Najmniejsza i najstarsza armia świata, stoi na straży głowy Kościoła już od XVI wieku. Gwardia Szwajcarska.

Historia Gwardii Szwajcarskiej sięga początku XVI wieku. Wtedy też papież Juliusz II zlecił sprowadzenie 150 najemników ze Szwajcarii do Rzymu. Już wtedy szwajcarscy najemnicy słynęli ze swego poświęcenia, skuteczności, zdyscyplinowania, odwagi oraz wierności. Cel ich wizyty w Watykanie był jeden - ochrona głowy Kościoła. Żołnierze zawitali w Rzymie 22 stycznia 1506 roku. W tych czasach posiadanie szwajcarskich najemników było bardzo popularne, żeby nie powiedzieć modne. Z ich usług korzystali władcy Hiszpanii, Italii czy Niemiec.

Na swój historyczny debiut szwajcarzy musieli czekać ponad 20 lat. W 1527 roku trwała wojna pomiędzy Francją a Niemcami. Karol V atakował króla Francji, Franciszka I. Panujący wtedy papież, Klemens VII, też zajął swoje stanowisko w konflikcie, opowiadając się po stronie Francji. Karol V czuł ogromny gniew do papieża, który stanął przeciwko niemu. Konsekwencją tego był atak na Rzym. Niemieccy żołnierze u boku Hiszpańskich piechurów najechali Rzym 6 maja 1527 roku. Szwajcarscy gwardziści udowodnili swój heroizm. 189 żołnierzy broniło Watykanu w nierównej walce z dziesięcioma tysiącami wojowników Karola V. Szwajcarzy, pod wodzą kapitana Rousta z Zurychu ginęli na stopniach Bazyliki Świętego Piotra, oraz przed jej głównym ołtarzem. Wojska niemieckie zwyciężyły. Armia Karola, pozbawiona wyższych dowódców, rozpoczęła barbarzyńskie plądrowanie Wiecznego Miasta. Wydarzenie to znane jest w dziejach historii jako Sacco di Roma. Najeźdźcy rabowali domy, kościoły, pałace, a nawet groby poprzedników Klemensa VII. Bitwę w obronie Rzymu przeżyło 42 gwardzistów pełniących służbę w Pałacu Apostolskim. To dzięki nim papież zdołał uciec przez tajne podziemne tunele, zwane passetto, które prowadziły z koszar Gwardii Szwajcarskiej wprost do ufortyfikowanego Zamku Anioła. Oblężenie trwało miesiąc, po czym zamek skapitulował. Jednym z warunków owej kapitulacji było rozwiązanie Gwardii Szwajcarskiej. 5 czerwca papież został pojmany i osadzony w więzieniu. Pół roku później, w grudniu, został uwolniony, dzięki obietnicy zapłacenia dużego odszkodowania. Jednym z warunków postawionych przez niemieckiego władcę była rekrutacja niemieckich lancknechtów, którzy mieli zastąpić Szwajcarów. Papież zyskał wolność, jednak Rzym został zniszczony. Klemens VII musiał zamieszkać w Orvieto oraz w Viterbo. W tym czasie Karol V usilnie próbował przekonać papieża do zwołania soboru, celem przerwania herezji. Ostateczny pokój między nimi został podpisany w czerwcu 1529 roku. Rok później Klemens VII koronował Karola V na cesarza.

Wieczne Miasto długo nie widziało papieża. Ten jednak wrócił do niego dwa lata po walkach z Niemcami. Wówczas to mieszkańcy sami prosili papieża, by przywrócił Gwardię Szwajcarską. Uczynił to papież Paweł III w 1548 roku.

Papież Jan Paweł II powiedział kiedyś, że Watykan jest najbardziej zmilitaryzowanym państwem na świecie, a to dlatego, że 11% jego ludności to żołnierze. Aby dostać się do tej niewątpliwie wyjątkowej jednostki, trzeba spełniać następujące wymagania: posiadać szwajcarskie obywatelstwo, mieć 21-35 lat, być praktykującym katolikiem, kawalerem, mieć min. 174 cm. wzrostu oraz uregulowany stosunek do służby wojskowej. Gwardzista na czas służby dostaje watykańskie obywatelstwo, które jest jednym z najtrudniejszych obywatelstw do zdobycia. Obecnie Gwardia Szwajcarska liczy 110 żołnierzy, w tym: oficerów, podoficerów, halabardników oraz dwóch doboszy. Dowódcą gwardii jest pułkownik Elmar Theodor Mäder. Patronem najmniejszej armii świata jest święty Sebastian, a ich hasłem: "Tapfer und Treu" (pol. "Dzielny i Wierny"). Święto Gwardii Szwajcarskiej jest obchodzone 6 maja, na pamiątek jedynej, ale jakże krwawej bitwy stoczonej przez watykańskie wojsko.