Cyniczny flirt. Czułe słówka Orbána o Polsce przykrywają węgierskie interesy

To uwodzicielska retoryka.

Tak.

Ale to nie jest prawdziwa polityka. To jest działanie pod publiczkę, próba połechtania polskiego ego. Przecież żaden przywódca w roku 2016 nie podejmuje decyzji w oparciu o to, że kraj innego przywódcy nacierpiał się 70 lat temu podczas II wojny światowej.

Orbán mówi, że on i Jarosław Kaczyński to koledzy z opozycji. Nie śmiem wypowiadać się na temat opozycyjnych zasług Jarosława Kaczyńskiego, bo nie mam wiedzy na ten temat. Wiem, że Orbán ma kartę opozycyjną. Ale to wyrachowane komplementy. Uwadze polskiej opinii publicznej umyka tymczasem sprytny zabieg Orbána, który formalne wystąpienie ws. zmian instytucjonalnych w UE zrzucił na Polskę.

I rękami Słowaków. Bo to rząd Słowacji, a nie Węgier, jako pierwszy zaskarżył kwoty migrantów do Trybunału. Podobnie to nie Orbán powiedział, że wprowadzi euro, tylko zrobił to jego minister. Gdy przychodzi co do czego, Orbán może wskazać palcem kogoś innego. To mu bardzo pomaga w działalności politycznej. Przyjaźni się zarówno z kanclerzem Kohlem, jak i z prezydentem Sarkozym, a także z Putinem.

Poparcie dla swojego postulatu zmian instytucjonalnych w UE. Podkreślenie, że nie tylko Węgry domagają się zmian w polityce migracyjnej. Do niczego więcej Grupa Wyszehradzka nie jest Orbánowi potrzebna. Co będzie, gdy się skończy kryzys migracyjny? Co wtedy będzie łączyć Węgry i Polskę?

Gdy londyńskie City będzie chciało się przeprowadzić na kontynent, to zarówno Warszawa jak i Budapeszt będą zaciekle walczyć o to, by przeniosło się do nich. Ważne będą pieniądze, a nie tradycyjne wartości, jakkolwiek by je definiować.

Z tego, że chcą być tacy jak on - mieć praktycznie nieograniczoną władzę, odnosić sukcesy po latach bycia w opozycji, umiejętnie rozgrywać swoich potencjalnych następców... Tak na marginesie, tych w Fideszu już nie ma. Jeśli zabraknie Orbána, to jego partia się rozpadnie. To wszystko stoi na jednym człowieku.

Akurat w tym przypadku politycy PiS mogliby się jeszcze dogadać, albo przynajmniej spróbować. Z kolei Orbán pozbył się następców.

W Fideszu jest dwóch takich polityków, ale Orbán tak ich na siebie napuścił, że jeśli jeden coś zrobi, to drugi na niego kabluje i odwrotnie.

Jako gracza politycznego tak. To fenomenalny człowiek. Powstanie o nim wiele doktoratów. Natomiast jego decyzje i ich konsekwencje dla zwykłych Węgrów, to już kompletnie inna para kaloszy.

Zdecydowanie Orbán. Przemawia za nim choćby wiek. Zostało mu sporo czasu w polityce.

Mam jedną, prostą radę. Rząd PiS powinien zaprosić Orbána na oficjalną, roboczą wizytę. Nie przy okazji, w biegu, na jakąś uroczystość czy konferencję, ale na zwykłą, kilkudniową wizytę. I podczas tej wizyty premier Szydło na konferencji prasowej powinna jasno powiedzieć społeczeństwu, po co Polsce są Węgry.

Nie. Władze nigdy nie mówiły na ten temat. A przecież to podstawowa kwestia.

Na Węgrzech kontrrewolucja kojarzy się z rokiem 1956, o czym premier Orbán doskonale wie, a mimo to używa tej retoryki. Zaś sama koncepcja to tylko wariacja na temat postulatu wzmocnienia państw narodowych.

Tym co budzi zdziwienie jest to, że władze Polski i Węgier dążą jednocześnie do budowania wspólnoty i podziałów. To jest próba stworzenia społeczeństw czystych tożsamościowo, odrzucających zachodnioeuropejskie wartości, stawiających na ksenofobię, która wyrasta na naczelną wartość wschodnioeuropejską. Obserwujemy próbę stworzenia wspólnego stanowiska, która wyraża się chociażby w pomyśle telewizji V4. Pytanie brzmi jakie szanse powodzenia miałaby ta stacja, skoro prosto z Warszawy premier Słowacji, Robert Fico, leci do Moskwy.

