Wakacje to nie tylko czas beztroskiego urlopu, lecz także okres, kiedy częściej jesteśmy narażeni na zatrucia pokarmowe. Niestety, nie każda biegunka lub wymioty dadzą się wyleczyć zwykłym lekiem kupowanym bez recepty.
Biegunka i wymioty to czasami objawy poważnych chorób zakaźnych. Prawo autorskie: nito500 / 123RF Zdjęcie Seryjne
Czasami to objawy poważnej choroby zakaźnej, szczególnie jeśli pojawiają się podczas wakacji spędzanych w tropikach. Choć oczywiście i w Polsce możemy spotkać się z taką niespodzianką, gdy nie zastosujemy zasad higieny lub będziemy korzystać z barów czy restauracji, które o nią nie dbają.
1. Salmonella
Większość z nas słyszała o pałeczkach Salmonella. Co jakiś czas możemy usłyszeć w mediach informacje o wystąpieniu zakażenia tymi bakteriami. Specjaliści dzielą salmonellozy na durowe i jelitowe. Przy tym zakażeniu występuje biegunka, jednak zwykłym środkiem przeciwbiegunkowym się z niego nie wyleczymy.
Jak podaje Główny Inspektorat Sanitarny, salmonellozy durowe powodowane są odpowiednio przez bakterie Salmonella Typhi oraz Salmonella Paratyphi A, B i C. Przypadki duru mogą wystąpić na całym świecie, choć najczęściej zachorowania odnotowuje się w krajach o niskim standardzie życia i na terenach o złym stanie sanitarno-higienicznym. Do zakażenia bakteriami wywołującymi dur brzuszny lub rzekomy dochodzi w wyniku spożycia wody lub żywności zanieczyszczonych wydalinami zakażonych ludzi lub też, w przypadku duru rzekomego B, zwierząt.
Pierwsze objawy duru brzusznego pojawiają się w okresie od 1 tygodnia do 3 tygodni od momentu kontaktu z czynnikiem zakaźnym i są to: gorączka, bezsenność, bóle głowy, bóle mięśniowe, złe samopoczucie, biegunka lub zaparcia. Ponadto na skórze tułowia może pojawić się wysypka (tzw. różyczka durowa), a także możliwe są objawy ze strony innych układów np. oddechowego i krążenia.
W przypadku duru rzekomego objawy chorobowe i okres wylęgania choroby są podobne jak w durze brzusznym, częściej jednak występują zakażenia bezobjawowe oraz postacie o lekkim przebiegu i objawach nieżytu żołądkowo-jelitowego. Część osób zakażonych po przechorowaniu duru brzusznego lub duru rzekomego, zostaje dożywotnio bezobjawowymi nosicielami pałeczek Salmonella typhi lub Salmonella paratyphi.
Salmonellozy jelitowe wywoływane są przez pałeczki Salmonella, inne niż Salmonella Typhi oraz Salmonella Paratyphi. Zachorowania występują na całym świecie, choć stopień rozprzestrzeniania się salmonelloz w znacznym stopniu zależy m. in. od obyczajów żywieniowych oraz nadzoru weterynaryjnego (szczególnie w dużych fermach hodowlanych).
Człowiek może zakazić się pałeczką Salmonelli poprzez:
- spożycie żywności zanieczyszczonej bakteriami Salmonella, - spożycie produktów żywnościowych pochodzących od zwierząt zakażonych (mięso, jaja, mleko), - używanie skażonego sprzętu kuchennego, maszyn do produkcji żywności.
W szczególnych warunkach (szpitale, domy opieki) zakażenie może się szerzyć drogą bezpośredniego kontaktu lub drogą powietrzną.
Pierwsze objawy choroby pojawiają się w okresie od 6 godzin do 3-7 dni, od momentu kontaktu. Są to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, odwodnienie, nudności, wymioty. Niekiedy może rozwinąć się zakażenie układowe o cięższym przebiegu, tzw. postać pozajelitowa, szczególnie u małych dzieci, osób w podeszłym wieku lub z obniżoną odpornością. Obserwuje się wówczas powstawanie ropni, zapalenie dróg żółciowych, płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, stawów, szpiku kostnego, kości oraz posocznicę. Salmonellozy można skutecznie leczyć.
