Wierzący ateiści. 7 najciekawszych religii bez boga

Poznajcie mój subiektywny popreligioznawczy wybór siedmiu najciekawszych religii bez boga:

Satanizm laveyański – satanizm ateistyczny – to ruch zainicjowany przez Antona Szandora LaVeya, twórcę „Biblii Szatana”. Mimo tego, że istnieje nawet oficjalny Kościół Szatana, zbiór rytuałów, czy hierarchia kościelna, satanizm laveyański jest raczej systemem filozoficznym. Korzysta z chrześcijańskiej symboliki Szatana, która jest dla „wyznawców” alegorią przeciwnika ograniczeń religijnych i kulturowych.

„Czczenie Szatana” to dla satanistów ateistycznych jedynie metafora podążania pewną ścieżką życiową, którą z grubsza można by opisać jako życie pełnią życia i zaspokajanie wszystkich swoich potrzeb. Ale sataniści mają też swoje ograniczenia. To bardzo prosta i mądra zasada, przypominająca uproszczony do bólu imperatyw kategoryczny Immanuela Kanta, którą chyba najbardziej ciekawie opisał Zachariah Chafee, amerykański filozof prawa: „Twoje prawo do wywijania pięściami, kończy się tam, gdzie zaczyna się nos drugiego człowieka”.

Warto także wspomnieć, że nawet tak prosta religia jak satanizm laveyański nie obyła się bez schizmy. W 1975 roku Michale Aquino utworzył rozłamową Świątynię Seta. Setianizm łączy hedonistyczną filozofię LaVeya z autentyczną wiarą w magię i osobowego Szatana, którego – jak sama nazwa wskazuje – czczą pod imieniem Set.

Jak wspomniałem na początku, jednym z ich głównych zadań jest wybudowanie ambasady dla istot pozaziemskich, które w dniach ostatnich przybędą i oficjalnie się ujawnią. Problemem raelian jest ich symbol – swastyka wpisana w Gwiazdę Dawida – która doprowadziła do tego, że Izrael nie pozwolił im umieścić kosmicznej ambasady na swoich ziemiach, gdzie chcieli ją zbudować.

Raelianizm to szczególnie dziwna religia. Choć niemal wszystkie zasady ich filozofii to racjonalistyczne, humanistyczne i sekularne wartości, to doczepiona do tego irracjonalna wiara w creatio ex ufoludkum stawia ich w jednym szeregu z innymi dziwnymi religiami jak scjentologia, należąca również do szerokiej kategorii religii UFO, z których wiele także jest religiami bez bogów.

Ich zasady są proste: bądź dobry dla innych, wszyscy są sobie równi, poszukuj siebie, szanuj nawet te opinie, z którymi się nie zgadzasz. Wszystkie kwestie boga, życia po życiu, sensu istnienia etc. są pozostawione do rozstrzygnięcia wiernym Kościoła. Unitariańscy uniwersaliści mają swoje msze, ale nawet one odzwierciedlają ducha tej religii. Spotykają się w niedziele, jest kazanie, są śpiewy, ale nie ma sztywnej ramy – wstajesz, siadasz, klękasz, wstajesz, siadasz itd.

Ze względu na wielką otwartość uniwersalizmu unitariańskiego wierni tej religii i sam Kościół od zawsze są w liberalnej awangardzie. Od początku otwarcie walczyli o zakończenie segregacji rasowej w USA. Dziś to oni często udzielają pierwszych ślubów w stanach, które przyjmują prawo o zrównaniu związków hetero- i homoseksualnych.

Wyznawca New Age to często poli- czy panteista, jednakże wielu z nich to także ateiści. Jak to się składa do kupy? Duchowość New Age jest dla wielu wyznawców raczej czymś do przeżywania niż określania w słowach. Dlatego ta religia – jeśli w ogóle tak ją można nazwać – nie zawsze przywołuje pojęcie bóstwa.

Pisząc o New Age warto też na marginesie wspomnieć o zwykłych zabobonnych ateistach. Nie jest prawdą, że każdy ateista jest zatwardziałym materialistą. Wśród klasycznych ateistów znajdziemy też takich, którzy z lubością wczytują się w horoskopy czy nawet chodzą do wróżek. Jak godzą to ze swoim brakiem wiary w bóstwa? Niestety na to pytanie najczęściej sami nie potrafią odpowiedzieć…

Podobnie dzieje się wśród katolików. Przywiązanie do tradycji, czy rytuałów – na przykład rytuałów przejścia takich jak chrzest, komunia, ślub czy pogrzeb – nie pozwala wielu ateistom na pełne oderwanie się od religii.

Z grubsza rzecz ujmując buddyzm opiera się na zasadach, które moglibyśmy przełożyć na nasze jako „miłość bliźniego” (i nie chodzi tu koniecznie tylko o ludzi) i samodoskonalenie duchowe. Chociaż sam Siddhartha Gautama, założyciel religii, jest czczony pod postacią pięknych rzeźb porozrzucanych po całej Azji i nie tylko, to jednak nie jest uznawany za bóstwo. „Budda” oznacza nie boskiego mesjasza, a ludzkiego „przebudzonego”, który wyrwał się z koła życia. Jest tym samym jakby odwróceniem Jezusa, boga, który zstąpił do ludzkiej formy. Tutaj ciekawym tropem, choć prawdopodobnie mającym mało wspólnego z rzeczywistością, jest doszukiwanie się w naukach Nazarejczyka inspiracji buddyzmem właśnie.

Obecnie buddyzm nie kwitnie tylko w Azji. Budda Dharma – nauki Buddy – są co raz bardziej popularne na Zachodzie, gdzie przybywają nie tylko razem z wygnanymi tybetańskimi mnichami, ale także razem z modą na orientalizm i równie łatwo przyswajalną jak poranne musli yuppiesów – papkę religijną.

Buddyzm to najliczniejsza z opisywanych tu przeze mnie religii. Liczebność wiernych szacuje się na blisko czterysta milionów wiernych co daje buddyzmowi piąte miejsce po chrześcijaństwie, islamie, hinduizmie i tradycyjnych chińskich wierzeniach

Najbardziej radykalne głosy (m.in. Thomasa J. J. Altizera) postulowały niezwykle romantyczną wizję realnej, fizycznej śmierci boga w postaci Jezusa Chrystusa na krzyżu. Kontrowersyjna okładka i temat artykułu dały „Time’owi” fenomenalne wyniki sprzedaży, a Stanom Zjednoczonym – ciekawą dyskusję teologiczną. Nie zrodziła ona bezpośrednio żadnego ruchu religijnego pozostając w sferze akademickiej, ale zainspirowała na pewno wielu Amerykanów. Swoją drogą wyobraźcie sobie taką debatę w dzisiejszych polskich tygodnikach opinii...

Obok filozofów ruchu martwego boga, pojawiają się też myśliciele podpisujący się pod pojęciem post-teizmu. Zbiorczo można określić je jako wygaśnięcie potrzeby istnienia boga. Oczywiście idee te wywodzą się ze sławnego zdania „Gott ist tot” – "Bóg umarł" XIX-wiecznego niemieckiego filozofa Friedricha Wilhelma Nietschego.