Gdyby do nienawiści, jaką Polak żywi – wobec wszystkich i wszystkiego – podłączyć elektrownię, można by sprzedawać prąd na cały świat – uważa Dorota Masłowska. O polskiej miłości do nienawiści i skąd, jej zdaniem, się ona bierze, pisarka opowiedziała Jackowi Żakowskiemu w nowym numerze "Polityki". Czy faktycznie my, Polacy, tacy straszni jesteśmy? Tak bardzo lubimy nienawidzić, gardzić, szydzić i wytykać palcami?
REKLAMA
Kiedy Bóg rzekł: "Niech się stanie Polak", szatan wpadł w panikę i uderzył w płacz – "Das ist unglaublich", wykrzyknął. "Słusznie się lęka Pan Ciemności, / Że ciężko będzie miał z Lachami; /W szczegółach przecież diabeł gości, / A Polak gardzi szczegółami" – śpiewał ponad dwie dekady temu Jacek Kaczmarski w utworze "Według Gombrowicza narodu obrażanie". Z Polakami problem ma diabeł, z Polakami problem mają sami Polacy. "Społeczeństwo jest niemiłe" – czytamy na okładce "Polityki". Czy aby na pewno?
Żeby nie było niczego
Poglądy urodzonej w '83 roku pisarki na polskość i polactwo nie są szczególnie oryginalne, choć spostrzeżenia – cenne. – Polska to taki kraj, w którym jest antykomunizm bez komunistów i antysemityzm bez Żydów – powiedział niedawno w rozmowie z naTemat publicysta Daniel Passent. – Polaków w piekle pilnować nie trzeba – uważa reżyser Jerzy Skolimowski. Dlaczego? Bo sami robią to świetnie, uważając, by przypadkiem ktoś się od kotła nie oddalił za bardzo. Niech wszyscy mają tyle samo nieszczęścia. "Kiedy to analizuję, to myślę, że naszym wielkim narodowym życzeniem jest słynne 'Żeby nie było niczego'" – mówi Masłowska.
Poglądy urodzonej w '83 roku pisarki na polskość i polactwo nie są szczególnie oryginalne, choć spostrzeżenia – cenne. – Polska to taki kraj, w którym jest antykomunizm bez komunistów i antysemityzm bez Żydów – powiedział niedawno w rozmowie z naTemat publicysta Daniel Passent. – Polaków w piekle pilnować nie trzeba – uważa reżyser Jerzy Skolimowski. Dlaczego? Bo sami robią to świetnie, uważając, by przypadkiem ktoś się od kotła nie oddalił za bardzo. Niech wszyscy mają tyle samo nieszczęścia. "Kiedy to analizuję, to myślę, że naszym wielkim narodowym życzeniem jest słynne 'Żeby nie było niczego'" – mówi Masłowska.
Dobrze nam, jak nam źle. Masłowska uważa, że jesteśmy teraz, jako naród, w trudnym momencie "przepoczwarzania się". Ale czy kiedyś byliśmy w łatwym? O tym, o czym dzisiaj głośno mówi Masłowska, przedstawicielka pokolenia ostatnich spadkobierców PRL-u, wiele lat wcześniej mówił Gombrowicz. Piłsudski, ze swoim słynnym" Naród wspaniały, tylko ludzie kurwy". Tak diagnozowali Polaków i obcy – Bismarck, Voltaire, Churchill.
Masłowska źródła naszych polskich kompleksów upatruje w tlących się od pokoleń traumach, podsycanych kolejnymi dziejowymi zawieruchami:
Jesteśmy ciągle bardzo zaczepieni w traumie historycznej: w komunie i nawet jeszcze w wojnie. Mamy 2014 r. i żyjemy w wolnym państwie w Europie, ale mentalność trudniej zmienić niż ubrania i elewacje na budynkach. Mnie to fascynuje, bo to są chyba podwaliny naszej samonienawiści. Tych niesamowitych kompleksów, jakiegoś nowotworu, który wciąż zżera nas od środka. Tyle zła się tu wydarzyło, że trzeba jeszcze kilku pokoleń, żeby to się rozładowało.
źródło: "Polityka"
Za mało wolności w wolności
Wolności nam brakuje – diagnozuje pisarka. I to także powszechny pogląd – nie nonszalancji, nie luzu, ale właśnie wolności. Od własnych uprzedzeń, od kompleksów, od martyrologii, od porządnie odżywionych demonów, które spokojnie rosły przez kilka dekad, a teraz, w wolnej od 25 lat Polsce, albo otwarcie atakują, albo kąsają po kostkach. "Nasz naród do życia potrzebuje nieszczęścia (...). Polska kultura jest kulturą nekrofilską" – pisał Mariusz Szczygieł w książce "Zrób sobie raj".
"Chciałbym, żeby polska chora świadomość się wyleczyła, żeby nie miała paranoi oglądania się przede wszystkim w cudzych odbiciach" – mówił w ubiegłym roku w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" Andrzej Stasiuk. Dwa lata wcześniej Tomasz Piątek mówił na tych samych łamach, że "cokolwiek tylko Polacy dostają do ręki, by samemu budować własne państwo, to cokolwiek by robili, zawsze wyjdzie im Polska", Polska "wąsata, pijana, krzycząca, która działa indywidualistycznie, ale myśli stadnie".