Lepiej jednak nie narażać się na cierpienia i problemy ze zdrowiem związane z salmonellozami. Żeby zminimalizować ryzyko zakażenia warto zastosować się do rad Sanepidu. Uniknąć zakażenia pomoże nam m.in. przestrzeganie podstawowych zasad higieny przyrządzania posiłków, dezynfekcja pomieszczeń i przedmiotów, z którymi stykał się chory. Można też zaszczepić się przeciwko durowi brzusznemu, szczególnie jeśli wyjeżdżamy w rejony endemicznego występowania choroby.
2. Botulizm
Mniej znane zakażenie mogące na początku przypominać zwykłe zatrucie to botulizm, czyli zatrucie jadem kiełbasianym. Choroba, jak podaje GIS, powodowana jest przez silną neurotoksynę produkowaną przez bakterie Clostridium botulinum w warunkach beztlenowych. Zarodniki tej bakterii występują w glebie, przewodzie pokarmowym zwierząt (w tym ryb), osadach z dna morskiego.
Może wystąpić po spożyciu skażonej toksyną żywności, a także w wyniku rozwoju bakterii w skażonych ranach oraz u małych dzieci, w wyniku kolonizacji jelit, wzrostu bakterii i produkcji toksyn w świetle jelita.
Botulizm nabyty drogą pokarmową występuje najczęściej. Głównym źródłem zakażenia jest źle konserwowana żywność, zanieczyszczona laseczką jadu kiełbasianego. W Polsce są to głównie przetwory mięsne i warzywne. Do zatrucia może dojść także po spożyciu niewłaściwie zakonserwowanych (w warunkach domowych) ryb i owoców morza.
Po okresie inkubacji trwającym 12-36 godzin (nawet do kilku dni) od momentu spożycia skażonej toksyną żywności, pojawiają się trudności w mówieniu, zaburzenia połykania (objawy porażenia opuszkowego), zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, opadanie powiek), symetryczne porażenie wiotkie mięśni szkieletowych postępujące od górnych partii mięśni do dołu. Mogą pojawiać się: złe samopoczucie, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka), zawroty i bóle głowy. W ciężkich przypadkach może dochodzić do porażenia mięśni oddechowych, co doprowadza do śmierci.
Botulizmem nie można zarazić się od chorego człowieka. Choroba może mieć jednak bardzo ostry przebieg, a zakażony wymaga intensywnej opieki medycznej i podania antytoksyny botulinowej. Nawet w przypadku zastosowania powyższych środków około 5-10 proc. osób zakażonych umiera. W przypadku braku leczenia śmiertelność sięga 100 proc. Dlatego tak ważne jest zarówno przestrzeganie zasad higieny osobistej, jak i przy obróbce żywności – ścisłe przestrzeganie zasad konserwowania żywności (właściwe oczyszczenie, obróbka termiczna, przechowywanie).
3. Wirusowe Zapalenie Wątroby typu A
W Polsce praktycznie nie spotyka się tej choroby, ale wyjeżdżając do krajów o niskim standardzie higienicznym np. niektórych afrykańskich, musimy liczyć się z możliwością „złapania” wirusowego zapalenia wątroby typu A. Choroba może manifestować się nudnościami czy wymiotami, jednak nie są to jedyne objawy, głównym jest żółtaczka, która raczej spowoduje, że zasięgniemy porady lekarskiej
WZW A, jak podaje GIS, jest chorobą wywoływaną przez wirus A zapalenia wątroby z rodziny Picornaviridae, który jest odporny na działanie czynników zewnętrznych, tj. temperatura, substancje chemiczne. U osób dorosłych częstym objawem zakażenia jest żółtaczka, której towarzyszą objawy ogólne, tj. gorączka, brak apetytu, nudności, wymioty. Objawy te pojawiają się 2-7 tygodni od momentu zakażenia i mogą trwać nawet przez wiele tygodni. U około 15 proc. pacjentów objawy nawracają lub trwają ciągle nawet przez okres 6-9 miesięcy. U dzieci ponad 90 proc. przypadków zakażenia tym wirusem przebiega bez objawów lub z objawami niespecyficznymi, bez żółtaczki.
Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa wywołującego WZW A, który przenoszony jest głównie drogą pokarmową.
Do zakażenia WZW A może dojść przez:
- kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nie umyte po wyjściu z toalety ręce), - kontakty seksualne z osoba zakażoną lub chorą, - najczęściej poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nie umytych owoców) i skażonej wody.
Osoby zakażone mogą zakazić innych nawet w okresie 2 tygodni przed pojawieniem się u nich pierwszych objawów i około tygodnia (czasem więcej) po ich ustąpieniu. WZW A występuje na całym świecie, dlatego ważne jest unikanie ryzykownych zachowań także w czasie pobytu za granicą.
Podstawą w zapobieganiu zakażeniom jest przestrzeganie zasad higieny, także przy przygotowywaniu i spożywaniu posiłków. Nie ma specyficznego leczenia. Dostępna jest natomiast skuteczna szczepionka.
4. Cholera
Cholera kojarzy nam się z zamierzchłymi czasami, i w Polsce raczej jej nie spotkamy. Za to trzeba brać pod uwagę zachorowanie na tę chorobę podczas zagranicznych wakacji.
Jak podają służby sanitarne, od stycznia 2015 r. np. na terenie Tanzanii utrzymuje się ognisko cholery. Do dnia 20 kwietnia tego roku odnotowano tam ponad 24 tys. przypadków zachorowań w 23 regionach kraju, m.in. : Mara, Kigoma, Dar es Salaam, Pwani, Iringa, Morogoro, Kilimanjaro, Dodoma, Geita, Singida, Shinyaga, Mwanza, Zanzibar, Tanga, Singida,Tabora, Rukwa, Lidnii. Z powodu tej choroby zmarło tam ok. 400 osób.
Ogniska cholery w Afryce w 2015 r. występowały także w innych krajach: Demokratycznej Republice Konga, Burundi, Kamerunie, Ghanie, Kenii, Mozambiku, Nigerii, Sudanie Południowym i Ugandzie.
Cholera, jak podaje GIS, jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie - przecinkowce cholery (Vibro cholerae) serogrupa O1 lub O139. Bakterie te mogą przetrwać długi czas w wodzie skażonej odchodami ludzkimi. Poza człowiekiem, który wydala przecinkowce cholery z kałem, (zarówno podczas choroby, jak i w czasie nosicielstwa), nie jest znany inny zwierzęcy rezerwuar zarazków.
Do zakażenia człowieka może dochodzić poprzez spożycie skażonej wody i żywności, w tym m.in. surowych i niedogotowanych owoców morza.
Co zrobić, żeby uniknąć cholery?
- Przestrzegaj zasad higieny osobistej (np. myj ręce wodą z mydłem przed przyrządzaniem i spożywaniem posiłków, po wyjściu z toalety, po zmianie pieluchy u dziecka), - jedz tylko żywność poddaną właściwej obróbce termicznej (gotowaną, pieczoną, duszoną, dobrze wysmażoną), - do przygotowywania posiłków (np. mycia owoców i warzyw) używaj tylko wody przegotowanej lub butelkowanej, - nie spożywaj surowych lub półsurowych ryb i owoców morza, - pij tylko przegotowaną wodę lub napoje z fabrycznie zamkniętych butelek, - nie używaj kostek lodu sporządzonych z nieprzegotowanej wody lub soków, - w przypadku konieczności skorzystania z wody nieprzegotowanej, pochodzącej z niewiadomego źródła, zastosuj specjalne tabletki do odkażania wody (tabletki są dostępne w aptekach - zaopatrz się w nie przed wyjazdem), - nie kupuj produktów żywnościowych lub napojów z przydrożnych straganów, - utrzymuj porządek w swoim otoczeniu, w szczególności dbaj o czystość w pomieszczeniach takich jak kuchnia i łazienka, - stosuj się do zaleceń lekarzy oraz miejscowych służb sanitarnych.
