"Ty stara lampucero", "wiedźmo baboseksualna”. Być starą kobietą w Polsce – już nie mogę się doczekać

"Przejechana przez życie jak przez złego szofera"
"Kobieta, która nie farbuje siwych włosów, jest o prostu niezadbana". "Nas wszystkie w końcu czeka skalpel". Świętym obowiązkiem kobiety jest ukrywać piętno starości, jakie czas pozostawia na jej ciele. Powód? Stara kobieta to nie tylko ta, która zaliczyła sto wiosen i jesieni, nie ta, która jest, powiedzmy, pozbawiona chęci dalszego życia. O nie, w przypadku kobiety zawsze chodzi o coś więcej. O to, co namacalne – co kłuje w oczy zmarszczką, fałdą i białym kosmykiem nad czołem.

Kiedy, mimo fitnessu i pilatesu, mimo złuszczania, nawilżania, znowu złuszczania i oblepiania błotem, mimo trwałej na głowie albo geometrycznego ombre, nie udaje jej się zatrzymać wirującego kołowrotu życia, otwierają się przed nią bramy piekieł: jesteś stara, czyli godna pogardy.

Skąd tyle jadu i znieczulenia? Kult młodości, to jedno. W naszej kulturze – o czym mówi wiele opracowań antropologicznych – przez wieki mocno zakorzeniony był lęk przed kobietą mądrą – wiedźmą, starą babą, o której nie do końca było wiadomo, co wie i umie. Szanowano ją, ale zarazem wykluczano ze społeczeństwa. Ręka w górę, kto nie słyszał w dzieciństwie bajki o starej wiedźmie, o zjadającej dzieci babie Jadze i złej macosze zazdroszczącej młodym dziewczętom urody i wdzięku.

W obronie bab
Mając za sobą taki kulturowy przekaz, dziś, w obliczu "chytrej baby z Radomia”, w dobie Candylipz i mikrodermabrazji diamentowej, kto zdecyduje się wziąć starą kobietę w obronę?

Jeszcze nie tak dawno genialnie udawało się to Annie Świrszczyńskiej. "Ludzkość stworzyła dla niej najbardziej obraźliwe słowa świata” – pisała poetka w tomiku "Jestem baba”. W latach 70., gdy się ukazał, to wyznanie miało wagę kontrowersji. Mało kto pisał wówczas tak otwarcie o tym, że kobiety się w Polsce bije, że odmawia im się przyjemności z seksu. Że to nie wstyd i hańba być starą kobietą.

— Wszyscy powinni rodzić. I Sophia Loren, i Sartre, i Bertrand Russel, Chirac, i Picasso, i generał de Gaulle, i Mao ... wszyscy ... bez względu na wiek, rangę, płeć i światopogląd — ironizuje Stara Kobieta Różewicza. I dodaje: — Nasze brzuchy to prawdziwe młyny, to wielkie białe poematy, to duże, miękkie, ciepłe bochny. — Wszyscy jesteśmy z brzucha, a dokładniej, jak mawiała Michalina Wisłocka, z waginy i dobrze, by nam o tym czasem przypomnieć.

— Nasz film mógłby nosić inny tytuł, "To nie jest kraj dla starych kobiet”. Świat, w którym żyjemy i z pewnością kraj – Polska – w którym dzieje się ta historia, nim nie jest — komentuje "Pokot” Agnieszka Holland. — Główna bohaterka jest uczciwa, namiętna, wielkoduszna, mądra, ale i szalona. Pełna buntu i oburzenia. Poprowadzi nas przez  krajobraz, gdzie uroda natury miesza się z błotem, korupcją, okrucieństwem, głupotą i krwią — mówi. Cóż, taka "feministyczna wiwisekcja sytuacji starej kobiety", która we współczesnym polskim społeczeństwie musi o swój świat wartości walczyć, jest nam potrzebna bardziej niż kiedykolwiek.

Uczmy się od Zachodu. Być starą kobietą na świecie to już nie zgroza i zgrzytanie zębów. Tak jak kiedyś była moda na usta z botoksu, tak teraz modna jest starość, a jej ikony - z Meryl Streep i modelkami 60+ na czele - nigdy nie były bardziej wielbione. Wpis Pauliny Młynarskiej, a wcześniej Doroty Wellman, udowadnia, że w naszej skostniałej polskiej świadomości społecznej też coś już zaczyna się ruszać. Młynarska, piękna kobieta po czterdziestce, zamiast spąsowieć ze wstydu, że ktoś nazwał ją starą, rzuca światu wyzwanie. Owszem, jest stara, ale tym lepiej.