Syriza – krótka historia o tym, jak lewica pokonała samą siebie

Zdrajcy. Tak się o nich najczęściej mówi. Według dawnych sympatyków, zdradzili wszystko i wszystkich po kolei – począwszy od swych ideałów, a skończywszy na wyborcach. Najnowsze doniesienia mówią, że aż 85 proc. Greków jest niezadowolonych z ich rządów. Tylko jeden na dziesięciu obywateli ocenia pozytywnie rząd stworzony przez tę partię.

Paru "kanapowych" idealistów skrzykuje partię
Syriza wykształciła się na bazie ogromnych społecznych protestów, jakie wybuchły w wyniku polityki zaciskania pasa. Ta ostatnia miała być lekiem na kryzys grecki, będący częścią światowego. Nie spowodowała jednak uzdrowienia gospodarki tylko jeszcze powiększyła biedę w kraju.

Cześć radykalnej lewicy uważała zresztą, że taki właśnie był cel: obniżenie kosztów pracy dla przedsiębiorców i zwiększenie konkurencyjności rynku pracobiorców. Wyprzedanie majątku państwowego za bezcen (zwłaszcza wokół sprzedaży portu w Pireusie wybuchła potężna awantura). Ogólnie – przekształcenie państwa o mocnych zabezpieczeniach socjalnych w twór, któremu znacznie bliżej do państw charakteryzujących się tanią siłą roboczą.

Ku zwycięstwu
W miarę jak kryzys się pogłębiał, a kolejne rządy sobie nie radziły, nieprzynosząca dodatnich efektów polityka zaciskania pasa budziła coraz większą niechęć społeczeństwa. Syriza zyskiwała popularność nie tylko wśród najbiedniejszych, lecz także wśród klasy średniej, której wielu członków było zagrożonych społeczną degradacją.

Wreszcie w styczniu 2015 roku partia wygrała wybory parlamentarne, a jej przywódca Aleksis Tsipras został premierem rządu. Lewicowe serwisy informacyjne w całej Europie oszalały z radości. Co zrozumiałe, widziały w tym, co się działo w Grecji zwiastun wielkiego powrotu radykalnej lewicy na scenę polityczną. "To wielkie zwycięstwo prawdziwej demokracji, ludu nad dyktatem korporacji", głosiły w tym czasie niektóre tytuły. Z każdym miesiącem nadzieje zaczęły jednak pryskać niczym bańki mydlane.

Trudne rozmowy
Syriza kompletnie nie radziła sobie w rozmowach z MFW i UE. Angela Merkel robiła z Tsiprasem co jej się żywnie podobało. Greckiego ministra finansów Janisa Werufakisa w negocjacjach z europejskimi partnerami było stać jedynie na bunt w kwestii ubioru i stylu, ale nie w kwestii pieniędzy. Grecki rząd w negocjacjach cały czas się uginał i oddawał pola.

Z punktu widzenia polityków UE grecki sukces parlamentarny Syrizy był groźnym zjawiskiem, który mógł spowodować efekt domina w całej Europie i zmienić układ sił politycznych w następnych krajach. Z partnerem, który wydaje się śmiertelnym wrogiem, nie chce się szukać pozytywnych rozwiązań. Z takiego "partnera" należy uczynić przykład nieustępliwej linii i pomóc ponieść porażkę.

Porażka
Tego Tsipras nie rozumiał. Cała jego strategia w rozmowach z UE i MFW była oparta na przekonaniu, że obydwu stronom zależy ostatecznie na porozumieniu. W kluczowym momencie, widząc nieustępliwą linię UE, chciał na wspólnotę nacisnąć zwołując referendum. 61,31 proc. Greków opowiedziało się w nim przeciwko oszczędnościowym propozycjom Unii. Premier jednak nie był przygotowany na to, że na europejskich włodarzy ten mocny argument nie podziała. Niedługo po referendum... przyjął oszczędnościowe propozycje UE w jeszcze ostrzejszej wersji niż pierwotnie ona sobie tego życzyła.

Jego formacja oskarżana o zdradę je... wygrała. Syriza uzyskała 35,5 proc. głosów. Zdołała przekonać obywateli, że nie miała innego wyjścia. Uwierzyli. Nie zainteresowali się natomiast Jednością Ludową, której posłowie jako jedyni stali konsekwentnie w opozycji do polityki zaciskania pasa i propozycji europejskich partnerów. Partia dostała jedynie 2,86 proc. głosów i nie dostała się do parlamentu.

Grecki establishment, którego częścią stała się także Syriza, zdołał przekonać naród, że nie ma alternatywy wobec scenariusza nakreślonego przez organizacje międzynarodowe. Marzenie o sukcesie lewicowych formacji rozwiało się w ciągu kilku miesięcy.