Po krótkim okresie inkubacji, trwającym od kilkunastu godzin do 5 dni, pojawiają się objawy obejmujące m.in. wymioty i wodnistą biegunkę bez bólów brzucha i gorączki. Skurczowe bóle mięśni pojawiają się dopiero w wyniku zaburzeń elektrolitowych, a w miarę pogłębiania się odwodnienia i dyselektrolitemii - pragnienie, suchość w jamie ustnej, chrypka, utrata elastyczności skóry, zapadnięcie oczu, zaostrzenie rysów twarzy. W ciężkich przypadkach dochodzi do zaburzeń orientacji, śpiączki i zgonu.
W większości przypadków objawy są łagodne lub nie występują wcale, a zakażone osoby stają się bezobjawowymi nosicielami. Przy zastosowaniu właściwego leczenia (antybiotykoterapia i nawodnienie organizmu), na skutek zakażenia umiera mniej niż 1 proc. osób, u których wystąpiły objawy.
5. Gorączka Lassa
Bólami brzucha, biegunką i wymiotami może objawiać się też inna choroba, której możemy nabawić się podróżując po Afryce. Gorączka krwotoczna Lassa, bo o niej mowa od końca 2015 r. pojawia się krajach Afryki Zachodniej.
Jak podaje Główny Inspektorat Sanitarny, w Nigerii jak dotąd wystąpiły 273 przypadki, przy czym najwięcej zachorowań występuje w stanach: Niger, Taraba, Kano, Edo, Bauchi, i Oyo.
W Beninie jak dotąd odnotowano 71 przypadków gorączki Lassa, przy czym najwięcej zachorowań występuje w obszarach administracyjnych tj.: Borgou, Collines, Oueme, Alibori, Atlantique, Kouffo oraz Littoral.
Przypadki gorączki Lassa w 2016 r. odnotowano także w Liberii, a w Sudanie Południowym w maju br. odnotowano ognisko zachorowań przebiegających z objawami krwotocznymi, ale jak dotąd nie ustalono czynnika będącego przyczyną zakażeń.
W marcu 2016 r. odnotowano dwa zawleczone przypadki gorączki Lassa do Europy (Niemcy, Szwecja) w związku z pobytem w Togo i Liberii.
Osoby podróżujące do Afryki Zachodniej powinny zachować następujące środki ostrożności:
- przestrzegać zasad higieny rąk, - unikać wszelkich kontaktów z osobami chorymi lub ciałami osób zmarłych, - unikać wszelkich kontaktów z dzikimi zwierzętami, w szczególności gryzoniami, - unikać konsumpcji żywności i napojów, które mogą być skażone odchodami i moczem gryzoni, - nie spożywać mięsa dzikich zwierząt, - dokładnie myć i obierać warzywa oraz owoce, - unikać przygodnych kontaktów płciowych - a w przypadku podjęcia takiego ryzyka stosować zabezpieczenia.
Gorączkę krwotoczną Lassa wywołuje wirus należący do rodziny Arenaviridae, którego rezerwuarem są gryzonie (głównie szczury). Do zakażenia człowieka dochodzi podczas kontaktu z wydalinami szczurów, a także zakażonymi lub chorymi ludźmi. Wirus może dostać się do organizmu drogą oddechową, bądź też pokarmową. Choroba może się szerzyć również drogą płciową oraz poprzez kontakt uszkodzonej skóry lub śluzówek z krwią, wydzielinami i wydalinami zakażonego zwierzęcia lub człowieka.
