„17” województwo. Komu i dlaczego zależy na korekcie mapy Polski?

Częstochowa to bastion zwolenników przywrócenia województwa częstochowskiego na mapie Polski Stowarzyszenie Aktywna Częstochowa / https://www.facebook.com/aktywnaczestochowa/

49. 16. 17? Dwie pierwsze liczby obrazują skalę rewolucji, jaką swego czasu przeprowadzono na mapie administracyjnej Polski. Ostatnia liczba z pytajnikiem to już rzeczywistość, którą wymarzyli sobie ci, którzy chcieliby kolejnej, ale tym razem drobnej, zmiany w liczbie polskich województw. Mowa o samorządowcach, działaczach społecznych i zwykłych obywatelach połączonych wspólną ideą – odtworzenia województwa częstochowskiego.

O postulacie przywrócenia dawnego województwa zrobiło się głośno przy okazji wyborów parlamentarnych w 2011 roku. To wówczas pojawił się pomysł przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Choć inicjatywa nie doszła do skutku, władze Częstochowy, gdzie – co zrozumiałe – mieści się bastion największych orędowników tego rozwiązania, nie poddały się. Wiatru w żagle nabrały, gdy podczas wyborów do parlamentu w 2015 roku temat powrócił do głównego obiegu.

Poparcie na różnych szczeblach
Co przyświeca entuzjastom nowego podziału administracyjnego Polski? – Częstochowa to największe miasto pozbawione statusu wojewódzkiego, większe od kilku obecnych stolic polskich regionów – komentuje dla portalu na:Temat rzecznik Urzędu Miasta Częstochowa, Włodzimierz Tutaj.

– Status wojewódzki to bycie przede wszystkim samorządowym partnerem dla Rządu i instytucji Unii Europejskiej. To także perspektywa pozyskania inwestorów lokujących swoje przedsięwzięcia w większych centrach administracyjnych czy przyznania wyższych ulg w podatku dochodowym dla firm inwestujących na terenach specjalnych stref ekonomicznych. Odzyskanie przez Częstochowę statusu stolicy województwa to także rozwój miasta jako ośrodka akademickiego i kulturalnego – argumentuje rzecznik.

Częstochowskie władze samorządowe na czele z prezydentem Krzysztofem Matyjaszczykiem wykazują się więc ogromną aktywnością we wcielaniu tej idei w życie. We współpracy ze stroną społeczną zbierają podpisy pod listem otwartym do premier Beaty Szydło, kierują list z prośbą o wsparcie do Prezydenta Andrzeja Dudy, przyjmują odpowiednie stanowiska na Radzie Miasta, a także nagłaśniają tę akcję, zarówno w prasie, jak i przy okazji różnych lokalnych eventów.

Orędownikiem reaktywacji województwa częstochowskiego jest m.in. Krzysztof Matyjaszczyk, obecny prezydent Częstochowy Fot. Maciej Kuroń / Agencja Gazeta

W parlamencie też nie brakuje zwolenników dokonania tej „korekty” na mapie naszego kraju. Za taką zmianą opowiada się m.in. poseł Szymon Giżyński, były wojewoda częstochowski w latach 1997-1998, który włączenie dawnego woj. częstochowskiego do woj. śląskiego ocenia jako „dramat cywilizacyjny”. W rozmowie z Polską Agencją Prasową parlamentarzysta przekonywał, że odtworzenie dawnego województwa połączyłoby korzystny dla tego regionu trend cywilizacyjny z polską racją stanu.

Szymon Giżyński

Poseł, były wojewoda częstochowski

Nasze województwo nie byłoby gigantem na miarę wielkopolskiego czy mazowieckiego, ale byłby to jego atut. Byłoby zintegrowane, spójne, dobrze skomunikowane, łączyłoby ludzi podobnych nawet charakterologicznie. Łączy nas również historia; walczący na tych terenach żołnierze wyklęci, szlaki powstańcze i bitewne w częstochowskich, radomszczańskich, kłobuckich czy wieluńskich lasach, na to nakłada się też mapa archidiecezji częstochowskiej.

Oddolne inicjatywy
W różnego rodzaje akcje na rzecz powrotu województwa częstochowskiego włączają się zarówno mieszkańcy Częstochowy, jak i związane z miastem stowarzyszenia i inne organizacje. Na tym polu od dawna prężnie działa Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Regionu i Utworzenia Województwa Częstochowskiego. Ideę reaktywacji woj. częstochowskiego poparły również podczęstochowskie samorządy - Rady Powiatu Częstochowskiego i Kłobuckiego oraz rady gmin w Mykanowie, Wręczycy, Miedźnie, a także Młodzieżowa Rada Miasta. Pozytywnie o projekcie wypowiadają się również samorządy gospodarcze i środowisko akademickie miasta.

