Kilka dni temu dostałam prywatną wiadomość od osoby, która zapewnia pomoc i wsparcie dla swojego dorosłego dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym. Nie chce go ubezwłasnowolnić. W Polsce praktycznie nie ma wyjścia, bo nie istnieje tzw. system wspieranego podejmowania decyzji. A ubezwłasnowolnienie jest śmiercią cywilną. Napisała do mnie - Pani Rzecznik, co mam zrobić, nie chcę tego zrobić mojemu dziecku. Mogłam jej tylko odpowiedzieć, że dalej będziemy apelować o zmianę przepisów. W Polsce ubezwłasnowolnionych jest ok. 90 tys. osób.
REKLAMA
Ubezwłasnowolnienie polega na pozbawieniu albo ograniczeniu przez sąd zdolności do czynności prawnych osoby, która z uwagi na niepełnosprawność intelektualną lub stan psychiczny nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem. Ubezwłasnowolnienie całkowite oznacza zupełne pozbawienie danej osoby zdolności do czynności prawnych. Czynności te podejmuje zamiast niej opiekun. Warto podkreślić, że osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może samodzielnie wynająć mieszkania, sporządzić testamentu, podpisać umowy o pracy, nie może głosować, nie może wyrażać zgody na swoje leczenie. Ubezwłasnowolnienie częściowe zasadniczo polega na tym, że dana osoba może osobiście podejmować niektóre czynności prawne, zgodę na inne musi wyrazić jej kurator. Osoba częściowo ubezwłasnowolniona może np. samodzielnie decydować o kontaktach z bliskimi i zarządzać swoim wynagrodzeniem, chyba że z ważnych powodów sąd opiekuńczy postanowi inaczej. Może ona również swobodnie rozporządzać przedmiotami majątkowymi, które kurator oddał do jej swobodnego użytku.
Rzecznik Praw Obywatelskich, dr Adam Bodnar, wielokrotnie wskazywał na konieczność zniesienia instytucji ubezwłasnowolnienia. W lipcu br. poparł petycję skierowaną do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w tej sprawie. Ubezwłasnowolnienie to instytucja prawna, która powinna być już dawno zlikwidowana i zastąpiona systemem wspieranego podejmowania decyzji. Wprowadzenie takiego, nowego instrumentu to także realizacja postulatów organizacji pozarządowych, a przede wszystkim - wywiązanie się przez Polskę z zobowiązań Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają prawo do samostanowienia, są naszymi współobywatelami i współobywatelkami. Ubezwłasnowolnienie, szczególnie całkowite, to dla nich po prostu śmierć cywilna.
We wrześniu br. Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ zbada sprawozdanie polskiego rządu z wdrożenia Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Dr Adam Bodnar w informacji przesłanej Komitetowi wskazał m.in. na konieczność likwidacji instytucji ubezwłasnowolnienia, bowiem nie spełnia ona standardów Konwencji. W tej sprawie osobiście, w imieniu Rzecznika, wezmę udział w posiedzeniu Komitetu ONZ, który zbierze się w Genewie w dniach 4-5 września br. - więcej informacji wkrótce.
dr Sylwia Spurek, zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich
Więcej w tej sprawie // ➡ Tekst linka
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!