Gorączka krwotoczna Lassa występuje w zachodniej Afryce, ale z uwagi na szczególną zakaźność oraz łatwość przenoszenia stwarza zagrożenie zawleczenia do wszystkich innych krajów świata.
W około 80 proc. przypadków zakażenie przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach po okresie inkubacji trwającym około 7-15 dni, pojawiają się ostre objawy, wynikające z uszkodzenia wielu narządów. Dochodzi m.in. do pogorszenia stanu ogólnego, gorączki, bólów głowy, gardła, mięśni. Pojawiają się bóle brzucha, wymioty, biegunka, bóle w klatce piersiowej. Na migdałkach można zaobserwować biało-żółte naloty, pęcherzyki oraz owrzodzenia. Mogą wystąpić również objawy krwotoczne. Około 15 proc. osób chorych hospitalizowanych umiera, mimo zastosowanej terapii. Szybkie podanie leków antywirusowych jest skuteczne. Głównym środkiem zapobiegawczym jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny.
6. Czerwonka
Inna choroba, która również manifestuje się objawami ze strony układu pokarmowego to czerwonka bakteryjna (szigeloza), wywoływana przez pałeczki Shigella.
Choroba ta występuje na całym świecie, najczęściej w krajach o niskim standardzie życia i złych warunkach sanitarno-higienicznych, a sporadycznie w krajach rozwiniętych. Źródłem zakażenia jest zawsze człowiek. Dochodzi do niego drogą pokarmową, w wyniku kontaktu z chorym, nosicielem lub przez zanieczyszczone wydalinami zakażonych osób produkty pokarmowe, przedmioty codziennego użytku, czy też wodę. Również muchy mogą mechanicznie przenosić zarazki na swoim ciele, na przykład z odchodów na jedzenie i wodę.
Po około 2-5 dniach od kontaktu z czynnikiem zakaźnym pojawiają się objawy chorobowe: obfita, wodnista biegunka, często gorączka, czasami nudności i wymioty. Niekiedy w dalszym przebiegu choroby obserwuje się kurczowe bóle brzucha, bolesne parcie na stolec, odwodnienie, w stolcu pojawia się śluz, ropa i krew. U osób niedożywionych i o obniżonej odporności może dojść do ciężkiego przebiegu choroby z objawami ze strony wielu układów i narządów organizmu, m. in. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zespołu hemolityczno-mocznicowego. Choroba często przechodzi w postać przewlekłą z nawrotami i utrzymuje się przez kilka miesięcy. Część osób po przechorowaniu czerwonki bakteryjnej staje się bezobjawowymi nosicielami pałeczek Shigella.
Leczenie czerwonki bakteryjnej obejmuje podawanie leków przeciwbakteryjnych oraz płynów uzupełniających straty wody i elektrolitów.
Zachorowaniom na czerwonkę bakteryjną można zapobiec poprzez:
- przestrzeganie podstawowych zasad higieny przyrządzania posiłków, - dezynfekcję wydalin chorego i przedmiotów nimi zanieczyszczonymi, - poddanie obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym osób podejmujących lub wykonujących prace w styczności z żywnością w zakładach produkcji i obrotu żywnością, z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub wymagające bezpośredniego kontaktu z ludźmi, np. w zakładach opieki zdrowotnej czy przedszkolach. Badania te mają na celu wykrycie i odsunięcie od wykonywania ww. prac osób chorych i nosicieli pałeczek Shigella. Ograniczy to ryzyko przeniesienia zakażenia na inne osoby.
7. Jersinioza
Nie zachowywanie środków higienicznej ostrożności może skończyć się też jersiniozą, chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie z rodzaju Yersinia.
