Ona to on? Androgynia w modzie

–Nie wystarczy urodzić się kobietą lub mężczyzną, aby nimi być. To zdolność jednostki do ucieleśniania aktualnych oczekiwań przesądza o usytuowaniu jej na społecznie skonstruowanym kontinuum męskość – kobiecość – zauważa socjolog, Zbyszko Melosik.

Ciało przestaje być traktowane jako neutralne i naturalne. Jest to tekst, który można „czytać”. Tekst, który możemy napisać tak jak tylko nam się podoba, wpisać w nie własne kształty i kontury. Własna świadomość człowieka jest postrzegana w znacznej mierze przez pryzmat jego ciała, to, co wewnątrz, przedostaje się na powierzchnię.

–Tożsamość nabiera charakteru „relacyjnego” i „kontekstualnego”. Jej standardowe wyróżniki, takie jak: rasa, klasa, narodowość, płeć, seksualność, etniczność, ulegają destabilizacji – dodaje Melosik.

Trudno jest jednoznacznie określić, co oznacza być mężczyzną oraz być kobietą. Różnice płciowe zacierają się, a kategorie zniewieściałego mężczyzny i męskiej kobiety wcale nie są oznaką niedojrzałości.

Alexander Wang ubrał swoje modelki w moherowo-skórzano-futrzaną skalę szarości zaakcentowaną paroma rdzawymi elementami. Mamy tutaj ogromne płaszcze, rękawice za łokieć i dzianinowe czapki. Eksperymenty z fakturą i materiałami. Wszystko to jednak mgliste, niedopowiedziane. Niedookreślone, nieukierunkowane płciowo. Tak jak u Givenchy, gdzie bazująca na czerni i wzorzystych nadrukach kolekcja mogłaby być w dużej mierze swobodnie noszona zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn. Bluzy, koszule bez kołnierzy i kurtki.

Kolekcja Hermes to natomiast współczesny dandys. Nonszalancja płaszczy, peleryn, marynarek i spodni w kant, utrzymanych w ziemistej kolorystyce, została podkreślona licznymi kołnierzami i bielą koszul. Elegancję i męski szyk promuje również Altuzarra, który swoje projekty oparł głównie na czarno-białych kostiumach z elementami skóry i futer. U Saint Laurent ubrania jak zdjęte z członków glamrockowych zespołów – sporo fantazji na temat czerni i kratki.

Jakie wnioski? Należy ubierać się tak, aby jak najbardziej eksperymentować. Kończy się podział na ubrania męskie i żeńskie.

W latach 20. Chanel zaczęła nosić spodnie, a Dietrich i Garbo wręcz odznaczały się garniturami. Lata 60. Z kolei to totalny okres powrotu wąskich, chłopięcych sylwetek.

–Traktowano to jako symbol wolności i ucieczki od klaustrofobicznej kobiecości – zauważa Rebecca Arnold.

Dla feministek dążenie ku androgynii wydawało się wyzwalające, oferowało możliwość pokonania różnic między mężczyznami i kobietami, a co za tym idzie – przejście na wyższy poziom poprzez pojednanie płci. Wizerunek kobiet w tym okresie oparty był w dużej mierze na naśladownictwie i przyjmowaniu męskiego stylu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na kult młodości, co w połączeniu z kobiecymi konturami ciała daje atmosferę tajemniczości i niepokoju.

Podobnie z francuską piosenkarką, Francoise Hardy – w sesji dla amerykańskiego Vogue’a, na zdjęciu, gdzie ma na sobie męski trencz i spodenki, wygląda równie kobieco, co na umieszczonej obok fotografii w komplecie ze spódnicą. Nawet sposób pozowania, gdzie pierwszy jest męski (broda lekko uniesiona, ręce schowane z tyłu, rozkrok), a drugi bardziej kobiecy (grzecznie, wręcz nieśmiało złożone ręce), nie potrafią ukryć jej żeńskiej natury. Fryzura i makijaż Francoise, sprawiają, że nawet w białej koszuli i spodniach czy w skórzanej, motocyklowej kurtce nie wygląda jak mężczyzna.

Jak łatwo można zauważyć, androgeniczne kobiety lat 60. wcale nie dążyły do bycia mężczyznami, zależało im bardziej na pokazaniu niezależności, siły i władzy, czyli tych cech, które standardowo przypisywane są właśnie mężczyznom.

Jedną z czołowych modelek na świecie jest obecnie właśnie hermafrodyta - Saskia de Brauw. Niesamowicie charyzmatyczna sesja tej holenderskiej modelki, którą wykonał dla Antidote Magazine w 2012 roku Jan Welters - Androginy, jest wręcz esencją androgynii. Zrezygnowanie z kolorów na rzecz klasycznej czerni i bieli, duży kontrast i neutralne tło podkreślają męską urodę de Brauw. Na pierwszy plan wysuwają się jej nastroszone, ciemne włosy, ostre rysy twarzy i mocny makijaż. Saskia czaruje, na niektórych zdjęciach wręcz uwodzi silną kobiecością, by za chwilę wydawać się roztargnionym, zbuntowanym chłopcem. Krótko ostrzyżona Agyness Deyn w odbarwionych spodniach i topless goli głowę na krótko. W innym momencie zaś siedzi niedbale, po męsku, ubrana w zbyt duży, wyblakły sweter albo opiera swoje glany o ściany opuszczonej, zaniedbanej toalety. Sesja Boo George’a z 2010 roku – Soldier Boy – dla Love Magazine, w której wystąpiła, potrafi wprowadzić w zdezorientowanie. Modelka wygląda i gra jak młody mężczyzna, efekt podkreślają zdecydowanie brak makijażu ukazujący niedoskonałości cery, ogolone na krótko włosy i chłopięta sylwetka.