Przeterminowane leki to nie przelewki. Nie powinniśmy ich przyjmować, bo mogą okazać się nieskuteczne lub wręcz szkodliwe dla zdrowia. Leków, które straciły ważność, musimy się zatem pozbyć, ale z głową, ponieważ niewłaściwie zutylizowane są jak bomba z opóźnionym zapłonem. Jak więc postępować z nieprzydatnymi do użycia medykamentami?
Przeterminowane leki wyrzucamy do specjalnych pojemników w zorganizowanych przez gminę punktach takich jak urzędy gmin, przychodnie, szpitale i wybrane apteki Alexander Raths / 123rf.com
Reklama.
Przeterminowane medykamenty możemy również oddać w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) Fot. Mateusz Gdynia / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-4.0
Przykładowy pojemnik na przeterminowane leki w jednej z aptek w Kielcach Fot. Jaroslaw Kubalski / Agencja Gazeta
Jeśli w domowej apteczce mamy leki, które przekroczyły już termin ważności, musimy je koniecznie wyrzucić, ale nie do kosza w mieszkaniu czy przydomowego śmietnika na odpady komunalne. Przeterminowanych farmaceutyków w formie płynnej nie wolno też wylewać do toalety czy odpływu umywalki lub wanny.
Wyrzucanie nieważnych lekarstw do zwykłego pojemnika na śmieci czy muszli klozetowej w ubikacji jest zabronione z uwagi na zagrożenie, jakie substancje medyczne stwarzają dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka. Ryzyko to zwiększa fakt, że medykamenty zawierają substancje, które rozkładają się nawet przez kilkadziesiąt lat!
Zawarte w lekach związki chemiczne działają niszcząco na glebę i wodę oraz zatruwają żyjące w nich rośliny i zwierzęta. Jeśli niezutylizowane wylądują na wysypisku, mogą zagrażać zdrowiu ludzi. Wylane zaś do rur odpływowych trafiają do rzek, a następnie wód gruntowych, ponieważ oczyszczalnie ścieków nie są w stanie ich odfiltrować.
Dlatego przeterminowane leki należy wyrzucać jedynie do pojemników do tzw. selektywnej zbiórki. Specjalne kosze, przeznaczone na medykamenty i odpady medyczne, pozwalają na nie tylko kontrolowaną segregację tych preparatów, ale także zutylizowanie (unieszkodliwienie) obecnych w nich substancji w bezpieczny sposób.
Za utylizację leków odpowiadają samorządy. To w ich gestii leży zadbanie o to, by na terenie gminy stanęły pojemniki, do których zgodnie z prawem można wyrzucać niezdatne do użycia wyroby farmaceutyczne. Punkty przyjmujące przeterminowane leki znajdziemy w urzędach gmin, przychodniach, szpitalach oraz wybranych aptekach.
W tym ostatnim przypadku musimy sprawdzić, czy apteka ma podpisaną umowę z gminą na gromadzenie takich odpadów (sklep z lekami nie odpowiada za zbiórkę, tylko użycza swej przestrzeni gminie). Przeterminowane medykamenty możemy również oddać w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).
Wykaz lokalnych punktów, w których można legalnie i bezpłatnie (w ramach opłaty za wywóz odpadów komunalnych) oddawać przeterminowane leki, znajduje się na stronie internetowej każdego urzędu gminy. Tam też można zapoznać się ze szczegółowymi instrukcjami wrzucania leków do specjalnych pojemników.
Zasady utylizacji leków w gminach mogą różnić się między sobą, ale na ogół są podobne. Pojemniki do selektywnej zbiórki służą do gromadzenia leków wydawanych na receptę, bez recepty oraz suplementów diety. Tabletki lub kapsułki powinno się wyrzucać w blistrach lub pojemniczkach zbiorczych (w niektórych gminach luzem), syropy w buteleczkach, maści i kremy w tubkach, a aerozole w nieuszkodzonych opakowaniach.
Leki wyrzucamy bez tekturowych opakowań i ulotek – te powinny trafić do koszów na odpady suche lub punktów zbiórki makulatury. Natomiast zużyte igły, strzykawki czy ampułkostrzykawki muszą zostać wyrzucone do oddzielnego pojemnika. To ważne, bo w niektórych gminach za niewłaściwe postępowanie z lekami grożą kary.
Zdarza się, że przepełnienie pojemnika uniemożliwia przekazanie przeterminowanych leków do wybranego punktu. W aptekach można wówczas poprosić farmaceutę o ich przyjęcie, choć ten nie musi wyrazić na to zgody. Najlepszą opcją jest jednak poinformowanie (telefonicznie lub na piśmie) gminy o przepełnionych pojemnikach.
Opróżnianiem pojemników i utylizacją leków na zlecenie gminy zajmuje się firma wyłoniona w przetargu. Dlatego warto informować gminę o wszelkich niedogodnościach związanych z odbiorem leków. Kontrole ze strony urzędu nie zawsze będą w stanie wychwycić takich sytuacji. Obywatelskie zaangażowanie przysłuży się więc wspólnemu dobru.