Objawy choroby wywołanej przez tą bakterię, jak podają służby sanitarne, zależą przede wszystkim od wieku osoby zakażonej. Do zakażeń dochodzi najczęściej u małych dzieci. Najczęstsze objawy u dzieci to gorączka, bóle brzucha i biegunka, często z domieszką krwi. Objawy pojawiają się 4-7 dni po zakażeniu i mogą trwać od 1 do 3 tygodni lub dłużej. U starszych dzieci i osób dorosłych występuje ból po prawej dolnej stronie brzucha i gorączka. Są to objawy, które są często mylone z zapaleniem wyrostka robaczkowego. U niewielkiego procenta osób zakażonych, występują komplikacje tj. wysypka na skórze, bóle stawów, sepsa.
Przyczyną zakażenia jest najczęściej spożycie skażonej żywności, szczególnie niedogotowanej i surowej wieprzowiny. Ryzyko może stwarzać również przygotowywanie pokarmu na bazie surowych jelit wieprzowych.
Dzieci mogą być zakażane przez swoich opiekunów, którzy przygotowują jedzenie, a potem niedokładnie myją ręce, i kontaktują się z dziećmi, ich zabawkami, butelkami lub smoczkami. Picie skażonego, niepasteryzowanego mleka lub nieugotowanej wody mogą także sprzyjać zakażeniom.
Przyczyną zakażenia może być też kontakt z zakażonymi zwierzętami. Bardzo rzadko do zakażenia może dojść na skutek przeniesienia bakterii z kału lub zabrudzonych rąk jednej osoby na usta innej osoby. Może do tego dojść, gdy nie stosuje się podstawowych zasad higieny. Rzadko do zakażenia może dojść również poprzez transfuzję skażonej krwi.
Na szczęście bakterie powodujące jersiniozę są stosunkowo rzadką przyczyną biegunek i bólów brzucha. Do zakażeń częściej dochodzi jesienią i zimą, bardziej narażone są dzieci, aniżeli dorośli.
Niepowikłane przypadki biegunki spowodowanej Y. enterocolitica zwykle nie wymagają leczenia antybiotykami. W cięższych lub powikłanych przypadkach, antybiotyki mogą okazać się niezbędne. W większości przypadków objawy zakażenia ustępują całkowicie. U niektórych osób występują bóle stawów, najczęściej kolan, łokci i nadgarstków. Bóle stawów zwykle pojawiają się w okresie około 1 miesiąca po pojawieniu się biegunki i zwykle ustępują po 1 do 6 miesięcy. Wysypka na skórze może wystąpić na nogach i tułowiu i jest częstsza u kobiet. W większości przypadków wysypka ustępuje samoistnie w przeciągu miesiąca. U niewielkiego procenta osób zakażonych, występują komplikacje tj. wysypka na skórze, bóle stawów, sepsa.
Żeby uniknąć zakażenia bakteriami z rodzaju Yersinia trzeba przestrzegać podstawowych zasad higieny:
- Nie jeść surowej lub niedogotowanej wieprzowiny. - Spożywać tylko pasteryzowane lub gotowane mleko i produkty mleczne. - Myć ręce wodą i mydłem, zarówno przed jedzeniem, jak i przed przygotowywaniem żywności, po kontakcie ze zwierzętami, surowym mięsem i innymi produktami wieprzowymi przeznaczonymi do spożycia przez ludzi. - Dokładnie myć ręce i paznokcie, wodą z mydłem, zwłaszcza przed kontaktem z dziećmi, ich zabawkami, butelkami i smoczkami. - W kuchni należy używać oddzielnych desek do krojenia mięsa i innej żywności. Należy dokładnie myć wszystkie sprzęty kuchenne, które miały kontakt z surowym mięsem. - Należy właściwie postępować z odpadami kuchennymi.
8. Kampylobakterioza
Pływanie w niezbyt czystych zbiornikach wodnych może skończyć się np. kampylobakteriozą.
Chorobą wywoływana jest przez bakterie z rodzaju Campylobacter, które występują w przewodzie pokarmowym zwierząt tj. drób, bydło, świnie, psy, koty, dzikie ptaki i ssaki.
Najczęściej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową poprzez spożycie skażonej żywności (głównie niedogotowanego, niedopieczonego drobiu, niepasteryzowanego lub niewłaściwie pasteryzowanego mleka) lub wody. Inne czynniki ryzyka obejmują również pływanie w skażonych naturalnych zbiornikach wodnych i bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami.