Akcję zbierania podpisów pod listami do premier Beaty Szydło wspiera również Stowarzyszenie Aktywna Częstochowa. Krótkiego wywiadu zgodził się udzielić serwisowi na:Temat reprezentujący tę organizację prezes Karol Synowiec.

Dlaczego postanowiliście wesprzeć władze Częstochowy w walce o przywrócenie na mapę administracyjną kraju województwa częstochowskiego?

Karol Synowiec: Jako młodzi, aktywni i dbający o dobro naszego miasta ludzie chcemy wspierać tego typu inicjatywy. Chcemy zachęcać mieszkańców do działania, udowadniać im, że każdy z nas ma głos i że warto ten głos zabrać. Gdyby w tym czasie, gdy zabierano nam status województwa, mieszkańcy i ówczesne władze samorządowe walczyły tak jak my dzisiaj, to może dziś mielibyśmy całkiem inną sytuację.

Wasze Stowarzyszenie tworzą głównie młode osoby. Skąd wzięło się u was zaangażowanie dla tej inicjatywy?

Jako ludzie mieszkający w Częstochowie uważamy, że pozbawienie miasta statusu wojewódzkiego, a także włączenie pozostałych miejscowości - wcześniej należących do naszego województwa - w okręgi ościenne, było niesprawiedliwością i wynikało z niedopilnowania dobra naszego miasta przez ówczesne władze, zarówno na szczeblu samorządowym jak i wojewódzkim. Mamy nadzieję, że wspólna aktywność i mobilizacja będzie miała realny wpływ na pozytywne decyzje rządu odnośnie rozpoczęcia prac nad projektem zmian w podziale administracyjnym.

Dlaczego tak ważne dla was jest utworzenie województwa ze stolicą w Częstochowie?

Częstochowa w ostatnich latach znacząco się rozwinęła i temu nie będziemy zaprzeczać, ponieważ widzi to każdy. Wiemy jednak, że przywrócenie województwa częstochowskiego pozwoli znacząco przyspieszyć ten rozwój. Dobrym przykładem i - mamy nadzieję, że jednocześnie mobilizacją dla wysyłania listów, zarówno drogą elektroniczną jak i pocztą tradycyjną - jest efekt, jaki przyniosły listy wysłane w sprawie utworzenia specjalnych stref ekonomicznych w naszym mieście. Strefy te ciągle się rozwijają, na ich terenach inwestycje rozpoczynają nowi inwestorzy, tworząc tym samym nowe miejsca pracy dla Częstochowian. Takie pozytywne rozwiązanie chcielibyśmy uzyskać i teraz na tym nam zależy i nad tym pracujemy.

Czym zajmuje się Stowarzyszenie Aktywna Częstochowa na co dzień?

Przede wszystkim lubimy jak coś się wokół nas dzieje, dlatego też organizujemy przeróżne wydarzenia w mieście t.j. Festiwal Kolorów, Urodziny Zdrowej Częstochowy czy Piknik Zdrowotny Aktywnych. Członkowie naszego stowarzyszenia aktywnie uczestniczą w promowaniu Budżetu Obywatelskiego, sami też złożyliśmy kilka ciekawych wniosków. Mówiąc krótko, angażujemy się w wiele kulturalnych i społecznych akcji.

Dziękuję za rozmowę

Ideę odtworzenia województwa Częstochowskiego wspiera też całym sercem m.in. Obywatelskie Stowarzyszenie Przyjaciół Częstochowy (OSPC). Organizacja, która powstała w 2009 roku z inicjatywy dwóch częstochowskich przedsiębiorców: Sławomira Kocygi i Jacka Topczewskiego, wystosowała pismo do premier Beaty Szydło z prośbą o podjęcie decyzji, które przywrócą Częstochowie dawny status.

Na łamach listu występujący w imieniu stowarzyszenia prezes Jacek Topczewski argumentuje, że powrót województwa byłby naprawieniem krzywdy wyrządzonej Częstochowie pod koniec lat 90. – Pragniemy podkreślić, że reaktywacja województwa byłaby sprawiedliwym zadośćuczynieniem decyzji, której skutkiem było odebranie Częstochowie i regionowi z 1999 roku, mimo sprzeciwu społeczności lokalnej, statusu miasta wojewódzkiego.

Autorzy pisma zwracają też uwagę na względy wizerunkowe. – Województwo to decydowanie w Częstochowie o podziale środków regionalnych, w tym europejskich i realizacja większej liczby kluczowych dla naszego regionu i miasta projektów. To także prestiż stolicy regionu, siedziby wojewody i samorządu województwa, szansa na bycie samorządowym partnerem dla Rządu RP i instytucji Unii Europejskiej – wyliczają. Jak zaznaczają, nie mniej ważny jest aspekt ekonomiczny.

