Kapitan Karol Jabłoński wróci do najbardziej prestiżowych regat świata? "Jestem w stałym kontakcie z zespołem Prady"

Regaty o Puchar Ameryki to najstarsze, nadal rozgrywane zawody sportowe na świecie. Pierwsza edycja odbyła się w 1851 roku i wygrał ją szkuner "America" – stąd nazwa. Przez półtora wieku zasady rywalizacji podlegały kolejnym zmianom, jednak prawdziwą rewolucję rozpoczął miliarder Larry Ellison, którego BMW-Oracle Racing wygrał rywalizację o Srebrny Dzbanek w 2010 roku i tym samym zyskał prawo do określenia zasad rywalizacji. Zastąpienie jednokadłubowców katamaranami wywołuje wiele kontrowersji w środowisku żeglarskim, a Ellison jest często nazywany zabójcą rywalizacji.

O samych zawodach oraz o żeglarzach pływających w Pucharze Ameryki opowiada naTemat kapitan Karol Jabłoński, pierwszy Polak w tych prestiżowych regatach.

Kapitan Karol Jabłoński: Obserwowałem, ale powiem panu, że z małym zainteresowaniem.

Ta forma żeglarstwa ma już niewiele wspólnego z tym, co dawniej mieliśmy w Pucharze Ameryki. Mało jest tam już tego starego rzemiosła match racingowego czy taktyki. Na tych szybkich katamaranach AC45, dużo mniejszych i łatwiejszych w obsłudze w porównaniu z tymi, na których będą się ścigać we właściwym Pucharze Ameryki, nie ma już tak "ciasnych" sytuacji w fazie przedstartowej i na trasie wyścigu, a liczy się przede wszystkim szybkość i właściwe pozycjonowanie jachtu względem rywali.

Regaty te rozgrywane są bardzo blisko brzegu, by przyciągnąć większą liczbę widzów, ale ze sportowego punktu widzenia bardzo często jeden nieprzewidywalny podmuch wiatru wypacza realny wynik.

Nie tylko ja. Tak uważa 90 procent żeglarzy. Dotychczas ścigaliśmy się na jachtach jednokadłubowych, wprowadzone teraz katamarany są znacznie mniej zwrotne, ale za to dużo szybsze. To ma duży wpływ na zmianę taktyki i strategii, a o typowym dla Pucharu Ameryki match racingu nie może być mowy. Czas pokaże, czy te zmiany rzeczywiście okażą się sukcesem dla żeglarstwa. Bo czym innym jest żeglowanie w Portugalii, w Wenecji czy w Rhode Island na niewielkich AC45, a czym innym ściganie się w San Francisco na nowych, dużych jednostkach.

Tam w sierpniu 2013 roku, późnym latem, kiedy będą rozgrywane regaty o Puchar Ameryki, wieją bardzo silne, zimne wiatry i to może być naprawdę duży kłopot dla tych ekstremalnych maszyn regatowych i ich załóg. Uważam, że w tych warunkach wietrznych największe szanse na zwycięstwo będzie miał zespół, który najlepiej opanuje manewry i bez większych problemów technicznych pokona trasę regat, a na dalszy plan przesunie się bezpośrednia rywalizacja z przeciwnikiem. Ale czy o to chodzi w Pucharze Ameryki?

Dla nas wszystkich decyzja o tak szybkiej i radykalnej rezygnacji z tej tradycyjnej formy rozgrywania regat o Puchar Ameryki była ogromnym zaskoczeniem. Jestem przekonany, że gdyby ta transformacja była rozciągnięta w czasie i planowo w roku 2009 odbyła się kolejna edycja regat o Srebrny Dzbanek na jachtach klasy AC v5, to obecnie więcej zespołów kontynuowałoby swój udział w walce o to najstarsze trofeum sportowe.

Dobrze pan to ujął. Mimo tego, że bardzo zaawansowany wyścig technologiczny ma miejsce od bardzo wielu lat, to teraz zmieniły się proporcje poszczególnych faktorów mających wpływ na sukces. W tej edycji America's Cup jakieś 90 - 95 procent jest po stronie technologii, a wpływ załogi na sukces będzie dużo mniejszy niż dotychczas. Nie wolno zapominać jednak, że aby wygrać te regaty to trzeba osiągnąć te 100 proc.. Problem polega na tym, że nikt obecnie nie jest w stanie wskazać, gdzie jest to owe 100 proc.

