Półtorej godziny od Warszawy, 30 lat do tyłu. Spała odzyskuje blask z czasów, gdy jeździliśmy tam na obozy
Półtorej godziny od Warszawy, 30 lat do tyłu. Spała odzyskuje blask z czasów, gdy jeździliśmy tam na obozy Fot. Wojciech Surdziel / Agencja Gazeta

Wiele osób nie potrafi znaleźć miejsca, które warto odwiedzić w weekend. W końcu ile razy można jeździć do Kazimierza Dolnego? Zupełnie zapominamy o miejscu, które powoli odzyskuje swoją magię sprzed lat, kiedy młodzi ludzie jeździli tam na obozy.

REKLAMA
Spędzanie weekendów w supermarketach na szczęście dawno wyszło z mody. Niedawno pisałem o Arkadii, do której z Warszawy można dojechać nawet skuterem. Dziś chciałbym polecić inne, naprawdę ciekawe miejsce, które warto odwiedzić.
Do Spały trafiłem po latach nieco przez przypadek. Przyjaciele, z którymi jeździmy na weekendowe wycieczki zaproponowali, aby zobaczyć bunkier w Konewce. Są tam potężne schrony kolejowe, mogące pomieścić całe składy pociągów sztabowych. W dobie "złotego pociągu", ich widok naprawdę pobudza wyobraźnię, podobnie jak tunele do dziś skrywające tajemnice.
logo
Bunkier w Jeleniu i Konewce Fot. Tomasz Stańczak /AG
logo
Bunkier kolejowy w Konewce Fot. Małgorzata Kujawka / Agencja Gazeta
Bunkier Konewka leży właśnie w okolicach Spały, do której pojechaliśmy z przyjaciółmi na obiad. I muszę powiedzieć, że mocno się zdziwiłem tym, jak dziś, po latach wygląda dawna "mekka sportowców". To właśnie ze sportem większość z nas kojarzy Spałę. No może jeszcze z tą piosenką:
Dlaczego sport? Z dwóch powodów. Po pierwsze, wielu z nas jeździło tam na obozy sportowe. A po drugie (najważniejsze) Spała słynie z Centralnego Ośrodka Sportowego, który od 1952 roku jest miejscem przygotowań polskich lekkoatletów.
logo
12.08.2003, Spała, Kamila Skolimowska w czasie treningu Fot. Kuba Atys / Agencja Gazeta
Centralny Ośrodek Sportu od zawsze skupiał elity sportowe z kraju i zagranicy. – Pamiętam, jak 30 lat temu mówiono, że to ośrodek elitarny, do którego trudno było się dostać. A jeśli już, to z podziwem patrzyliśmy na sprzęt, hotele i wszystko, co działo się w Spale – mówi Bogdan Kącki Wójt Gminy Inowłódz.
logo
04.08.2004, Spała. Robert Korzeniowski trenuje na drodze zwanej Gierkówką. Fot. Kuba Atys / AG
Najchętniej do Spały jeździli mieszkańcy Łodzi i Warszawy, którzy pracowali w dużych zakładach pracy działających w tym miastach. – Gdy zdarzy mi się dziś rozmawiać z Łodziakami, bardzo wielu z nich wspomina lata 70., 80., gdy przyjeżdżali tu w ramach Funduszu Wczasów Pracowniczych – mówi Bogdan Kącki.
logo
16.05.2001 Spała, Adam Małysz w czasie treningu Fot. Jerzy Gumowski / AG
Czy tego chcemy, czy nie, dusza tej śródleśnej osady, którą zna cała Polska ma swoje korzenie w PRL. To właśnie wówczas zamieniono ją na ośrodek wczasów pracowniczych, teren zawodów sportowych, ośrodek szkoleń i spotkań rozmaitych specjalności. W okolicach wspomnianej już Konewki zaś w latach 70. powstała ukryta w lesie letnia rezydencja dla Edwarda Gierka.
Jeśli ktoś pamięta Spały z lat 70., a więc z czasów FWP-owskich (fundusz wczasów pracowniczych), może być mocno zdziwiony zmianami. – Dziś spała określana jest mianem miejsca magicznego i potwierdza to każdy, kto tu przyjeżdża – mówi wójt Gminy Bogdan Kącki Wójt Gminy Inowłódz.
logo
Żubr spalski – pomnik żubra wystawiony pierwotnie w Zwierzyńcu koło Białowieży Fot. Tomasz Stańczak / AG
Tak naprawdę jednak Spała wciąż walczy o to, aby odzyskać blask sprzed lat. – Po kryzysie lat 90-tych Spała w wyniku długotrwałych przekształceń własnościowych bardzo podupadła – czytamy w lokalnym serwisie. Historyczne obiekty kupili i odrestaurowali prywatni inwestorzy. Powstało również wiele restauracji oraz hoteli.
Przemysław Babiarz
Sprint przez historię

