Wybór bezpieczny, ale czy najlepszy? Oceniamy „Powidoki” - naszego kandydata do Oscara

Po czyjej pan jest stronie?
Nie dlatego, że film Wajdy rozczarowuje - przeciwnie, to przyzwoity dramat społeczny, pokazujący skazaną na porażkę walkę awangardowego malarza Władysława Strzemińskiego z komunistyczną władzą. To film o ratowaniu wolności w czasach, kiedy to system narzuca jednostce, jak ma żyć i co myśleć. I jednocześnie przestroga przed tym, co się dzieje, kiedy państwo uznaje, że zna się na wszystkim - również na sztuce. Zdaniem twórców - obraz wyjątkowo aktualny.

Dramat Strzemińskiego, który nie zgadza się na tworzenie socrealistycznych obrazów, rozgrywa się pomiędzy jego łódzkim mieszkaniem a Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Łodzi (obecnie ASP im. W. Strzemińskiego), na której wykłada. Choć jest kaleką bez ręki i nogi, w filmie Wajdy malarz zachowuje żywiołowość i silny charakter.

Powidoki po filmie
Nie można się jednak powstrzymać przed wskazaniem na pewną ironię filmu Wajdy. Dla Strzemińskiego prawdziwie wartościowe dzieło to takie, które wnosi coś nowego, rozszerza pojęcie samej sztuki, wzbogacając przy tym świat o jakieś niezbadane dotąd ujęcia i perspektywy. Choć Wajda niezwykle cenił tego wybitnego malarza i teoretyka sztuki, sam w swoim filmie zapomniał o takiej wartości dodanej. Nie ma w nim świeżości i polotu, które widzimy choćby w zrealizowanej z ogromnym rozmachem produkcji młodego dokumentalisty Jana Matuszyńskiego.

Bogusław Linda, który wcielił się w rolę Strzemińskiego, kreuje swoją postać przekonująco i bardzo poprawnie. Jednak to rola Andrzeja Seweryna w „Ostatniej rodzinie” jest tą, która wejdzie do klasyki polskiego, a może i światowego kina. Pierwsze pozytywne opinie i nagrodę dla najlepszego aktora zebrał już na festiwalu filmowym w Locarno.

Po drugie, nominacja była ładną laurką dla Wajdy na jego 90 urodziny, a statuetka dla 40. filmu w jego karierze byłaby jeszcze ładniejszym prezentem. I choć wiele przemawia za tym, że w kwestii Oscarów bylibyśmy o wiele spokojniejsi, gdyby to „Ostatnia rodzina” reprezentowała nasz kraj w Hollywood, to ostatecznie Oscary to tylko jedna z nagród. A my powinniśmy się cieszyć, że w tym roku powstało w Polsce tyle interesujących produkcji.