To nie jest program wspierania rodzin. To jest program rozdawania pieniędzy. 500 plus idzie na samochody, nie dla dzieci

Owszem, dynamika sprzedaży samochodów jest teraz bardzo wysoka, w granicach 14-15 procent. Ale badanie o którym Pan wspomina nie dotyczy wszystkich rodzin, które uczestniczą w programie 500+, a tylko tych, którzy interesują się zakupem samochodu i w tym celu przeglądają interesujące ich serwisy.

Znowu wrócę do danych dotyczących sprzedaży detalicznej. Wynika z nich, że silnie rosną także zakupy w niewyspecjalizowanych sklepach. A to może oznaczać, że część gospodarstw domowych, tych o bardzo niskich dochodach, przeznacza pieniądze z "500 plus" w pierwszej kolejności na zakup dóbr podstawowych, na zakup żywności w sklepach, które tę żywność oferują po relatywnie niskich cenach, czyli w sieciach handlowych. Kupują więcej żywności, ale zapewne także chcą poprawić jakość koszyka dóbr, które kupują i dołączają do niego np. owoce i warzywa, których wcześniej w nadmiarze nie kupowali. Pewnie trochę więcej słodyczy. Nie mamy dokładnych danych. Może takie dane dostarczą nam za jakiś czas sieci handlowe.

Dane dotyczące sprzedaży detalicznej wskazują także, że jest też druga grupa gospodarstw domowych, które otrzymują pieniądze z programu 500+, grupa o nieco wyższych dochodach. Wszystko wskazuje na to, że te osoby, w pierwszym okresie koncentrowały się w swoich wydatkach na zakupach dóbr trwałego użytku. 

Silnie wzrosła sprzedaż mebli, sprzętu RTV i AGD. Zapewne więc część środków została przeznaczona na inwestycje w produkty z tej grupy. Gospodarstwa domowe z tej grupy dochodowej mogły także zdecydować się na zakup samochodu. Stąd zapewne takie wyniki badania jednego z serwisów, o których Pan wspominał. Choć zapewne większość rodzin korzystających z programu 500+ jeśli myśli o zakupie samochodu, to nie o nowym aucie, tylko o samochodzie używanym. Ponadto wielu beneficjentów programu "500 plus" spłaca kredyty - również te, które zaciągnęły wcześniej na zakup samochodu.

Potencjalnie tak. Trzeba byłoby zbadać wszystkie 2,7 mln rodzin, które mają uprawnienia do skorzystania z programu 500+. Nawet gdyby ktoś się o to pokusił, to myślę, że nie otrzymalibyśmy w pełni rzetelnych informacji. Część ankietowanych byłaby zapewne wstrzemięźliwa w przyznawaniu się do tego, że dzięki 500+ myśli o zakupie samochodu. Dlatego może lepiej jest przyglądać się danym dotyczącym rejestrowania lub przerejestrowywania samochodów – o ile więcej niż przeciętnie tego jest.

Zdecydowanie uważam, że te pieniądze powinny pójść na inwestycje w rozwój dzieci. Na prawdziwą inwestycję, bezpośrednio w dziecko, czyli na edukację, dodatkowe lekcje języków obcych, kursy komputerowe, kursy programowania, sport. To buduje potencjał dziecka na przyszłość. Marzy mi się, aby tak te pieniądze były wydawane. Trudno jednak mieć pretensje do rodziców, którym na wszystko brakowało, że je teraz wydają na żywność. Dla niektórych to potężne pieniądze, których często nigdy wcześniej nie mieli. Mam jednak nadzieję, że gdy zaspokojony zostanie ich popyt na więcej i lepszą żywność, doposażą swoje mieszkania, to zaczną inwestować w dzieci.

Tak, ale nawet wymiana mebli w domu, zakup która nie jest inwestycją bezpośrednio w dziecko powoduje, że cała rodzina czuje się lepiej. Czuje, że coś u nich zmienia się na lepsze. Rozumiem to. Ale nie jesteśmy gospodarką, która może pozwolić sobie na rozdawnictwo. Taki program bezwzględnie jest potrzebny, powinien być skierowany do rodzin wielodzietnych i rodzin o niskich dochodach, a nie do wszystkich z dwójką i dochodach na poziomie średniej i powyżej średniej.  

Już mówiłam, że mogę zrozumieć sposób myślenia ludzi, którzy na raz zaczęli otrzymywać dodatkowe pieniądze i wiedzą, że mogą na nie liczyć w przyszłości. Chcą mieć to, na co nie mogli sobie przedtem pozwolić. Dziecko też może mieć radość z samochodu, jego standard życia stał się porównywalny z poziomem życia kolegów w klasie, których rodzice samochody mają od dawna. To oczywiście też może mieć pozytywny wpływ na dziecko. Rozumiem, ale trudno mi to zaakceptować. Dzięki rodzinnym przejażdżkom własnym samochodem nie przybędzie dzieciom wiedzy, kompetencji, umiejętności. A tylko wiedza, umiejętności, kompetencje pozwolą, aby wszystkie nasze dzieci czuły lepiej nie dlatego, że „państwo im dało”, ale dlatego, że potrafią same zadbać o siebie, gdy przyjdzie na to czas, gdy skończą edukację i będą chciały zdobywać świat.

Dlatego uważam, że pieniądze z programu "500 plus" powinny trafiać tylko do rodzin wielodzietnych oraz tych, gdzie dochody są niskie. 

We wzrost dzietności nawet sami pomysłodawcy nie wierzą, bo program 500+ od początku zakładał, że w wyniku jego realizacji w ciągu 10 lat urodzi się o 278 tys. dzieci więcej. Oznacza to, że ok. 5-6% całkowitych wydatków na program 500+ w ciągu 10 lat to są wydatki dla rodzin, które dzięki temu programowi zdecydują się na dziecko.

Wspomniana konferencja prasowa była antyreklamą tego projektu. Dlaczego wydajemy pieniądze na te rodziny, którym nie są one potrzebne, skoro można by je lepiej spożytkować? Z punktu widzenia polityki społecznej, polityki demograficznej to nie jest przemyślany program. Ale bezwzględnie z punktu widzenia polityki wizerunkowej, prowyborczej –tak.