Wątpię nawet w możliwość stworzenia „wyszehradzkiego” podręcznika do historii. Szybko okazałoby się, że Polska, Węgry, Czechy i Słowacja zupełnie inaczej oceniają kluczowe wydarzenia, takie jak rok 1968 czy kwestię Zaolzia.

Tak. I szybko okazałoby się, że wbrew pozorom nie mamy wspólnych wartości. Wystarczy spojrzeć na zlaicyzowane Czechy.

Nie wiem. Trudno powiedzieć co faktycznie za tym stoi, oprócz wielbienia premiera Orbana. Polscy politycy nie przeanalizowali na chłodno jego interesów i intencji. Czy Polsce to się kalkuluje? No ale miłość jest bezwarunkowa. Dlatego Orban jest sławiony w Polsce jako wielki mąż stanu. Wystarczy poczytać fora internetowe czy dyskusje na Facebooku. Polacy wzywają Orbána, by ten przyjechał i rządził Polską, a nawet Europą. Nie przypominam sobie, by Polacy kierowali takie apele pod adresem jakiegoś rodzimego polityka.

Dokładnie. Ostatnim polskim politykiem, wobec którego formułowano takie prośby, był Piłsudski.

Przypominam, że aborcja na Węgrzech jest legalna. I nikomu by do głowy nie przyszło, by choćby spróbować jej zakazać. A hierarchowie Kościoła rzymskokatolickiego nie wtrącają się do polityki. Czyli jest zupełnie inaczej, niż w Polsce. Prawo regulujące przerywanie ciąży jest na Węgrzech bardzo liberalne. Wystarczy, że człowiek powie, że sobie nie radzi i dostęp do zabiegu jest bardzo szybki.

Tak. Trudno więc powiedzieć, o co konkretnie chodzi z tymi „wspólnymi wartościami”.

Z jednej strony tak, ale z drugiej, paradoksalnie, Orbána otacza wielu węgierskich esbeków. Na zdjęciu marszałka Joachima Brudzińskiego ze wspólnego spływu Dunajem tuż przy liderze PiS jest mężczyzna w zielonej koszuli. To József Czukor, bardzo aktywny agent komunistyczny, wysoko postawiony urzędnik za czasów socjalistów, a teraz najbliższy doradca i twórca polityki zagranicznej Orbána. Teoretycznie PiS-owi powinno to przeszkadzać.

Jeśli postuluje się zniszczenie dawnego układu, to powinno się być konsekwentnym. A tej konsekwencji nie ma.

Nie, ale nie mają alternatywy. Pomijam oczywiście to, że Orbán zabetonował scenę polityczną chociażby przez zmianę ordynacji wyborczej, przez co unicestwił możliwość odebrania mu władzy. Jednak problem jest większy. Opozycja jest zajęta niekończącymi się kłótniami o przywództwo, które osłabiają ją jeszcze bardziej. Nie organizuje własnych wydarzeń, nie narzuca tonu. Reaguje, ale nie inicjuje. Nie potrafi się odnaleźć, jest zawsze krok za Orbánem. Opozycja nie potrafi pokazać Węgrom, że możliwa jest inna polityka.

Jeszcze nie. W Polsce jeszcze nie ma takiej rozsypki.

Konstruktywność. Pokazywanie bardzo konkretnie, co nie udaje się władzy. Nie pieniactwo i wewnętrzne rozgrywki. A Platformie Obywatelskiej również głęboką refleksję nad tym, dlaczego przegrała wybory. I postawienie na prawdziwą odnowę, a nie mamienie elektoratu malowanymi przywódcami. Bo na Węgrzech problemem nie jest to, ilu ludzi głosuje na Orbana, ale to, ilu jest pogrążonych w takiej apatii, że już nawet nie idzie na wybory.

Chciałby, ale na razie nie ma większości, która mu na to pozwoli. Gdyby teraz w Polsce doszło do zmiany władzy, to działania PiS-u dałoby się odkręcić w ciągu miesiąca. Jeżeli zaś ktoś przejmie władzę po Orbánie, to się nie ogarnie przez dwa lata. Partia Orbána przegłosowała kilkadziesiąt tysięcy wzajemnie powiązanych ustaw. Każda wynika z jakiejś innej. Nie da się tego zmienić jednym papierem. W Polsce naprawdę nie jest jeszcze aż tak źle.

Nie. Na Węgrzech jest już na to za późno.