Wielkie słowo na wyjątkowy czas

W europejskiej tradycji demokratycznej wolność nierozerwalnie wiąże się z odpowiedzialnością. Prawa wiążą się zawsze z obowiązkami, o czym dzisiaj nie wszyscy chcą pamiętać. A więc wolności obywatelskie, możliwość decydowania o przyszłości kraju, wpływ na życie publiczne – to wszystko może być wykorzystane dobrze tylko przy poczuciu odpowiedzialności. Wolność słowa, fundament demokracji, nie może dobrze funkcjonować bez odpowiedzialności za słowo.
W erze mediów społecznościowych łatwo zasiać panikę, podać w świat niesprawdzone informacje, które wywołają ogromne szkody. Cenzurowanie mediów (pod płaszczykiem walki z mową nienawiści czy fake newsami) jest zaś nieskuteczne, antydemokratyczne i niecelowe. Dlatego należy zastanowić się trzy razy, zanim puści się w eter szkodliwe treści. Nieważne, czy jest się dziennikarzem, czy anonimowym użytkownikiem sieci. Wszyscy jesteśmy zobowiązani do odpowiedzialności.
Czy to znaczy, że nie można krytykować? Jasne, że można. A nawet trzeba. Stan pandemii nie czyni urzędników i ustawodawcy wyłączonymi spod krytyki. Ale ta krytyka też powinna uwzględniać wyjątkowe okoliczności. Czyli dotyczyć jedynie sprawdzonych faktów, a nie pogłosek. Być dobrze uzasadniona i wolna od politycznych sympatii lub antypatii. A najważniejsze – musi służyć dobru wspólnemu. Krytykujący powinien dążyć nie do „trafienia” nielubianego polityka ale do tego, by jego uwagi odniosły pozytywny skutek.
Myślę, że z tych warunków najtrudniejszy do wykonania jest ten, który dotyczy opierania się wyłącznie na sprawdzonych informacjach. Skoro dziennikarze mają z tym problem, to co dopiero miliony Polaków. Dlatego priorytetem staje się dostarczanie rzetelnej informacji. Podawanej w odpowiedzialny sposób. Wiem, że sensacyjne tytuły gwarantują lepszą klikalność, a ta z kolei większe zyski, ale czy możemy równoważyć dobro publiczne i wpływy finansowe?
Skoro jesteśmy już przy rzetelnej informacji: wyjątkowy czas powoduje zmiany w świecie mediów. Zawieszono papierowe wydania dwóch tygodników opinii, niektóre dzienniki znacząco zmniejszyły swoją objętość, a z telewizji znikają niektóre programy. Wielka szkoda, że z TVP Polonia zdjęto codzienny program informacyjny Polonia24, który był oknem na świat dla tysięcy rodaków rozsianych po całym świecie. Informował również o działaniach naszej Fundacji „Teraz Polska”. Właśnie dziś rzetelna informacja jest tym, czego bardzo potrzebują – nie powinni być zdani na pogłoski. Miejmy nadzieję, że to tylko czasowe zawieszenie i program wróci jak najszybciej!
Już trzeba myśleć o tym, jak będzie wyglądał świat po pandemii. A także co zrobić, by był on lepszy. Również w sferze informacji. Jest ona dzisiaj nie tylko pieniądzem, lecz także niebezpieczną bronią w rękach tych, którzy usiłują nią manipulować. I trzeba wspólnie przed skutkami użycia takiej broni się zabezpieczyć.