Z tego powodu budżety obecnych zespołów są nieporównywalnie wyższe od tych z poprzednich edycji. A przecież jednym z głównych argumentów tej zmiany miało być tzw. cięcie kosztów. Budżety większości zespołów balansowały między 20-80 mln euro. Obecnie minimalny budżet wynosi 60 mln, a 120 mln to taka prawdziwa kwota, pozwalająca zbudować odpowiedni katamaran i wyszkolić team mający szansę w rywalizacji.

Tu akurat nie ma dużej różnicy. Poza tym w innych klasach też są jachty ze skrzydłem, które jest zdecydowanie lepszym napędem niż tradycyjny maszt z "miękkim" żaglem. Najbardziej brzemienną w skutkach zmianą jest jednak zrezygnowanie z jednokadłubowców i wprowadzenie katamaranów. Chociaż i tego można się nauczyć. Tacy sternicy jak Dean Barker, Terrry Hutchinson czy Jimmy Spithill pokazali, że szybko można się przestawić na żeglugę na katamaranach. Niestety, praktycznie niewielu doskonałych żeglarzy miało taką możliwość.

John to prawdziwa legenda, wiele się od niego nauczyłem. Jest niezwykle utytułowany i doświadczony, ale i dla niego ściganie się na katamaranach jest nowym rozdziałem w jego karierze. Teraz jest duże ciśnienie na zwiększenie liczby amerykańskich żeglarzy w teamie Oracle USA. Kiedy oni w 2007 roku walczyli o Puchar, w 40 osobowym zespole żeglarzy był tylko jeden Amerykanin.

Nie wiem, czy tutaj narodowość ma takie duże znaczenie. Chodzi raczej o doświadczenie na dużych jachtach i na katamaranach. Ważnym kryterium w doborze załóg była zdolność do ich szybkiej adaptacji do nowego, innego stylu żeglowania. Większość musiała się w krótkim czasie przestawić z jednokadłubowców na katamarany, ale kluczowe jest jednak doświadczenie zdobyte na dużych jednostkach. AC45 to naprawdę małe zabawki w porównaniu z AC72. To tak, jakby przesiąść się z malucha do wyścigówki.

Te jachty będą naprawdę potężne i podejrzewam, że sami pomysłodawcy są odrobinę przestraszeni. W kuluarach mówi się, że gdyby jeszcze raz mieli podjąć decyzję o wyborze wielkości jachtów to na pewno 65 stóp byłoby maksymalnym wymiarem. Widać już teraz, że nawet obecne, małe katamarany są trudne do opanowania w silnym wietrze. Rozmawiałem z moim kolegą z zespołu Prada, Francesco Brunim, który już sygnalizuje potrzebę znalezienia sternika mającego doświadczenie w ściganiu się na dużych jachtach.

Loïck to świetny i wszechstronny żeglarz. Odnosił sukcesy w różnych klasach i różnych typach regat. Niedawno pobił rekord w rejsie dookoła świata. Francuzi to świetni żeglarze, a jego team, Energy, to bardzo dobra drużyna. Jednak nie wiadomo, czy wystartuje w America's Cup, bo ma problemy ze znalezieniem sponsorów. To wynika z tego, że Francuzi wolą żeglarstwo typu adventure, czyli rejsy dookoła świata albo długodystansowe. Specyfika Pucharu Ameryki jest jednak zupełnie inna, poza tym jak już wspomniałem to bardzo drogi projekt. Mam nadzieję, że uda mu się znaleźć finansowanie na budowę AC72 i zobaczymy go w San Francisco.

Russell to na pewno najbardziej utytułowany i najlepiej zarabiający żeglarz w historii tego sportu. Nie jest tajemnicą, że to właśnie on miał największy wpływ na obecne zmiany w Pucharze Ameryki. Wiele razy rywalizowaliśmy ze sobą, a nasz pierwszy wspólny sukces odnieśliśmy w roku 1993 wygrywając Admiral's Cup w zespole niemieckim. Mam nadzieję, że po po Pucharze Ameryki 2013 znajdzie czas, aby przylecieć zimą do Polski i pożeglować na bojerach.

Akurat Loïck jest tylko dwa czy trzy lata starszy ode mnie, a Russel jest moim rówieśnikiem. Siła i sprawność fizyczna mają największy wpływ na kontynuację uprawiania każdego sportu, podobnie jest w żeglarstwie. Trzeba jednak zastrzec, że górna granica leży znacznie wyżej u sternika czy taktyka, niż u trymerów lub innych, spełniających bardziej fizyczne funkcje, członków załogi. Doświadczenie w tym sporcie zdobywa się przez lata i podobnie do dobrego wina, żeglarz im starszy, tym lepszy. Ja planuję kontynuować żeglowanie tak długo, jak pozwoli na to zdrowie i myślę, że mam przed sobą jeszcze kilka lat.