Wałbrzych - zaścianek i największy skansen w Polsce

Wpatrzony w jezdnię niczym stereotypowa kobieta w podeszłym wieku za kółkiem. Co chwilę muszę uciekać, omijać, odbijać kierownicę w ostatniej chwili. Mimo, że jeżdżę tą trasą dosyć często nie jestem w stanie zapamiętać każdego monstrum, każdej przeszkody na jezdni. Tym bardziej, że ich przybywa z każdym dniem. Śmiem twierdzić, że z każdą godziną. Inwazja się poszerza cały czas. Mimo to staram się zachować zimną krew, trzymam mocno „wodze” w rękach, starając się ich nie wypuścić co nie jest łatwe. W myślach powtarzam sobie, że już blisko, że już niedługo, ale słyszę odpowiedź: „tak blisko, a tak daleko”. Nie poddaję się, widzę wreszcie pierwszą latarnię w czeluściach ciemności. Miasto – jeśli w ogóle tak można nazwać to miejsce – wygląda na opustoszałe. Witryny sklepowe pozamykane, ciemne. Gdyby nie kilku potykających się meneli, zaczepianych przez łysych przedstawicieli młodego pokolenia pomyślałbym, że nie ma tu żywej duszy. W pewnym momencie widząc jak mniemam pierwszy od godziny przejeżdżający samochód obie strony sporu, jak jeden mąż odprowadzili wzrokiem moje auto. Z sercem na ramieniu podjeżdżam pod miejsce postojowe. Ciągle pamiętam o siekierce, która spoczywa w bagażniku w razie niebezpieczeństwa. Tylko pytania pozostaje jedno: „czy zdążę ją wyciągnąć?”. Mówiąc sobie „raz się żyje” postanawiam wyjść z auta, w którym czuję się niczym płód w łonie matki. Najbezpieczniej. Szybkim krokiem, na pewno z większą prędkością niż chwile wcześniej autem przemierzam zaciemnione uliczki i bramy, by po niespełna 5 minutach znaleźć się w miejscu docelowym.

To bynajmniej nie jest wstęp do książki z gatunku mrocznego, surrealistycznego thrillera. W żadnym wypadku. Jest to opis – z całego serca gwarantuję, że najdelikatniejszy i najłagodniejszy jaki się da – jednego z moich częstych wyjazdów do Wałbrzycha. Jeśli zatem chcecie zobaczyć największy i najbardziej realistyczny skansen w tym kraju, przenieść się co najmniej kilkadziesiąt – a w niektórych dzielnicach kilkaset – lat wstecz, to polecam z całą odpowiedzialnością miasto – kiedyś na prawach powiatu – Wałbrzych.

Na jakiej podstawie można mieć nadzieję, że miasto się rozwinie, że będzie to wyglądało o wiele lepiej, kiedy idąc do parku – w mieście mającym w herbie drzewo (na marginesie to drzewo jest główną „postacią” herbu)! – spotykamy powalone ławki. Ba, powalone resztki ławek, bo ławkami tego nie można nazwać. Metalowe konstrukcje zabrane przez emanujących wszystkimi zapachami świata złomiarzy, którzy wymieniają je na buteleczkę magicznego soku z gumi-jagód, tylko po to, by przez kilka godzin poczuć się lepiej, następnie odpocząć i nabrać sił to kolejnych zbiorów, tym razem polowanie na wnętrzności latarni, wyciągają kable ile się da – miedź jest w cenie na skupie. Panowie dbają dzięki temu o nastrój dla młodych, zakochanych par, by Ci mieli ciemno i miło podczas wieczornych spacerów po parku. To trzeba im przyznać – są romantyczni. O zgrozo! Skoro nie da się pójść do parku (może wyolbrzymiam? Może jestem tchórzem i nazbyt panikuję?) wybierzmy się zatem do „miasta”. Tak duże miasto, liczące przecież ponad 120 tysięcy powinno mieć miejsca gdzie Ci mieszkańcy – oprócz wspomnianych kloszardów – mogą się rozerwać „wieczorami”. Nie przypadkowo postawiony został cudzysłów. Z moich obserwacji wynika – co jest bardzo niepokojące, przynajmniej dla mnie – że miasto Wałbrzych znajduje się w zupełnie innej strefie czasowej. Dla miasta godzina 19 to wieczór, kiedy to ulice świecą – zamiast latarniami – pustkami. O godzinie 22 natomiast nieliczne kluby w ścisłym centrum miasta są już pozamykane na trzy zamki, z dbałości o bezpieczeństwo – ma się rozumieć. No cóż, pozostaje nam tylko wrócić do domu, ale i to nie jest łatwe. Znaleźć taksówkę w centrum miasta (przed godz. 23!) graniczy niemal z cudem, jeśli zatem nie mamy zapisanego numeru, bądź malowniczej wizytówki – nic z tego, wracamy na piechotkę. Pozwiedzamy rankiem.

Po wschodzie słońca jednak nie wygląda to o wiele lepiej, siadając na rower, chcąc przemierzyć miasto (po ulicach którego nie tak dawno jeszcze rozgrywane były wyścigi kolarskie) na dwóch kółkach spotykam się z nieoczekiwaną przeszkodą – po czym mam jechać? Brak wydzielonych pasów dla rowerzystów, może akurat w tym temacie mam wygórowane żądania, bo mam skażone poglądy ścieżkami rowerowymi Wrocławia. Chwila, chwila – przecież Wrocław leży 75km stąd! Czemu więc tutaj nie może być tak dogodnych warunków dla rowerzystów?! Spróbujmy więc komunikacji miejskiej, poszedłszy do kiosku po bilety, spytałem o dostępność przewodników turystycznych, na co skądinąd sympatyczna Pani z kiosku z ironicznym uśmiechem odpowiedziała: „a co Pan chce w tym mieście oglądać?” „Właśnie chcę się tego dowiedzieć z przewodnika” – odrzekłem. Pani z jeszcze szerszym uśmiechem odpowiedziała: „za bilecik 2,40zł, przewodników brak”. „No trudno” – powiedziałem do siebie i poszedłem na przystanek, tam spytałem jak dojechać do jakiejś starej, zabytkowej kopalni, bo co jak co, ale takie miejsce w Wałbrzychu być musi. Dowiedziałem się, że w mieście są tylko ruiny kopalni, brak możliwości zwiedzania, brak podejścia. Nie skorzystałem z rady przechodnia i nie udałem się, jak mi sarkastycznie doradził – zwiedzać dzielnicę „Biały Kamień”, bo o niej już niejedno słyszałem, ani na składowisko niebezpiecznych odpadów – powdychać dwutlenku w centrum miasta, jak to doradził ów przechodzień.