Istnieje coś takiego jak geniusz tego miejsca, Spały, stadionu, tych hal, tych gabinetów odnowy. Współcześni sportowcy stąpają po śladach dawnych olbrzymów i sami od tego rosną, ku swojej chwale i naszej radości. Czytaj więcej

Spała jest atrakcyjna z kilku powodów. Po pierwsze, ze względu na swoje centralne położenie. Jest tu blisko zarówno z Warszawy, jak i z Łodzi, Kielc czy Radomia. Turyści wybierają Spałę ze względu na specyficzny mikroklimat, dzięki któremu można poczuć się jak na Mazurach. Po wojnie planowano nawet urządzenie tu uzdrowiska dla gruźlików.
W PRL-u Spała cieszyła się bardzo dużą popularnością szczególnie wśród starszych wczasowiczów. Jak czytamy w informatorze Spały, w latach 70-tych wybudowano tutaj nowe pawilony wczasowe i stołówkę. To miejsce z ogromnym, choć nieco zmarnowanym przed laty potencjałem.
Budynki i domki, które pamiętamy z kolonii wciąż istnieją. Można śmiało odbyć podróż sentymentalną i próbować odtworzyć obrazy miejsc, które pamiętamy. Wiele budynków zostało zmodernizowanych, ale ogólny układ Spały się nie zmienił. – Spała nie ma możliwości urbanistycznego rozwijana się, bo jest otoczona lasem – mówi wójt gminy.
logo
kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Korony Polski w Spale Fot. Tomasz Stańczak / AG
Dziś w Spale dużo się zmienia i wielu osobom zależy na tym, aby znów przyciągała. Trudno przecenić przywróconą w 2000 roku przedwojenną tradycję przedwojennych dożynek prezydenckich. Bywali tu Kwaśniewscy, Kaczyńscy, Komorowscy, a w 2015 roku, po raz pierwszy prezydent Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą. To impreza, która zawsze przyciąga media.
logo
13.09.2015 Spała , Prezydent Andrzej Duda z małżonką w czasie dożynek w Spale Fot. Marcin Stępień / Agencja Gazeta
Marka Spały spowodowała, że przedsiębiorcy z branży hotelarskiej chętnie kupowali częściowo pozostawione i zaniedbane nieruchomości po starych czasach. – Jeszcze kilkanaście lat temu zastanawiałem się, czy jeszcze będzie to możliwe. A dziś wiemy, że się udało i nastała moda na Spałę – zachwala Kącki.
logo
14.09.2003 Spała, dożynki prezydenckie. Prezydent Aleksander Kwaśniewski z żoną Jolantą Kwaśniewską Fot. Sergiusz Pęczek / AG

Od 2005, od maja do października w każdą drugą niedzielę, odbywają się Spalskie Jarmarki Antyków i Rękodzieła Ludowego. Czytaj więcej

W serwisie YouTube znalazłem ciekawy filmik, na którym można zobaczyć najpiękniejsze zakątki w Spale. Dowiemy się też wiele o historii powstania tej leśnej osady, która rozpoczęła się kilka wieków temu.