Służące i kucharki. Żony i matki. Czy w Kościele jest miejsce dla młodych, niezależnych kobiet?

Jak wskazuje jezuita, kobiety niechętnie przychodzą do Kościoła z obawy przed krytyką – bo robią karierę, nie zakładają rodziny. Albo wyszły za mąż, ale nie mają jeszcze dziecka. Albo, co gorsza, mają dziecko, ale tylko jedno, a to przecież – jak wiadomo – zdecydowanie za mało, jeśli weźmiemy pod uwagę kryzys rodziny, dużą liczbę rozwodów i wyjątkowo niski poziom dzietności.

Zdaniem ks. Prusaka w pierwszej kolejności z Kościoła odejdą właśnie te najbardziej krytykowane kobiety – czyli rozwódki, te, które weszły w nowe związki albo po prostu młode dziewczyny, dla których – na tym etapie życia – ważna jest kariera, dobre wykształcenie i praca.

– Problem jest także z nastolatkami, które pytają o takie sprawy, jak in vitro, antykoncepcja czy seks przedmałżeński, a w odpowiedzi dostają wyuczone na pamięć, doktrynalne formułki. ­Dziewczyny w tym wieku są na etapie przejściowym i skarżą się, że księża od razu chcieliby wtłoczyć je w role żon i matek – wyjaśnia ks. Prusak.

Spostrzeżenia rozmówcy „Twojego Stylu”, choć bardzo ciekawe i z pewnością w dużej mierze trafne, są jednak niezwykle pesymistyczne. Postanowiłam więc zapytać młodych kobiet, czy rzeczywiście czują się w Kościele tak bardzo źle.

Jaki jest drugi powód? Mieszkanie w „wielkim ośrodku”. ­ – Brzmi śmiesznie, ale prawda jest taka, że w Krakowie czy Warszawie nie ma problemu ze znalezieniem mądrych, inteligentnych księży. W mniejszych miejscowościach pewnie tak. Gdybym byłam zmuszona do słuchania upokarzających mnie kazań, to pewnie musiałabym się ćwiczyć w cierpliwości. Może i dałabym radę, ale gdybym wychowała się w parafii, w której ksiądz nie żyje blisko Pana Boga, to nie wiem czy chciałoby mi się dociekać, o co chodzi w Kościele. I pewnie myślałabym, że chodzi o suche zasady i hierarchię – wyjaśnia Szymańska jeszcze raz podkreślając, że świetnie czuje się w Kościele, bo jest wolna, zna wspaniałych kapłanów, a wiara to dla niej przygody i wyzwania, ciągły dialog z Bogiem.

Wiele zależy od tego, na jaką wspólnotę trafi młoda kobieta. ­– W Kościele spotykam ludzi ambitnych, którzy nie są egoistami, którzy są szczerzy i nie manipulują ludźmi. Poza Kościołem bywa z tym różnie. No i co najważniejsze a warto wciąż to podkreślać – Kościół to nie budynek, ani hierarchia. Kościół to ludzie wierzący w Boga – uzupełnia Hipster Katoliczka.

Kapłanom łatwo przychodzi narzekanie na to, że w Kościele nie ma pomysłu na zagospodarowanie kobiet, ale sami niechętnie ustępują im miejsca albo pozwalają na przejęcie części obowiązków. Dlatego niektóre z nich biorą sprawy w swoje ręce – Szymańska prowadzi popularnego bloga, a Białobrzeska planuje stworzyć jakąś „babską” wspólnotę przy parafii. Jej zdaniem spora część kościelnej „oferty” przeznaczona jest dla dzieci i młodzieży, później jest wielka luka i dopiero na szarym końcu – duszpasterstwo kobiet w podeszłym wieku.

W ocenie Szymańskiej wiele problemów w Kościele wynika z tego, że ludzie gadają między sobą, jak to jest źle, ale nic z tym nie robią. ­– Nie mówią księdzu, że im się to nie podoba, bo boją się, że on im na przykład odmówi pochówku (trudno w to uwierzyć, ale sama znam takie sytuacje) ­– podsumowuje Hipster Katoliczka.

Także Białobrzeska spotkała się z niewłaściwą postawą kapłanów wobec kobiet, o czym opowiada w ostrych słowach. ­– Nie wiem, czy miałam pecha i po prostu trafiałam na, jakże częste, przerośnięte ego w sutannie, ale rzeczywiście sposób rozmowy, a nawet brak szacunku, były irytujące. Nie traktuję księży jak eunuchów, tylko mężczyzn, więc oczekuję od nich zachowania na poziomie ­– mówi publicystka.

Problemem, z którym się spotyka, jest więc nieprzepuszczanie w drzwiach, ignorowanie opinii, oczekiwanie na bycie obsłużonym... ­– Przecież wychowujemy się wzajemnie, więc to same kobiety w pewnym sensie pielęgnują ten stan, nie oczekując od księży niczego więcej i wpadając w rolę Kopciuszka – mówi.

Z ankiety, w której udział wzięły katolickie działaczki, publicystki, dziennikarki, jednym słowem – kobiety aktywnie zaangażowane w życie Kościoła w Polsce wynika, że jednak nie jest im tak źle i niewygodnie. Większość respondentek doceniała to, że Kościół potrafi stanąć w obronie interesów kobiet. Panie doceniały też, że mają swoje miejsce – mogą angażować się w działanie wspólnot, organizacji, rozmaitych instytucji, a biskupi i księża liczą się z ich opiniami.

Jednocześnie uczestniczki ankiety przyznawały, że są w Kościele zjawiska, które je niepokoją. Anna Karoń-Ostrowska pisała o sprawach, które nie pozwalają jej być w pełni sobą albo nawet upokarzają ją. Z kolei s. Barbarę Chyrowicz, profesor etyki na KUL, denerwowało poczucie wyższości, z jakim młodzi księża potrafią patrzeć na kobiety. ­ Księża potrafią z lekceważeniem mówić o „starych babkach” na rannej mszy w tygodniu. Niechże spróbują zmobilizować do tego „starych dziadków” – ­ apelowała siostra. Respondentki denerwowały się na niedocenianie kobiecych charyzmatów (bo czy panie potrafią w ogóle zrobić coś więcej, poza urodzeniem dzieci i ugotowaniem obiadu?), a także na fakt, że każda próba jakiegokolwiek upomnienia się o należny im szacunek albo swoje miejsce kończyła się nazywaniem ich „wojującymi feministkami”.