Przez susze rzeki ujawniają swoje skarby. Udało się już odkryć statek z Powstania i most, którym chodził Napoleon

Pod koniec lipca naszym oczom ukazał się fragment luksusowego, przedwojennego statku Bajka, który grał dużą rolę w czasie Powstania Warszawskiego. Po ostrzelaniu przez Niemców, stał się miejscem schronienia, punktem opatrunkowym i nadzieją na nadejście pomocy. Pomoc nie nadeszła. Wrak statku spoczywał na dnie Wisły od 1944 roku, aż do dzisiaj.

Kilka dni temu myślano również, że Wisła ukazała fragment „Łokietka”, innego statku z okresu Powstania Warszawskiego. Niestety prawdopodobnie nie jest to ta jednostka. – Jest to prawdopodobnie duża część przedwojennego refulera. Specjaliści muszą to jeszcze ocenić. – powiedział nam Prezes Fundacji Rok Rzeki Wisły 2017, Robert Jankowski.

Pomimo że od dłuższego czasu o niej mówiono, nie było wcześniej możliwości, aby dokładnie określić jej położenie. Historia tego statku w dużej mierze uległa zapomnieniu, ale dzięki nowemu odkryciu wraca. – Relacje świadków wskazywały, że w tym miejscu toczyły się bardzo zacięte walki. Była to reduta obrony AK-owców, którzy starali się utrzymać wiślane przyczółki brzegowe. Z jednej strony chronili ludzi uciekających do Wisły, a z drugiej próbowali zapewnić bazę desantową dla wojsk, na które oczekiwano z drugiej strony rzeki. – dodał Robert Jankowski.

Były to m.in. płaskorzeźby, które stały się w XVII wieku łupem Szwedów. Przetrwały pod wodą ponad 300 lat. Wśród wydobytych drogocenności znalazły się między innymi fragmenty dekoracji, czy fontann. To pozostałości po tym, czego nie udało się wywieźć z Polski podczas Potopu. Co więcej, tym niesamowitym odkryciu powstanie film dokumentalny.

Prowadzone są również prace w okolicach Bobrownik, gdzie w Wiśle zatopione są przynajmniej cztery wraki. Jeden z nich został prawdopodobnie zatopiony w 1939 roku przez niemieckie lotnictwo. Jak podają lokalnym mediom, pracujący przy identyfikacji eksperci, niski poziom wody z jednej strony ułatwia pracę, z drugiej utrudnia. Wraki widać nad powierzchnią rzeki, niestety nie można użyć specjalistycznych sprzętów, które pracują tylko pod wodą.

Jak powiedział nam jeden z konserwatorów zabytków, który widział zdjęcia z terenu odkrycia – Ślady przepraw widać też na innych rzekach, między innymi na Biebrzy, czy Narwi. Takie miejsca służyły zapewne miejscowym, być może były używane również do celów strategicznych. Wygląda na to, że to jest przynajmniej XIX-wieczna przeprawa. Możemy wnioskować to po balach, po sposobie ich ułożenia. Jest duże prawdopodobieństwo, że przeprawiał się tędy również Napoleon.

Jak wspomina 86-latek, który wychowywał się w okolicach Drohiczyna – Gdy miałem kilka-kilkanaście lat można było spokojnie przejść przez niektóre miejsca na Bugu. Nawet sam przechodziłem. Na rzece pojawiały się usypiska kamieni, które można było potraktować jako przejście. Nikt się nie zastanawiał czy szedł tędy Napoleon. Być może.

Prezes Fundacji Rok Wisły 2017 podkreśla, że głównie chodzi o naszą atencję i zwrócenie uwagi na to, co rzeka sama pokazuje. – Za każdym razem, gdy poziom wody się obniża, rzeka odkrywa przed nami nowe obiekty. Zresztą one nie są nowe. Tak naprawdę to my się po prostu uczymy zwracać na to uwagę. Nie ma wątpliwości, że podczas niżówki w 2012 roku, te jednostki też gdzieś się tam znajdowały. Nie każdy zwracał na to uwagę. My po prostu mieliśmy bardziej czujne oko i wyczulone zmysły na to, co w tej rzece możne się pojawić.

XVII-wieczne skarby, most po którym przechodził Napoleon, statki Powstańców Warszawskich… tyle kryje się jeszcze pod wodą! Jeśli poziom rzek utrzyma się na takim poziomie, jak ostatnimi dniami, możemy liczyć na kolejne perełki!