Choroby autoimmunologiczne, czyli czemu atakujemy samych siebie?

Logo programu Świat się kręci

Według statystyk choroba autoimmunologiczna dotyka kilku procent społeczeństwa, szacuje się, że jest to od 2% do 8%. Aż 75% z chorujących osób stanowią kobiety. Jakie są objawy tej choroby? Czemu organizm atakuje sam siebie? I czy jest to choroba uleczalna? Na ten temat w studio „Świat się kręci” rozmawiali: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong (Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie), dr n. med. Irena Walecka (dermatolog, Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie) oraz Izabela Drygiel (położna, edukatorka cukrzycy). Program prowadziła Agata Młynarska, gościem dnia był Robert Janowski.

Choroby immunologiczne, schorzenia, w których zjawiska immunologiczne są przyczyną ich zapoczątkowania, a także mają decydujący wpływ na ich przebieg.
Zalicza się do nich:
1) schorzenia, w których decydujące znaczenie ma cytotoksyczne działanie przeciwciał (autoalergia, autoimmunizacja)
2) schorzenia spowodowane uczuleniem na obce dla ustroju substancje (anafilaksja).
(źródło definicji: portalwiedzy.onet.pl)

Co to jest choroba autoimmunologiczna?
W wielu sytuacjach reakcja naszego układu immunologicznego jest niezbędna, to właśnie on uruchamia systemy naprawcze jeżeli któraś komórka ulegnie zniszczeniu lub niszczy ją robiąc miejsce dla nowych. Jest to tzw. tolerancja układu immunologicznego. Zdarzają się jednak sytuacje, w których nie jesteśmy w stanie kontrolować naszego organizmu.
O chorobach autoimmunologicznych mówimy wtedy kiedy dochodzi do autoagresji, a nasz organizm zamiast nas bronić przed infekcjami, bakteriami, wirusami albo niszczyć komórki takie jak komórki rakowe popełnia błędy i zaczyna walczyć z własnymi narządami. Wynika to z zaburzeń układu odpornościowego. – tłumaczył prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong.

Goście programu fot. Piotr Jakubiak, Świat się kręci

Skąd bierze się choroba autoimmunologiczna?
Najczęściej choroby autoimmunologiczne wynikają z genetyki. Zaobserwowaliśmy, że niektóre choroby autoagresji występują częściej w rodzinach. Na pewno czynniki zakaźne – zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze. A także czynniki środowiskowe – podkreśla się rolę stresu, z tego powodu bardzo często występują zmiany skórne (…). – dr n. med. Irena Walecka.

U lekarza pierwszego kontaktu można sprawdzić predyspozycje genetyczne co do posiadania choroby autoimmunologicznej. Jest to o tyle trudna choroba, że bardzo trudna ją zdiagnozować – czasem jedynym objawem jest gorączka i ból stawów. Tę chorobę można leczyć za pomocą środków farmakologicznych, ale nigdy nie uda się jej wyleczyć do końca.

Choroby autoimmunologiczne
Do choroby dochodzi wtedy kiedy organizm się myli, czyli komórki własne zaczyna rozpoznawać jako obce. Zazwyczaj te nasze komórki nie są do końca zdrowe, zwykle ten sygnał, że pojawiło się obce ciało wynika z tego, że komórka może być chora. Np. w przypadku przeziębienia. Reakcja naszego organizmu może wymknąć się spod kontroli i wtedy zaczyna niszczyć komórki zdrowe. Może być też tak, że nasz organizm posiada komórki układu odpornościowego, które są w stanie zniszczyć każdy nasz antygen. Tylko my je kontrolujemy. – mówił prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong.

Do chorób autoimmunologicznych zalicza się m.in.:
• Zapalenie tętnicy skroniowej
• Stwardnienie rozsiane
• Zespół przewlekłego zmęczenia
• Chorobę Gravesa-Basedowa
• Chorobę Hashimoto
• Cukrzycę insulinozależną
• Reumatoidalne zapalenie stawów
• Zesztywniające zapalenie stawów
• Toczeń
• Bielactwo

Jak przyznała Agata Młynarska, prowadząca program i chorująca na jedno z powyższych schorzeń, choroba autoimmunologiczna nie jest końcem świata i da się z nią normalnie żyć.