Jak podaje GIS, po okresie inkubacji trwającym średnio 2-5 dni (od 1 do 10 dni) pojawiają się ostre bóle brzucha, wodnista i/lub krwista biegunka, gorączka. W wyniku zakażenia może dochodzić również do powikłań. Mogą pojawić się zmiany w stawach, a nawet, choć rzadko, może pojawić się syndrom Guillain-Barré (okresowe, ale ostre porażenie mięśni szkieletowych). Objawy zwykle trwają klika dni. Niekiedy jednak choroba może trwać dłużej, a chory wymagać hospitalizacji. Chorobę skutecznie leczy się antybiotykami.
W zapobieganiu tej chorobie istotne jest przestrzeganie zasad higieny w trakcie przygotowywania mięsa do spożycia, a także ochrona i badanie jakości wody pitnej, przestrzeganie zasad higieny osobistej, jak np. mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami, przed spożyciem posiłku.
9. Włośnica
Korzystając z okazji spróbowania np. dziczyzny z niewiadomych źródeł pochodzenia, możemy zakazić się włośnicą. Na początku tez możemy pomyśleć, że to zwykła niedyspozycja żołądkowo-jelitowa.
Włośnica jest zoonozą (chorobą, która jest przenoszona ze zwierząt na ludzi) powodowaną przez pasożyty z rodzaju Trichinella. Występuje na całym świecie. Rezerwuarem tego pasożyta jest wiele gatunków zwierząt dzikich i domowych, w tym przede wszystkim świnie, dziki, konie, ale również niedźwiedzie, wilki, borsuki, gryzonie leśne, psy, koty, zwierzęta futerkowe (lisy, nutrie).
Larwy pasożyta bytują w mięśniach zwierząt, a spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa i produktów mięsnych jest główną przyczyną zakażenia.
Po okresie inkubacji trwającym 24-28 godzin, pojawia się gorączka oraz zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka, nudności). Objawy te wynikają z uwolnienia larw w jelitach. Następnie po około tygodniu od zarażenia rozpoczyna się inwazja larw w mięśniach, co objawia się bólami mięśni, gorączką, obrzękiem powiek i okolic oczu. Ostre objawy zwykle ustępują, jednakże zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni mogą utrzymywać się przez długi czas. Przy masowej inwazji w przewodzie pokarmowym i narządach wewnętrznych, może dojść do zgonu.
W zależności od ilości spożytych larw, choroba może przebiegać bezobjawowo, ale również może mieć przebieg ostry. Przebieg choroby zależy również od osobniczej wrażliwości oraz wieku osoby zakażonej. Chorobę można skutecznie leczyć.
W Polsce, jak podaje Sanepid, najczęstszym źródłem zarażenia jest mięso świń, dzików i nutrii. Zapobieganie włośnicy oparte jest na spożywaniu tylko i wyłącznie mięsa i jego przetworów poddanych właściwej kontroli weterynaryjnej. Bezwzględnie nie należy spożywać mięsa, które nie zostało poddane badaniu, a także co do którego nie ma takiej pewności (np. z nieznanego źródła). Skutecznym sposobem zapobiegania jest właściwa obróbka termiczna mięsa i spożywanie go w postaci dokładnie ugotowanej, usmażonej lub upieczonej.
Grunt to higiena
Oczywiście zachorować na wymienione choroby można nie tylko w wakacje. Jednak te sprzyjają przemieszczaniu się, korzystaniu z niesprawdzonych barów i restauracji. Nie bez znaczenia jest oczywiście też wysoka temperatura powietrza. Pół biedy jeśli przytrafi nam się zwykłe zatrucie pokarmowe, gorzej gdy mocno się rozchorujemy. Wiele zależy też od nas i tego, czy od przestrzegania zasad higieny nie weźmiemy "wolnego".
