób procedowania, blokowania debat, największa „zamrażarka” legislacyjna, ale także konkretne aktywności, pozostające w określonej odpowiedzialności (uchwalanie budżetu w sali kolumnowej, opieszałość w reagowaniu na pandemię, łamanie regulaminów i procedur). Tu także można dopisać stosunek rządu do wszystkich szczebli samorządu terytorialnego i skutki osłabiania tego fragmentu administracji publicznej.