Podpal tęczę, bij skłotersa
I tak samo stadnie nie lubimy wszelkiej inności. Dlatego płonie tęcza na Placu Zbawiciela, dlatego bojówki ONR-u wybijają szyby i rzucają koktajle Mołotowa do wnętrza skłotów, w których przebywają ludzie. Nie lubimy innych, ale i nie lubimy tych niby swoich, a jad tej nienawiści widać w języku publicznej debaty. "Hubner, ta pieprzona komunistka" – miał powiedzieć Grzegorz Schetyna na wieść o zarekomendowaniu jej przez premiera Donalda Tuska na nową szefową polskiej delegacji we frakcji Europejskiej Partii Ludowej.
I tak samo stadnie nie lubimy wszelkiej inności. Dlatego płonie tęcza na Placu Zbawiciela, dlatego bojówki ONR-u wybijają szyby i rzucają koktajle Mołotowa do wnętrza skłotów, w których przebywają ludzie. Nie lubimy innych, ale i nie lubimy tych niby swoich, a jad tej nienawiści widać w języku publicznej debaty. "Hubner, ta pieprzona komunistka" – miał powiedzieć Grzegorz Schetyna na wieść o zarekomendowaniu jej przez premiera Donalda Tuska na nową szefową polskiej delegacji we frakcji Europejskiej Partii Ludowej.
Polak uważa, jak mówił w prawdziwie polskim serialu porucznik Borewicz, że to, co myśli ze szwagrem, to opinia całego narodu. Że jak on Żyda, geja, feministki i ateisty nie lubi, i leci na Plac Zbawiciela palić tęcze, to jest to jedyna słuszna droga myślenia i postępowania. "Często towarzyszy nam takie poczucie własnej przenikliwości "ooo, mnie nie nabiorą, wiem, co jest grane". Kiedy to analizuję, to myślę, że naszym wielkim narodowym życzeniem jest słynne "Żeby nie było niczego" – mówi Masłowska.
Bynajmniej nie rozumiem
Widać to w komentarzach pod teledyskiem do utworu "Chleb", który pisarka nagrała z udziałem modelki Anji Rubik. I zaczęła się jazda, Polak ze szwagrem rzucili się komentować i precyzyjnie, wyszukanym językiem oraz metaforą, wyrażać opinie:
Widać to w komentarzach pod teledyskiem do utworu "Chleb", który pisarka nagrała z udziałem modelki Anji Rubik. I zaczęła się jazda, Polak ze szwagrem rzucili się komentować i precyzyjnie, wyszukanym językiem oraz metaforą, wyrażać opinie:
"Jak widzę ten utwór to mnie mdli(...) nawet jeśli to dla żartu to jest to tak głupie i debilne, że świadczy o tych, którzy to wymyślili"; "Za każdym razem, kiedy myślę, że głupota ludzka mnie już nie zadziwi, pojawia się taki debilizm".
I tak dalej i tak dalej. Dostaje się Ani Rubik za rzekomo krzywy zgryz, bycie "podrubą", a Masłowskiej – za wadę wymowy i brak przejrzystości finansów, bo "ciekawe skąd ona ma na to budżet?!".
Cóż, jak pisał Gombrowicz, "żeby poznać swoją lepszość, trzeba wynaleźć sobie kogoś gorszego". I znajdują: pisarkę, modelkę, wadę wymowy, krzywy zgryz, kobietę, mężczyznę, sąsiada. Prawicowca, lewicowca, geja i heteroseksualistę. Duża część Polaków i ich szwagrów – "bynajmniej" – nie nadążyła za kampową wymową "Chleba". Pytają więc siebie nawzajem: "Czy Polska musi być ukazywana w takim gównie?". Odpowiedź pada błyskawicznie: Musi. Bo taka jest.
Temat prawie niedozwolony
Ryzykowne jest szukanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego Polak jest, jaki jest. Czemu lubi nienawidzić. Gombrowicz uważał, że ojczyzny to temat" prawie niedozwolony".
Ryzykowne jest szukanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego Polak jest, jaki jest. Czemu lubi nienawidzić. Gombrowicz uważał, że ojczyzny to temat" prawie niedozwolony".
"Gdy człowiek pisze o ojczyźnie, skręca mu się styl. Jak pisać – przypuśćmy – o Polsce nie wpadając w owo klasyczne „bo my, Polacy”, nie robiąc z siebie Europejczyka, nie nadrabiając miną, nie upokarzając się, nie wywyższając – bez zgrywy, szarży, bez gryzienia, kopania i szarpania… jak pchać palce we własną ranę, nie wyczyniając z bólu najprzeróżniejszych grymasów? Jak łechtać się w piętę achillesową nie robiąc z siebie pajaca?" – zastanawiał się pisarz, którego przez dekady krytykowano za uważną refleksję i celną obserwację polskich wad. Masłowska wprawdzie w rozmowie z Żakowskim nie pisała, a mówiła, ale i tak wyszło świetnie. Mimo, bynajmniej, wady wymowy.
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!