Obywatelskie Stowarzyszenie Przyjaciół Częstochowy

Fragment listu OSPC do premier Beaty Szydło

W ostatnich latach priorytetem dla Miasta Częstochowy jest gospodarka i inwestycje tworzące nowe miejsca pracy, co ma także wpływ na sytuację gospodarczą całego regionu. Wywalczyliśmy strefy ekonomiczne, jednak są inwestorzy, którzy chcą lokować swoje przedsięwzięcia tylko w większych centrach administracyjnych takich jak miasta wojewódzkie. W stolicach województw mieszkańcy i przedsiębiorcy mają łatwiejszy dostęp do regionalnych instytucji i urzędów.

Jako ostatni argument przemawiający za odzyskaniem przez Częstochowę statusu stolicy województwa członkowie organizacji podają możliwość rozwoju miasta w roli ośrodka akademickiego. W ich ocenie taka zmiana administracyjna przyspieszy powołanie Uniwersytetu Częstochowskiego, przyciągnie do Częstochowy nowych studentów i kadrę naukową, a także pozwoli na lepsze wykorzystanie potencjału regionalnych uczelni.

Pomysł odtworzenia województwa częstochowskiego popierają członkowie zarządu Obywatelskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Częstochowy, która za główny cel stawia sobie stworzenie społeczeństwa obywatelskiego w swoim mieście. Obywatelskie Stowarzyszenie Przyjaciół Częstochowy / Facebook

Imprezy pod chwytliwym hasłem
Inicjatywie na rzecz reaktywacji województwa częstochowskiego towarzyszy szereg wydarzeń kulturalnych i rozrywkowych. 1 maja tego roku, tuż po starcie pierwszego częstochowskiego maratonu, odbył się marsz pod hasłem „Jasne, że Województwo Częstochowskie”. Jego uczestnicy namawiali współmieszkańców do wysyłania petycji do rządu o przywrócenie województwa.

Tegoroczne Dni Częstochowy – organizowane w ostatni weekend sierpnia święto miasta z bogatym programem koncertów, występów, spektakli, wystaw i happeningów – również odbędą się pod tym samym nośnym hasłem. Organizatorzy zaplanowanego na 27-28 sierpnia wydarzenia chcą bowiem wesprzeć z całych sił działania propagujące pomysł przywrócenia dawnego województwa.

W ramach 24 odsłony imprezy swoje największe przeboje zagrają markowe zespoły: T.Love, Formacja Nieżywych Schabuff, Habakuk czy Shamboo. Oprócz tych znanych artystów estradowych na scenie zaprezentuje się też młodsze pokolenie, czyli piosenkarka Agata Dziarmagowska i raper Sarius. Doświadczone formacje i młodych wokalistów łączy wspólne pochodzenie – wszyscy urodzili się lub wychowali w Częstochowie.

Na drugi dzień festiwalu zaplanowano piknik rodzinny, oraz uroczystość wręczenia nagród Miasta Częstochowy w dziedzinie kultury. 24. edycję Dni Częstochowy zwieńczy koncert w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Częstochowskiej im. Bronisława Hubermana pod dyrekcją Adama Klocka. Miejskie święto uzupełnią poboczne inicjatywy w rodzaju Festiwalu Kolorów.

Medialne wydarzenia takie jak Dni Częstochowy są niewątpliwie okazją do zwarcia szeregów zwolenników przywrócenia do życia historycznego województwa, jak i eksponowania społecznego poparcia dla tej akcji. To też znakomity sposób na wypromowanie całego rewolucyjnego przedsięwzięcia w atrakcyjnej, a więc przystępnej formie.

Na tegorocznych Dniach Częstochowy wystąpi m.in. zespół T. Love, którego liderem jest Zygmunt „Muniek” Staszczyk Fot. Zorro2212 / Wikimedia Commons

Łyk historii
Województwo częstochowskie zostało ustanowione w 1975 roku w związku z decyzją o zmianie podziału administracyjnego kraju. Dwa lata później poszerzono granice Częstochowy, siedziby województwa. Województwo zajmowało powierzchnię 6182 km², obejmowało 17 miast i 52 gminy. Było jedną z 49 jednostek administracyjnych istniejących w latach 1975-1998.

Województwo częstochowskie zlikwidowano w wyniku reformy administracyjnej z 1999 roku, która zredukowała liczbę województw z 49 do 16. Przeważająca część dawnego województwa wraz z Częstochową została włączona do województwa śląskiego. Reszta jej terytorium została rozdzielona między województwa łódzkie, opolskie oraz świętokrzyskie.

Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Częstochowa