To mało znana nietolerancja, podobna do alergii. Jednak jeśli masz przewlekły katar, zmiany skórne, bóle i zawroty głowy, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, biegunki i zapalenia błony śluzowej żołądka, sprawdź czy przypadkiem nie jesteś uczulony na histaminę, czyli swój własny hormon.
Przy nietolerancji histaminy trzeba wykluczyć z diety m.in. alkohol, sery i wędliny dojrzewające. Prawo autorskie: rido / 123RF Zdjęcie Seryjne
Histamina to hormon niezbędny do życia, ale jeśli jest go za dużo, może nawet spowodować śmierć. Histamina jest aminą wytwarzaną w organizmie ludzkim, która jest gromadzona w komórkach tucznych, występujących w tkance łącznej (np. skórze, błonach śluzowych). Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, lecz jej nadmiar może powodować dolegliwości skórne oraz zaburzenia pracy mózgu, płuc, serca i układu trawiennego. W krytycznych przypadkach aktywna histamina może spowodować zgon, np. w wyniku wstrząsu anafilaktycznego.
Za słaba aktywność enzymu
Histamina jest związkiem biogennym, ale może być również przyjmowana z pokarmami. Jest obecna w produktach dojrzewających lub otrzymywanych w wyniku fermentacji, jak również w produktach przetworzonych. Utrzymanie prawidłowego poziomu histaminy w organizmie należy do zadań enzymu DAO (oksydaza diaminowa), który jest odpowiedzialny za rozkład tego hormonu dostarczonego z pożywieniem.
Nietolerancja histaminy wynika z zaburzeń w procesie rozpadu, spowodowanych obniżoną aktywnością lub nieobecnością enzymu DAO. W wyniku tej dysfunkcji histamina kumuluje się w organizmie, powodując wiele dolegliwości. Szacuje się, że zaburzenie występuje u 1 proc. populacji, ale pojawiają się również doniesienia wskazujące wyższy odsetek (3-5 proc.). Większość zdiagnozowanych osób stanowią kobiety powyżej 40. roku życia.
Jak to zbadać?
Warto zrobić badania diagnostyczne, określające aktywność enzymu DAO, jeśli mamy wspomniane objawy. Jeżeli rzeczywiście okaże się, że mamy niedobory DAO, to trzeba wyeliminować z diety pożywienie zwiększające stężenie histaminy, a także zastosować odpowiednie leki. Badanie w kierunku nietolerancji histaminy przeprowadza się w próbce surowicy.
Wskazaniem do wykonania badania aktywności enzymu DAO, poza podejrzeniem nietolerancji histaminy, jest również podejrzenie niedoborów DAO przy zapaleniach błony śluzowej jelit oraz podejrzenie niedoborów DAO spowodowanych działaniem leków, które obniżają jej aktywność (m.in. flukonazol, cefalosporyny ipropafenon).
– W przypadku potwierdzenia niskiej aktywności enzymu DAO, a co za tym idzie - nietolerancji histaminy, wskazane jest określenie poziomu hormonu, z jakim organizm jest w stanie sobie poradzić, a następnie dostosowanie diety i/lub leczenia – wskazuje dr Marszałek.
Wśród ogólnych zaleceń można wskazać spożywanie produktów o niskim poziomie histaminy (koniecznie świeżych), unikanie produktów dojrzewających lub pozyskanych w procesie fermentacji, jak również produktów z puszki i gotowych dań.
Do produktów o wysokim poziomie histaminy zalicza się m.in.: czerwone wino, sery żółte i pleśniowe, drożdże, kapustę kiszoną, bakłażan, szpinak, pomidory, wędliny dojrzewające i podsuszane, owoce morza, niektóre ryby (np. śledź, tuńczyk).
Warto pamiętać, że niektóre produkty wzmacniają aktywność histaminy. Są to: czekolada, owoce cytrusowe, banany, skorupiaki, truskawki. Wysokiemu poziomowi histaminy sprzyja również stres.
Objawy nietolerancji histaminy są różnorakie, często przypominają reakcje alergiczne. Wśród najczęstszych wymienia się: przewlekły katar, zmiany skórne, pokrzywkę, ale również bóle i zawroty głowy, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, biegunki, zapalenia błony śluzowej żołądka. Dolegliwości nasilają się zazwyczaj po wypiciu alkoholu, zjedzeniu serów twardych, czekolady i innych produktów zawierających kakao, orzechów, wędzonych ryb, salami, pomidorów, truskawek i owoców cytrusowych.
Dr Andrzej Marszałek